Δεν αποτελεί έκπληξε το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός εξέφρασε την οδύνη του για τα Τέμπη. Πρέπει να είναι βαθύτατη αυτή η οδύνη. Γιατί εκεί που στην κυβέρνηση πιστεύανε ότι κανείς δεν έχει όρεξη να ασχοληθεί με αυτό το θέμα και το πράγμα θα πήγαινε χαμηλά όπως πήγε στις εκλογές, ξαφνικά έχουν βρεθεί με ένα ογκούμενο κύμα αγανάκτησης που τους έχει στριμώξει στη γωνία. Και που κάνει την απόπειρα συγκάλυψης και διάχυσης ευθυνών πολύ πιο δύσκολη από όσο υπολόγιζαν.
Οχι εμείς, κάποια κρυφή πραγματικότητα
Ηταν αριστοτεχνική η χθεσινή δήλωση του Κ. Μητσοτάκη. Γεμάτη λεπτές διατυπώσεις που φαίνονταν να ξεχειλίζουν από αίσθηση καθήκοντος, ενώ πίσω από τις γραμμές επρόκειτο για αποποίηση ευθυνών: «Είναι αλήθεια ότι ο χρόνος πάγωσε την ώρα εκείνη που ο τόπος συγκρούστηκε μετωπικά με τον χειρότερο εαυτό του. Ξέφυγε από τις ράγες τoυ, λυγίζοντας από το βάρος μιας κρυφής πραγματικότητας. Και, σε μία στιγμή, είδε το παρελθόν να παράγει το αδιανόητο στο παρόν...». Μα πόσο υπέροχο: Δεν ήμασταν εμείς που είχαμε αφήσει τα τρένα να τρέχουν σε μονή γραμμή χωρίς φανάρια, χωρίς συστήματα ασφαλείας και με έναν σταθμάρχη-βύσμα να παίζει με τα κουμπάκια. Ήταν ο χειρότερος εαυτός του τόπου - δηλαδή κάποιοι άλλοι, αφού εμείς είμαστε ο καλύτερος εαυτός του τόπου. Ήταν η κρυφή πραγματικότητα - δηλαδή επίσης κάποιοι άλλοι, αφού εμείς είμαστε η φανερή πραγματικότητα που πασχίζουμε για την πρόοδο. Και ήταν και το παρελθόν. Δηλαδή πάλι όχι εμείς, αφού εμείς είμαστε το παρόν και το μέλλον. Το παρελθόν είναι κάποιοι άλλοι, ξέρετε ποιοι.
«Σε μια τέτοια μέρα η θλίψη δεν μπορεί να βαφτεί με χρώμα κομματικό. Και ο σεβασμός στην οδύνη απαιτεί ωριμότητα και σύνεση» λέει ο πρωθυπουργός μας. Είναι προφανές τι εννοεί: Μην καταλογίζετε ευθύνες στην κυβέρνηση γιατί βάφετε τη θλίψη με κομματικό χρώμα. Όπως κάναμε εμείς όταν κανιβαλίζαμε τους άλλους για το Μάτι και λέγαμε ότι είναι αναίσθητοι στις καρέκλες τους και κάνουνε κρουαζιέρες καπνίζοντας πούρα, θυμάστε; Όχι, ο τόπος δεν πρέπει να ξαναβυθιστεί σε τέτοια τοξικότητα, τώρα που η στραβή έχει κάτσει στη δική μας βάρδια. Γι’ αυτό μην ρωτάτε ποιος διόρισε εκεί τον σταθμάρχη που τα μπέρδεψε και ποιος όφειλε να έχει σε λειτουργία τα φανάρια. Θα είναι κομματικοποίηση της θλίψης. Και οι συγγενείς μην φωνάζετε πολύ, δείξτε ωριμότητα και σύνεση. Δηλαδή βουλώστε το αν θέλετε να σεβαστούμε την οδύνη σας. Και κάντε υπομονή, θα ανακουφιστείτε όταν λάμψει η αλήθεια. «Όταν διαψευστούν ακόμη και οι πιο παράλογες φήμες». Δηλαδή όταν καταφέρουμε να κουκουλώσουμε τις ευθύνες μας και να αποφύγουμε τις απαντήσεις που σας χρωστάμε. Γιατί αν επρόκειτο απλώς για παράλογες φήμες, θα τις είχαμε ήδη καταρρίψει λέγοντας την αλήθεια.
