Το 2025 ο ΣΥΡΙΖΑ μπαίνει στα 21 του, αν και χρόνια δεν μετρά, διότι η Αριστερά οφείλει να είναι πάντα νέα. Γεννήθηκε 7 του Γενάρη 2004 ως πρωτόγνωρο ενωτικό εγχείρημα ευρείας σύνθεσης «από τα αριστερά της Αριστεράς» έως δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, με το συμμαχικό σχήμα να διατηρεί τον ήδη καθιερωμένο τίτλο Συνασπισμός με απαίτηση της βασικής συνιστώσας, κάτι που αποδέχτηκαν οι άλλες δυνάμεις, ζητώντας τον προσδιορισμό «ριζοσπαστική Αριστερά».
Η ίδρυση του σχήματος ΣΥΡΙΖΑ-Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο δεν προέκυψε αιφνίδια. Είχε προηγηθεί η συμπόρευση των συνιστωσών στο κίνημα κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, που από το 2001 εκφραζόταν οργανωτικά διά του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, ιδρυμένου στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, ως απάντηση στο φόρουμ των πλουσίων στο Νταβός. Πρώτη φορά η Λατινική Αμερική διεκδικούσε τα κινηματικά σκήπτρα από την Ευρώπη, που όμως δεν άργησε να «απαντήσει» με τη Γένοβα τον Ιούλιο του 2001, πρώτο βήμα για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ στη Φλωρεντία το 2002, με σχεδόν ταυτόχρονη ίδρυση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ.
Οσο για τις προσωπικότητες που συνέβαλαν στο πρωτόγνωρο ενωτικό εγχείρημα, ξεχωρίζω τους Μανώλη Γλέζο και Γιάννη Μπανιά, καθώς και τους τότε πρόσφατα προερχόμενους από το ΚΚΕ Μήτσο Κωστόπουλο και Γιάννη Θεωνά. Πολλοί δε και από τον χώρο των ανένταχτων, όπως οι Θοδωρής Δρίτσας, Άλκης Ρήγος και Τασία Χριστοδουλοπούλου. Ο Γιάννης Μπανιάς της ΑΚΟΑ, στενά συνεργαζόμενος με τον Γλέζο, διατηρούσε καλές σχέσεις με δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, τις οποίες και προσέλκυσε στο ενωτικό εγχείρημα. Να εξάρουμε, επίσης, τον καταλυτικό ρόλο του τότε συντονιστή της Π.Γ. του ΣΥΝ Στέργιου Πιτσιόρλα, όπως και του προέδρου Νίκου Κωνσταντόπουλου, που πήγε και στο Πόρτο Αλέγκρε, στη Γένοβα και στη Φλωρεντία για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ.
Σε όλες αυτές τις κινηματικές διαδικασίες πάντοτε παρών και ο θεωρούμενος κατά δήλωσή του σοσιαλδημοκράτης ευρωβουλευτής του ΣΥΝ Μιχάλης Παπαγιαννάκης, στον οποίον οφείλουμε το ότι ο ΣΥΝ ήταν το μόνο κοινοβουλευτικό κόμμα που είχε ταχθεί κατά της ανάληψης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, την οποία πρόκρινε η τότε πλειοψηφία του ΣΥΝ και ο ίδιος ο πρόεδρος, εξ Ολυμπίας προερχόμενος, Νίκος Κωνσταντόπουλος.
Αναγκαίες οι αναδρομές προς άντληση διδαγμάτων, δεδομένου ότι η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε πορεία εκπλήξεων, όπως και η ίδρυσή του. Στις πρώτες εκλογές που συμμετείχε το 2004 δεν πρόσθεσε στο ποσοστό του ΣΥΝ, επιτυγχάνοντας μόλις 3,2% και έξι βουλευτές. Γι’ αυτό επί ένα διάστημα το ενωτικό εγχείρημα ατόνησε, ανακάμπτοντας το 2005 με τον Αλέκο Αλαβάνο, ήδη ηγέτη του ΣΥΝ στη θέση του Νίκου Κωνσταντόπουλου. Η συνέχεια υπήρξε ανοδική, ιδίως το 2006, με τον ΣΥΡΙΖΑ πρωταγωνιστή στο μεγάλο κίνημα υπεράσπισης του άρθρου 16 του συντάγματος για δημόσια δωρεάν Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, επιλογή που η τότε κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή πήρε πίσω.
Στη συνέχεια πήγαμε καλά στις εκλογές του 2007, που είχαν συμπέσει με τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία, με τον υπογράφοντα εκεί υποψήφιο και, προς έκπληξη πολλών, τον Αλαβάνο στο Ηράκλειο, με κίνδυνο μη εκλογής του στη Βουλή.
Γνωστή η δυναμική συνέχεια με το «κίνημα των πλατειών» κατά του πρώτου Μνημονίου του ΠΑΣΟΚ (2010), όπως και η έκπληξη της δήλωσης Τσίπρα ότι «πάμε για κυβέρνηση της Αριστεράς», ενώ τα παλαιά κόμματα κατέρρεαν. Με δύο Μνημόνια στην πλάτη τους, έχασαν πανηγυρικά τις ευρωεκλογές του 2014 και τις εθνικές εκλογές δύο φορές το 2015, Γενάρη και Σεπτέμβρη.
Είκοσι χρόνια πέρασαν και με τη νέα ηγεσία του ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. παραμένει σφριγηλός και προγραμματικά ακμαίος, όπως έδειξε η πρόσφατη συζήτηση του προϋπολογισμού στη Βουλή, και κυρίως ότι έγινε κύριος στόχος της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Έχουμε τα ιδεολογικά και προγραμματικά εφόδια και λαό πίσω μας, όπως έδειξαν εσωκομματικές εκλογές, με θετικό αποτέλεσμα την εκλογή Φάμελλου. Μεσολάβησε και η δυσάρεστη εκ του αποτελέσματος έκπληξη της εκλογής Κασσελάκη στη θέση του προέδρου, με όσα τραβήξαμε επιπλέον του ενός έτους.
Ομως οι ευχάριστες εκπλήξεις στα είκοσι χρόνια ήταν πολύ περισσότερες, γι’ αυτό στην τρίτη δεκαετία ζωής και δράσης του ΣΥΡΙΖΑ μην αποκλείσει κανείς νέες ευχάριστες εκπλήξεις!
Καλή χρονιά, ειρηνική!
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
