Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αραιές νεφώσεις
16 °C
14.2°C17.9°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.8°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
14 °C
14.4°C17.0°C
1 BF 86%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
17 °C
16.5°C17.2°C
3 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
14 °C
13.9°C15.2°C
0 BF 72%
Άρτος και θεάματα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Άρτος και θεάματα

Ορκωμοσία Μπάιντεν

Αυτοκρατορική η ορκωμοσία του νέου Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Και μια τέτοιου είδους πολιτική τελετή δεν μπορεί παρά να συμπεριλαμβάνει και την παρουσία, πέραν των πολιτικών, και κοινωνικών διάσημων προσώπων. Ποια πρόσωπα είναι εκείνα που θαυμάζει και αγαπά η κοινωνία; Μα οι καλλιτέχνες βέβαια. Και τι μπορούν να συνεισφέρουν σε μια τέτοια τελετή; Μπορούν να τη λαμπρύνουν με την τέχνη τους.

Το καλλιτεχνικό μέρος της ορκωμοσίας, λοιπόν, δεν μπορούσε παρά να αρχίσει με την ερμηνεία του εθνικού ύμνου της χώρας. Δεν τον «ανέκρουσε» κάποια φιλαρμονική, όπως συμβαίνει στα καθ’ ημάς, αλλά τραγουδήθηκε από μια μεγάλη σταρ της αμερικανικής μουσικής βιομηχανίας με εκατομμύρια θαυμαστές. Η Lady Gaga ερμήνευσε τον εθνικό ύμνο φορώντας μια εντυπωσιακή βραδινή τουαλέτα. Τη σκυτάλη πήραν η Τζένιφερ Λόπεζ με ένα τραγούδι του Γούντι Γκάθρι γραμμένο από την εποχή του New Deal. Μετά την τελετή, η σκυτάλη του θεάματος περνά στα τηλεοπτικά στούντιο, όπου ο Τομ Χάνκς υποδέχεται τον Πρόεδρο και την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις. Από εκεί είχαν την πρώτη τους επαφή με τον αμερικανικό λαό. Στο σόου αυτό μετείχαν ακόμα οι Τζόν Μπον Τζόβι, Φου Φάιτερς, Μπρους Σπρίνγκστιν και πολλοί άλλοι.

Προφανώς και δεν καινοτομούν οι Αμερικανοί σ’ αυτού του είδους τις ιστορικές στιγμές για το έθνος τους. Αντιγράφουν απλώς ιστορικές αυτοκρατορίες που μακροημέρευσαν με επιτυχημένες μεθόδους χειρισμού των λαών που διαφέντευαν, αλλά και των εχθρών και των φίλων τους.

Η παλιά αυτή συνταγή είναι γνωστή σε όλους με την επωνυμία «άρτος και θεάματα», μια έκφραση που ανάγεται στη ρωμαϊκή περίοδο και έρχεται ως συνέχεια της λατινικής φράσης «panem et circenses». Δεν είναι κάτι άλλο από την επιτυχημένη συνταγή της προσφοράς από τον αυτοκράτορα σιταριού και θεαμάτων στο αμφιθέατρο ώστε να αποσπάσει την προσοχή του λαού από τα μεγάλα του προβλήματα. Πόσες και πόσες δολοφονίες είχαν γίνει στο Circus Maximous της Ρώμης όταν οι πολίτες απολάμβαναν μονομαχίες ή θεάματα όπου άγρια θηρία κατασπάρασσαν χριστιανούς…

Η βυζαντινή διάδοχος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μετέφερε την επιτυχημένη πολιτική πρακτική στον Ιππόδρομο, με θεατές τους αιωνίους αντιμαχόμενους Πράσινους και Βένετους. Εκεί λοιπόν, στη χωρητικότητας 100.000 ανθρώπων «εστία αναισχυντίας» κατά τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, χοντροκομμένα λαϊκά θεάματα ψυχαγωγούσαν τον όχλο. Απερίσπαστο έτσι, το παλάτι μπορούσε να επιδίδεται στις βυζαντινές μηχανορραφίες του ανεβάζοντας στον θρόνο και κατεβάζοντας από αυτόν αυτοκράτορες, δολοφονώντας, ακρωτηριάζοντας και εξορίζοντας άλλους, οποιονδήποτε τέλος πάντων έμπαινε εμπόδιο στους δυνατούς της αυτοκρατορίας. Ο άρτος και τα θεάματα του βυζαντινού Ιπποδρόμου έκαναν καλά τη δουλειά τους λοιπόν. Λειτουργούσαν ως μοναδικό μονωτικό υλικό ανάμεσα στη ζωή των υπηκόων και των πεπραγμένων αυλής και αυτοκρατόρων. Αν το παλάτι ήταν ο εγκέφαλος που εξουσίαζε την αυτοκρατορία, ο Ιππόδρομος ήταν η ψυχή, που πολλές φορές αποκτούσε κοινωνική έκφραση απειλώντας την εξουσία.

Στο Βυζάντιο, οι μονομάχοι και τα θηρία αντικαταστάθηκαν από γελωτοποιούς, ακροβάτες, νάνους, χορευτές και βέβαια τις περίφημες αρματοδρομίες.  Όλα αυτά έκαναν καλά τη δουλειά τους. Ο αυτοκράτορας, παρών πάντα σ’ αυτήν την προσφορά άρτου και θεάματος, πότε έδινε την εύνοιά του στους Πράσινους, πότε στους Βένετους, επιτυγχάνοντας με άψογους χειρισμούς τον έλεγχο φατριών και «όχλου».

Στο νεότερο ελληνικό κράτος τα πολιτικά και εκλογικά γλέντια έχουν αποτυπωθεί σε θεατρικά και κινηματογραφικά έργα. Ακόμα και σήμερα στο Διαδίκτυο «αλιεύουμε» δεκάδες φιέστες για το φιλοθεάμον εκλογικό ακροατήριο που οργανώνουν υποψήφιοι για κάποιο αξίωμα, εκλογικοί συνδυασμοί και κόμματα.

Στην ηλεκτρονική εποχή που ζούμε, θα μπορούσε να πει κανείς πως μερίδιο της πρακτικής «άρτος και θεάματα» παίζουν και κάποια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία επιτυγχάνουν μια εξαιρετική αναλογία παραπλανητικού ειδησεογραφικού άρτου με παντός γούστου τηλεοπτικά θεάματα. Εδώ «το ’να χέρι νίβει τ’ άλλο» ώστε να παρέχουν αυτά τα μέσα σημαντικές υπηρεσίες προς τις φίλιές τους πολιτικές δυνάμεις.

Ό,τι και να κάνουν όμως όσοι διαλέγουν την οδό του άρτου και των θεαμάτων, τους Αμερικανούς καθ’ ύλην αρμόδιους δεν τους φτάνει κανείς. Μα κανείς!

Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Ανατολικής Αττικής και αναπληρωτής τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL