Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.7°C
3 BF 55%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
19.7°C24.9°C
1 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C21.6°C
4 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
3 BF 33%
Η εξυψωτική δύναμη της αγάπης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η εξυψωτική δύναμη της αγάπης

James Baldwin

Με το σπαρακτικό «I can’t breathe» του Τζορτζ Φλόιντ να στοιχειώνει ακόμη τις μέρες μας, έρχεται από το 1974 το μυθιστόρημα του πεζογράφου, ποιητή, πολιτικού στοχαστή, δοκιμιογράφου Τζέιμς Μπόλντουιν «Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει» -σε καλή μετάφραση της Άλκηστις Τριμπέρη- να επιβεβαιώσει πως ο ρατσισμός, η καταπίεση και η στοχοποίηση των μαύρων της Αμερικής είναι, δυστυχώς, μια τραγικά διαχρονική υπόθεση. Μπορεί η «Beale Street» να μην φτάνει σε ύψος το «Κουαρτέτο του Χάρλεμ», αλλά έχουμε κι εδώ όλο τα χαρακτηριστικά που κάνουν τόσο ευδιάκριτα μοναδική τη φωνή του Μπόλντουιν: γλώσσα λιτή και άμεση, κοφτερή πρόζα που δεν χαρίζεται σε τίποτα, έλλειψη κάθε ωραιοποίησης, καταγγελτική χροιά που όμως δεν παραμερίζει την αξία της λογοτεχνίας, αλλά, κυρίως, τη δυνατότητα, μέσω των καταστάσεων και των ηρώων, να μαλακώνει και να εξανθρωπίζει χαρίζοντας μια πνοή ελπίδας εκεί που όλα μοιάζουν χαμένα. Η αφοσίωση και η αγάπη στα χέρια του έχουν τη δύναμη της ανατροπής. Είναι ικανές, έστω για μια στιγμή, να ανατρέψουν τον προαιώνιο ζόφο, να ρίξουν μια δεσμίδα φως στο πιο βαθύ σκοτάδι. Γιατί ο κόσμος στον οποίο αγαπούν και ερωτεύονται η Τις και ο Φόνι είναι εχθρικός και αδιαπέραστα σκοτεινός. Βρισκόμαστε στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του '70, της «πιο άσχημης και βρόμικης πόλης του κόσμου», εκεί όπου, όπως λέει η Τις, «μας κοιτούσαν λες και ήμασταν ζέβρες - και, ξέρετε, κάποιοι συμπαθούν τις ζέβρες, κάποιοι τις αντιπαθούν. Όμως κανείς δεν ρωτάει τη ζέβρα πώς αισθάνεται». Οι ήρωες όχι μόνο δεν έχουν τη δυνατότητα να πουν πώς αισθάνονται αλλά και σε κάθε τους βήμα καραδοκεί το απρόσμενο κακό που, πολλές φορές, έχει τη μορφή ενός ξανθού, γαλανομάτη, ρατσιστή αστυνομικού -και πίσω από αυτόν ένα ολόκληρο σύστημα-, ο οποίος δεν διστάζει να διαβάλει και να κατηγορήσει απλώς και μόνο επειδή μπορεί. Επειδή οι φτωχοί περιθωριοποιημένοι έγχρωμοι που παλεύουν για να επιβιώσουν είναι ο πιο εύκολος στόχος.

Όταν ο νεαρός γλύπτης Φόνι, που είναι ερωτευμένος με τη δεκαεννιάχρονη Τις, κατηγορείται πως διέπραξε τον βιασμό μιας Πορτορικανής δίχως να το έχει κάνει, καταλήγει με συνοπτικές διαδικασίες στη φυλακή. Η Τις μαθαίνει πως είναι έγκυος και ξεκινά τον αγώνα για να σώσει τον Φόνι. Ο έρωτας είναι το πρόσχημα για να μιλήσει ο Μπόλντουιν για τη δύναμη της πίστης στο καλό, όταν όλα γύρω -και, κυρίως, ένας κόσμος βίας, ανισοτιμίας και διακρίσεων- συνηγορούν για το αντίθετο. Και το κάνει δίχως να πέφτει σε μανιχαϊσμό και στερεότυπα. Δεν έχουμε από τη μια πλευρά τους κακούς λευκούς και από την άλλη τους καλούς μαύρους.

Οι δύο μαύρες οικογένειες που μάχονται για την απελευθέρωση του Φόνι, η δική του και της Τις, πόρρω απέχουν από το να έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Αλλά ο Μπόλντουιν μοιάζει να πιστεύει βαθιά πως μόνο η αλληλεγγύη, η πεισματική προσήλωση στην έννοια του δικαίου και ο αγώνας για την αλήθεια μπορούν να επιβληθούν πάνω στη διαφθορά. Κουβαλώντας στους ώμους του, με τον τρόπο που το κάνουν τα μπλουζ -το τραγούδι του W.C. Handy «Beale Street Blues» αναφέρεται στην οδό Beale του Μέμφις, εκεί όπου γεννήθηκαν τα μπλουζ-, όλο τον πόνο, την απελπισία, το αδιέξοδο, τη φτώχια, τον καθημερινό αγώνα για επιβίωση, το αίσθημα εγκλεισμού και ματαίωσης που βιώνει η μαύρη κοινότητα της Αμερικής, πετροβολεί μέσω των λέξεών του, προσπαθώντας να γκρεμίσει το παλιό, πιστεύοντας με πάθος στην εξυψωτική δύναμη της αγάπης. Αισθησιακός, τολμηρός, ευθύς, ξέρει να κοιτά βαθιά στα μάτια, προτάσσοντας τον ανθρωπισμό ως απάντηση, οποιαδήποτε κι αν είναι η ερώτηση. Το ίδιο που θα έκανε και η Beale Street, αν μπορούσε να μιλήσει.

Info

James Baldwin

«Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει»

Εκδ. Πόλις

Μετάφραση: Άλκηστις Τριμπέρη

268 σελ.

Τιμή:16 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL