Ο Sebastian Barry, υπηρετώντας τη σπουδαία ιρλανδική παράδοση που έδωσε μεγάλα έργα καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα παραμένοντας ακμαιότατη, παραδίδει τα «Χίλια φεγγάρια», συνεχίζοντας αυτό που είχε ξεκινήσει λίγα χρόνια πριν με το «Μέρες δίχως τέλος». Το να μπορεί να γράφει δηλαδή -η μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου υπηρετεί με δεξιοτεχνική θέρμη το κείμενο- για τις μεγαλύτερες σκληρότητες με τον πιο λυρικό και συγκινημένο τρόπο.
Η πένα του, ξεχειλίζοντας τρυφερότητα, καταπιάνεται με θέματα - ταμπού, με δύσκολες σελίδες στην Ιστορία της αμερικανικής ηπείρου, με γεγονότα και καταστάσεις που όλοι προσπαθούν να ξεχάσουν. Και το κάνει σκιαγραφώντας δυνατούς, ξεχωριστούς και αξέχαστους εντέλει χαρακτήρες, που επιβιώνουν της Ιστορίας, χαρίζοντας μαθήματα ζωής και δοτικότητας, παρ’ όλες τις αντιφάσεις τους. Ή ίσως ακριβώς λόγω αυτών. Η πολυπλοκότητά τους, πάντα σε σχέση με το μεγάλο κάδρο, τη γενική ατμόσφαιρα και τις απαιτήσεις των καιρών, τους καθορίζει και δίνει το στίγμα των επιλογών τους. Οι επιλογές τους άλλωστε είναι επιλογές ζωής. Δρουν και κινούνται έτσι κι όχι αλλιώς, μέσα σε μια κοινωνία που σχεδόν δεν τους αναγνωρίζει την ανθρώπινη ιδιότητα.
«Στα μάτια των κατοίκων της πόλης δεν ήμουν καν ανθρώπινο πλάσμα - ήμουν αγρίμι. Πιο πολύ λύκος παρά γυναίκα» λέει η Γουινόνα, η μικρή Ινδιάνα που γλίτωσε, σαν από θαύμα, από τη σφαγή της φυλής της. Τα «Χίλια φεγγάρια» ξεκινούν από κει που σταμάτησαν οι «Μέρες δίχως τέλος», χωρίς να φτάνουν όμως στο επίπεδο συγκίνησης και λυρικής πρόζας του προηγούμενου έργου, παρ' όλο που το ύφος της αφήγησης έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Όλοι οι, εξαιρετικά δουλεμένοι, δευτερεύοντες χαρακτήρες πλαισιώνουν το κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης, που είναι η Γουινόνα, η οποία έχασε μέσα σε μια στιγμή ό,τι αναγνώριζε ως οικείο. Υπέστη την πιο άγρια βία από την αρχή της ζωής της και εξακολουθεί να την υφίσταται. Ακόμη και η απόλυτη αγάπη των δύο σωτήρων της, που υπήρξαν όμως και δήμιοί της καθώς, εκτελώντας εντολές, ξεκλήρισαν τη φυλή της, των εμβληματικών Τόμας Μακ Νάλτι και Τζον Κόουλ του προηγούμενου έργου, δεν είναι ικανή να την προστατεύσει εξ ολοκλήρου. Γιατί αυτό που υπάρχει γύρω της στη μετεμφυλιακή Αμερική είναι το χάος της βίας και των φυλετικών διακρίσεων. Οι Ινδιάνοι δεν αντιμετωπίζονται ως πολίτες, τα εγκλήματα σε βάρος τους δεν τιμωρούνται, δεν θεωρούνται καν εγκλήματα, αν χαθούν κανείς δεν θα κλάψει γι’ αυτούς.
Μέσα σε αυτή την αγριότητα η Γουινόνα υψώνει το ανάστημά της, δεν είναι ηρωίδα, αλλά δεν μπορεί και να σωπάσει, προσπαθεί να κρατηθεί ζωντανή, γνωρίζοντας πως η ζωή της δεν βαραίνει καθόλου στο ζύγι της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Και μέσω αυτής ο Sebastian Barry δίνει φωνή στους φτωχούς όπου γης και όποιας εποχής. Γίνεται η φωνή των φτωχών όπου γης. Γιατί η φτώχεια είναι που βάζει τα όρια, που κατατάσσει τους ανθρώπους σε κατηγορίες, που εντείνει τις προκαταλήψεις, που οδηγεί στον θάνατο εντέλει. Ο ζόφος όμως δεν είναι αήττητος. Γιατί υπάρχει η πίστη στη ζωή και τον άνθρωπο, η δοτικότητα, η αμέριστη αγάπη και η συμπόνια. Μια μητρική αγκαλιά μπορεί να είναι ακόμη κι αυτή του Τόμας Μακ Νάλτι. Ίσως κυρίως αυτή. Άλλωστε στον κόσμο της Γουινόνα η αγάπη του Τόμας Μακ Νάλτι και του Τζον Κόουλ «είναι η πρώτη από τις δέκα εντολές της». Η αγάπη τους και η αγάπη εν γένει.
Info
Sebastian Barry, «Χίλια Φεγγάρια»
Εκδ. Ίκαρος
Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου
280 σελ. Τιμή: 11,99 ευρώ
