Με τα... τσαρούχια βγήκε ευρωβουλευτής ο Φρέντι Μπελέρης, ένα πρόσωπο γνωστό στην Ελλάδα για τις περιπέτειές του με την αλβανική Δικαιοσύνη, ξεπερνώντας με ευκολία τον «εθνικό ήρωα» Πύρρο Δήμα, ο οποίος επίσης προέρχεται από την ελληνική μειονότητα της Αλβανίας. Ο κομματικός μηχανισμός της Ν.Δ. και πλειάδα υπουργών και βουλευτών έτρεξαν πολύ για να πλασαριστεί τόσο μπροστά στη σειρά ο εκλεγμένος δήμαρχος Χειμάρρας, που παραμένει εδώ και πάνω από έναν χρόνο στις αλβανικές φυλακές περιμένοντας να δικαστεί για εξαγορά ψήφων. Προηγουμένως είχαν δώσει μάχη για να μπει ο Μπελέρης στη λίστα, πείθοντας τελικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που αρχικά δεν ήταν και τόσο ενθουσιασμένος με την ιδέα. Υπολόγιζαν ότι με την ένταξη του Μπελέρη στο ψηφοδέλτιο της Ν.Δ. θα μείωναν την αιμορραγία προς τα ακροδεξιά, ότι θα έστελναν το μήνυμα στους δυνάμει ψηφοφόρους των Βελόπουλου και σία, ότι ο Μητσοτάκης είναι ο ορίτζιναλ πατριώτης.
Μια ματιά στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έρευνα για τις ελληνοαλβανικές σχέσεις που έκανε το ΕΛΙΑΜΕΠ σε συνεργασία με το Ίδρυμα Konrad-Adenauer των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών και τη Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας δείχνει ότι μάλλον τσάμπα έχασε κάποιο στέλεχος της Ν.Δ. την έδρα στην Ευρωβουλή για να την πάρει ο Μπελέρης. Μόλις το 18,5% των ερωτηθέντων είπε πως η υπόθεση Μπελέρη είναι το πιο σημαντικό ζήτημα στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, ενώ 2 στους 3 θεωρούν ότι υπάρχουν άλλα πιο σημαντικά ζητήματα.
Μια αδιέξοδη κατάσταση
Γενικά η υπόθεση Μπελέρη επιβαρύνει τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, αλλά σε επίπεδο κυβερνήσεων. Για την ώρα, μάλιστα, φαίνεται ότι Αθήνα και Τίρανα έχουν φτάσει σε αδιέξοδο, καθώς δεν διαγράφεται στον ορίζοντα με ποιον τρόπο θα ξεπεραστεί το ζήτημα χωρίς να χάσει το πρεστίζ της ούτε η ελληνική ούτε η αλβανική κυβέρνηση. Όσο παρατείνεται η κράτηση του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας για μια κατηγορία που δεν είναι άγνωστη στη γειτονική μας χώρα, η κυβέρνηση στην Αθήνα αισθάνεται υποχρεωμένη να φρενάρει την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας. Πιθανότατα το φρένο αυτό να μην έχει κανένα νόημα, αφού στο άμεσο μέλλον δεν πρόκειται να μπει καμία χώρα των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. Ωστόσο, η Ελλάδα είναι αυτή που εμφανίζεται ως... κακιά μητριά, ενώ στην πραγματικότητα είναι μία από τις λίγες χώρες που εργάστηκαν για την ευρωπαϊκή προοπτική των Βαλκανίων. Για την ώρα, τα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν έχουν πάρει στα σοβαρά την υπόθεση Μπελέρη και τις ελληνικές ανησυχίες ούτε συμμερίζονται την άποψη ότι πρόκειται για ευρωπαϊκό θέμα, καθώς αποτελεί πρόβλημα Κράτους Δικαίου. Αντιθέτως, θεωρούν ότι είναι ζήτημα της αλβανικής Δικαιοσύνης και ένα θέμα διμερές μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας.
