Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση είναι σε αποδρομή, αποσταθεροποιεί την ηγεσία Μητσοτάκη, απονομιμοποιεί το νεοφιλελεύθερο μοντέλο διακυβέρνησης της πενταετίας και παράλληλα προκαλεί εσωτερικές διεργασίες στα τρία μεγαλύτερα κόμματα, Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και ΠΑΣΟΚ. Το βασικό ερώτημα πλέον είναι αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βγάλει την τριετία μέχρι τις εκλογές. Καθώς η Ν.Δ. είναι κυβέρνηση, η συζήτηση για τη διαδοχή του Κυριάκου Μητσοτάκη μετατίθεται σε δεύτερο χρόνο, ωστόσο ήδη αναπτύσσονται σενάρια και οι ενδιαφερόμενοι παίρνουν θέσεις. Το ΠΑΣΟΚ έχει περιέλθει σε περιδίνηση για την αλλαγή ηγεσίας. Στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τις πρωτοβουλίες για ανασυγκρότηση της ευρύτερης Αριστεράς και Κεντροαριστεράς.
Ο ανασχηματισμός ήταν αναγκαστική κίνηση για τον πρωθυπουργό προκειμένου να κατευνάσει τη δυσαρέσκεια στο κόμμα του, αλλά έτσι όπως εξελίχθηκε επιβεβαιώνει την αμηχανία του. Οι αρνήσεις που δέχθηκε από κορυφαίους υπουργούς, που έχουν τις δικές τους ατζέντες και φιλοδοξίες, είναι ενδεικτικές ότι η περίοδος της παντοδυναμίας του έχει παρέλθει. Το ότι περιορίστηκε μόνο σε ανακύκλωση των προσώπων έδειξε ότι αποκωδικοποιεί λάθος μήνυμα. Θεωρεί ότι ο λαός δεν έχει αντιληφθεί ακόμη τη μεγαλοφυή πολιτική του... και χρειάζεται κάποιος χρόνος. Σε κάθε περίπτωση δεν αλλάζει το βασικό: ότι το 28% που απέσπασε -συνδυαζόμενο με τον χαμηλότερο αριθμό ψήφων που έλαβε η Ν.Δ. στην ιστορία της- συνιστά προσωπική αποδοκιμασία του Κυριάκου Μητσοτάκη, την οποία αδυνατεί να διαχειριστεί.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι πλέον πρωθυπουργός υπό προθεσμία. Θεωρητικά, τα τρία χρόνια μέχρι τις εθνικές εκλογές είναι επαρκής χρόνος, ωστόσο η νεοφιλελεύθερη πολιτική που έχει ακολουθήσει μέχρι τώρα τον εγκλωβίζει και του στερεί τη δυνατότητα διορθωτικών κινήσεων και, πολύ περισσότερο, ενός συνολικού αναπροσανατολισμού. Στην οικονομία τα χειρότερα είναι μπροστά. Αν ήταν να πετύχει μια εκτόξευση -όπως έγινε στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία μετά τα δικά τους Μνημόνια-, θα είχε γίνει στην προηγούμενη πενταετία. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο που ακολούθησε διαψεύστηκε και οδηγεί στην κοινωνία του ενός τρίτου. Το να έρθει σε ρήξη με τα ισχυρά συμφέροντα που σώρευσαν πλούτο την περασμένη πενταετία -επιχειρηματίες ενέργειας και καυσίμων, τράπεζες, αλυσίδα τροφίμων- και με το τμήμα της μεσαίας τάξης που ευνοήθηκε σκανδαλωδώς, προκειμένου να κάνει αναδιανομή προς όφελος των λαϊκών στρωμάτων, δεν διαφαίνεται και είναι αμφίβολο αν θα αποδώσει. Απαιτούνται αλλαγές στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, για τις οποίες δεν διαθέτει χρόνο ούτε στρατηγική, αλλά ούτε και πολιτικό κεφάλαιο.