Εξετάσαμε δεκάδες μάρτυρες
«Η Βουλή εξέτασε δεκάδες μάρτυρες με εκατοντάδες στοιχεία, ερευνώντας πώς τα ανθρώπινα λάθη συναντήθηκαν μοιραία με τα διαχρονικά κενά του κράτους» δήλωσε ο πρωθυπουργός μας. Πόσο περιεκτική αυτή η πρόταση. Προκαταλαμβάνει κάθε εκδοχή για κυβερνητικές ευθύνες μιλώντας για «ανθρώπινα λάθη» -για τα οποία δεν φταίμε, φυσικά, εμείς- και «διαχρονικά κενά τους κράτους» -για τα οποία επίσης κι αν δεν φταίμε, αφού είναι διαχρονικά- και τα οποία έσπασε ο διάολος το ποδάρι του και διασταυρώθηκαν. Εμείς, πάντως, λέει ο Μητσοτάκης, το καθήκον μας το κάναμε. Εξετάσαμε δεκάδες μάρτυρες και εκατοντάδες στοιχεία. Αλήθεια τώρα, κύριε πρωθυπουργέ; Πείτε μας τώρα και για τους μάρτυρες που αποκλείσατε.
Και παρακάτω, μαζί με την εμπιστοσύνη στην ελληνική Δικαιοσύνη -που μόλις προχθές άσκησε δίωξη στον Αγοραστό μετά από έναν χρόνο που καθόταν και τον κοίταζε- και την έκφραση συμπόνοιας στις οικογένειες των θυμάτων, ο Κ. Μητσοτάκης επανέρχεται στο θέμα που τον καίει: «Ως κυβέρνηση και πολιτικό σύστημα οφείλουμε να διακρίνουμε πίσω από την τραγωδία μια συλλογική αποτυχία». Έτσι μπράβο. Συλλογική η αποτυχία, ας τη φορτώσουμε ακόμα μια φορά σε όλο το πολιτικό σύστημα. Και ας δεσμευτούμε -ως Μητσοτάκης τώρα, γιατί οι άλλοι είναι γνωστοί αναίσθητοι- ότι «θα απελευθερώσουμε το Δημόσιο από τα δεσμά της γραφειοκρατίας που καθυστερεί κρίσιμα έργα». Είδατε; Τα έλεγε ο Γεραπετρίτης, οι προηγούμενοι καθυστέρησαν τα έργα που θα καθιστούσαν ασφαλές το δίκτυο. Εμείς ό,τι μπορούμε κάνουμε. Για «να ανατρέψουμε τις παθογένειες του χθες». Αυτές ευθύνονται. Εμείς τις πολεμάμε. Αν φταίμε σε κάτι, είναι που υπήρξαμε κάπως λιγότερο υπέροχα αποτελεσματικοί στην αντιμετώπισή τους.
Οι διαχρονικές παθογένειες
Και ο πρωθυπουργός κλείνει με τη δέσμευσή του να αλλάξει το κράτος «χωρίς συμβιβασμούς με τα λάθη του σήμερα» -πάλι καλά- «μέχρι το “ποτέ ξανά”, από σύνθημα, να γίνει επιτέλους πραγματικότητα». Τελειώνει δηλαδή επικαλούμενος ένα σύνθημα που οι επικοινωνιολόγοι του κατασκεύασαν έτσι ώστε έξυπνα να τον τοποθετεί από την πλευρά της κοινωνίας και όχι από την πλευρά των υπευθύνων.
Η κοινωνία δεν ρώτησε τον Μητσοτάκη «τι θα κάνει για να μην ξανασυμβεί». Τι συνέβη τον ρώτησε. Για τα φανάρια τον ρώτησε, για τον σταθμάρχη, για το τσιμέντωμα. Για τους μάρτυρες που αποκλείστηκαν, για τα πορίσματα των Ευρωπαίων εισαγγελέων που θάφτηκαν, για τις μεθοδεύσεις να φορτωθεί το δυστύχημα σε έναν άνθρωπο που εξαερώθηκε. Για τις κωμωδίες με τα κουμπάκια που παρουσιάζονταν ως «τηλεδιοίκηση», για τις λαθροχειρίες με το ποσοστό των συμβάσεων που παρέλαβαν, για τους σταθμάρχες-βύσματα με τα μπλοκάκια. Για το τι μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία, για τα βαγόνια που εξαφανίστηκαν. Και όλα αυτά που ο πρωθυπουργός κάνει ότι δεν ακούει. Το μήνυμα του πρωθυπουργού ήταν μια χυδαία και υποκριτική προσπάθεια αποποίησης ευθυνών, προσβλητική για τις οικογένειες των θυμάτων αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία. Δεν ντρέπεστε λίγο;
Οσο για τον Καραμανλή, είναι ο μόνος άνθρωπος στην Ελλάδα που πιστεύει ότι η παραίτησή του ήταν πράξη ευαισθησίας και όχι ελιγμός για να διασωθεί μέχρι τις εκλογές. Το τραγικό είναι ότι επιμένει κιόλας. Αξιολύπητος.