Στην έρευνα, που παρουσιάστηκε στην αρχή της εβδομάδας, καταγράφηκε ότι η ελληνική κοινή γνώμη δεν έχει σε μεγάλη υπόληψη την αλβανική Δικαιοσύνη - όπως δεν έχει και την ελληνική, όπως έχουν δείξει πολλές άλλες έρευνες. Το 81% των ερωτηθέντων θεωρεί ούτε ανεξάρτητη ούτε αμερόληπτη την αλβανική Δικαιοσύνη, δεν αναμένει, δηλαδή, ότι ο Φρέντι Μπελέρης θα έχει μια δίκαιη δίκη. Παράλληλα, οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι ο έξω κόσμος (Ε.Ε., ΗΠΑ αλλά και Ρωσία) κρατά ουδέτερη στάση στο θέμα Μπελέρη, δεν στέκεται, δηλαδή, στο πλευρό της Ελλάδας. Πάντως, η εκλογή Μπελέρη στην Ευρωβουλή μπορεί να αποδειχθεί μια βολική διέξοδος καθώς θα μείνει ελεύθερη η θέση του δημάρχου Χειμάρρας, όπως φαίνεται να θέλει ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα.
Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, η ελληνική κοινή γνώμη είναι αμφίσημη σχετικά με το θέμα της ένταξης της Αλβανίας στην Ε.Ε. Την υποστηρίζει προσωπικά το 47,5% των ερωτηθέντων, ποσοστό κατά 4,5% μικρότερο από το αντίστοιχο το 2019, πιθανώς λόγω της υπόθεσης Μπελέρη. Και μόλις ένα 17,5% δεν επιθυμεί να ενταχθεί ποτέ η Αλβανία στην Ε.Ε.
Βελτιωμένες σχέσεις μεταξύ των κοινωνιών
Σε αντίθεση με τις σχέσεις σε επίπεδο κυβερνήσεων, στο επίπεδο της κοινωνίας οι ελληνοαλβανικές σχέσεις έχουν φτάσει στο καλύτερο σημείο τους. Σύμφωνα με την έρευνα, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πλέον έχει θετική γνώμη για τους Αλβανούς μετανάστες στην Ελλάδα και τη συμβολή τους στην οικονομική ανάπτυξή της και η συντριπτική πλειοψηφία εκτιμά πως τα παιδιά των Αλβανών μεταναστών είναι πλήρως ενσωματωμένα. Το 2019 σε ανάλογη έρευνα το 47,5% των ερωτηθέντων είχε θετική άποψη για τους Αλβανούς μετανάστες και πέντε χρόνια αργότερα, το 2024, το ποσοστό έφτασε στο 57%. Μόλις ένα 6,5% έχει αρνητική άποψη. Το 77,5% δηλώνει ότι οι Αλβανοί μετανάστες συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας - κάτι που ισχύει από την εποχή της ένταξης της χώρας στο ευρώ, όπως παραδεχόταν τότε ο υπουργός Οικονομικών Νίκος Χριστοδουλάκης, αλλά δεν ήθελαν να το αποδεχτούν οι Έλληνες. Επίσης, ένα μεγάλο μέρος των ερωτηθέντων (53%) βλέπει αμοιβαία οικονομικά οφέλη και για τις δύο χώρες από τις οικονομικές σχέσεις που αναπτύχθηκαν την τελευταία τριακονταετία. Στην έρευνα του 2019 το ποσοστό ήταν μόλις 34%.
Επιπλέον, έχει πάψει από καιρό να υφίσταται το στερεότυπο ότι ο Αλβανός είναι επικίνδυνος. Το 82,5% απορρίπτει την άποψη ότι οι Αλβανοί μετανάστες συνιστούν απειλή, με το αντίστοιχο ποσοστό στην έρευνα του 2019 να είναι 74%.
Η ταυτότητα της έρευνας
Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ 15-21 Απριλίου 2024 σε δείγμα 1.165 ατόμων 17 ετών και άνω, με επιστημονικά υπεύθυνους τον Γιάννη Αρμακόλα, αν. καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και επικεφαλής του Προγράμματος Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ, και τον Γιώργο Σιάκα, επ. καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και διευθυντή ερευνών της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.