Τρία σενάρια
Με τον ανασχηματισμό ο κ. Μητσοτάκης έδειξε ότι αδιαφορεί για την κριτική που ασκείται από τη δεξιά πτέρυγα της Ν.Δ. ότι η στροφή που έκανε προς το Κέντρο (μετατρέπεται σε γαλάζιο Ποτάμι, λένε) αλλοιώνει τη φυσιογνωμία της Ν.Δ. και απομακρύνει τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους. Αντίθετα, έδειξε ότι επιμένει στην ίδια γραμμή. Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών δημιούργησε ρήγμα με την παράδοση της Ν.Δ., το οποίο διευρύνεται από την υποχωρητική εξωτερική πολιτική έναντι της Τουρκίας και τις ήττες στο διπλωματικό πεδίο στις σχέσεις με την Αλβανία, τα Σκόπια, τη Λιβύη. Παρομοίως και στο Μεταναστευτικό, όπου έχει μετακινηθεί πλήρως -η θέση του είναι ταυτόσημη με την παλαιότερη του Αλέξη Τσίπρα- και βλέπει την είσοδο μεταναστών ως απάντηση στην έλλειψη εργατικού δυναμικού και στο δημογραφικό πρόβλημα.
Κάπως έτσι αναμένεται η παρέμβαση του Αντώνη Σαμαρά -εκτιμάται ότι θα είναι σε συνεννόηση με τον Κώστα Καραμανλή-, που δεν θα περιορίζεται στην εξωτερική πολιτική αλλά θα θέτει ευρύτερο ζήτημα επαναπροσδιορισμού της φυσιογνωμίας του κόμματος και της στρατηγικής της κυβέρνησης. Η εντύπωση που τείνει να επικρατήσει στο εσωτερικό της Ν.Δ. όσο και σε πολιτικούς και επιχειρηματικούς κύκλους είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί να βγάλει την τριετία. Κάπως έτσι αναπτύσσονται τρία διαφορετικά σενάρια. Το πρώτο είναι να δραπετεύσει ο πρωθυπουργός σε ευρωπαϊκό αξίωμα, το επιδιώκει, αλλά είναι δύσκολο και εξαρτάται από τις εξελίξεις στην Ε.Ε. Το δεύτερο είναι ότι θα συνεχίσει και θα γίνει αλλαγή σκυτάλης στην πρωθυπουργία πριν ολοκληρωθεί η τριετία, ώστε να οδηγήσει άλλος τη Ν.Δ. σε εκλογές, όπως έκανε ο Κώστας Σημίτη πριν τις εκλογές του 2004. Το σενάριο αυτό έχει δυσκολίες γιατί οι ενδιαφερόμενοι δεν επιθυμούν μια αλλαγή που απλώς θα απαλλάξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη από μία ήττα, αλλά μία αλλαγή σε χρόνο που θα αφήνει περιθώριο διεκδίκησης τρίτης εκλογικής νίκης. Το τρίτο σενάριο που αρχίζει να αναπτύσσεται σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην Αριστερά και Κεντροαριστερά είναι να οδηγήσει ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε εθνικές εκλογές μέσα στον επόμενο χρόνο, ώστε να πετύχει το 4+2+4.
Κεντροαριστερές διεργασίες
Το μετεκλογικό τοπίο προκαλεί εκ των πραγμάτων τη συζήτηση για κινήσεις ανασύνθεσης και ανασυγκρότησης της ευρύτερης Αριστεράς και Κεντροαριστεράς. Το ΠΑΣΟΚ ήδη έχει βυθιστεί σε κρίση αμφισβήτησης του Νίκου Ανδρουλάκη, από την οποία θα βγει μόνο με την επιβεβαίωση της ηγεσίας του ή την εκλογή νέου αρχηγού. Στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. το πλαίσιο έδωσε ο Στέφανος Κασσελάκης, ο οποίος απάντησε στη φιλολογία για την ανασυγκρότηση ξεκαθαρίζοντας ότι το κόμμα με τις καταστατικές και οργανωτικές του αλλαγές θα είναι στο επίκεντρο των όποιων κινήσεων και θα παραμείνει ο βασικός πόλος του προοδευτικού χώρου και ο υποδοχέας της δυσαρέσκειας που προκαλεί η κυβερνητική πολιτική στην προοπτική νίκης στις εκλογές. Σωτήρες δεν υπάρχουν, είπε, να αποχωρήσει δεν το σκέπτεται και αν, παρότι έχει άλλη κατεύθυνση, ευοδωθούν πρωτοβουλίες για δημιουργία νέου κόμματος της ευρύτερης Κεντροαριστεράς, θα είναι υποψήφιος για την ηγεσία.
