Η επιστημονική εξήγηση των αιτίων της εκλογικής αποτυχίας, ενώ είναι αναγκαία, θα παραμείνει εκκρεμής και πιθανόν θα αργήσει, αφού πρέπει να απαλλαγεί ο χώρος από το συναισθηματικό βάρος του αποτελέσματος. Κάθε ιδεολογική ομάδα που συναπαρτίζει τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. βλέπει ως αιτία της ήττας το ότι η δική της θεώρηση δεν προβλήθηκε επαρκώς. «Χάσαμε γιατί δεν ήμασταν επαρκώς κεντροαριστεροί», «χάσαμε γιατί δεν ήμασταν επαρκώς ριζοσπαστικοί», «χάσαμε γιατί υπήρχε πολυφωνία», «γιατί δεν έχουμε οργανωτική αποτελεσματικότητα», γιατί «το τάδε στέλεχος έκανε γκάφα» κ.λπ. Μερικοί εντοπίζουν την αιτία στο ότι οι ίδιοι δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς ή γιατί «χώθηκε ο τάδε (ο κατ’ αυτούς εντελώς ανεπαρκής) στο τάδε πόστο» κ.λπ. Έτσι, ενώ είναι αναγκαία η ψύχραιμη ανάλυση, κινδυνεύει η υπόθεση να αιχμαλωτιστεί σε μερικεύσεις ή προσωπικές αντιπάθειες. Φυσικά, όλα έχουν μερίδιο στο κακό αποτέλεσμα. Αλλά η στιγμή επιβάλλει κάτι άλλο. Επιβάλλει σκληρή, πειθαρχημένη επιστράτευση και σε δεύτερο χρόνο ιδεολογικοπολιτική εσωτερική ζύμωση. Πολλές φορές, βέβαια, στον χώρο της Αριστεράς μια συζήτηση ουσιαστική αναβάλλεται επ’ αόριστον. Για λόγους κομματικής / υπαλληλικής αυτοσυντήρησης. Εντούτοις, η τωρινή αποτυχία δεν είναι δυνατόν να διερευνηθεί -το επαναλαμβάνω- με επιστημονικούς και όχι εμπειρικούς όρους. Ο χώρος χρειάζεται την πνευματική σκληραγωγία.
Μια κουβέντα, όμως. Ανάλογα οργανωτικά και προγραμματικά προβλήματα το 2015 παραβλέπονταν από τον μαγεμένο με τον ΣΥΡΙΖΑ κόσμο. Ούτε οι μεγαλόστομες ανοησίες ούτε η κομματική αυτοαναφορικότητα έβλαπτε, γιατί απλούστατα δεν τις κοιτούσε κανείς. Ο κόσμος ήταν ερωτευμένος με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα, έβλεπε και άκουγε αυτό που είχε ψυχικά ανάγκη να δει και να ακούσει. Έβλεπε αυτόν που μαγικά θα τον ξαναγύριζε εκεί που βρισκόταν, πριν από την καταστροφή του 2010. Που θα τον οδηγούσε στην οικονομική και ψυχολογική αποκατάσταση. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ρεύμα, όχι κόμμα με τη στενή έννοια. Όταν ωρίμασε, δεν διαμόρφωσε έναν άλλο, εκλεπτυσμένο, σχεδιασμένο, μετρημένο, καταληπτό λόγο. Η καταστροφολογία δεν είναι επαρκής, αφού οι προσλαμβάνουσες του κόσμου έχουν μετατοπιστεί συντηρητικότερα. Ούτε η εκτός πραγματικότητας αισιοδοξία, «πέφτουνε», «φεύγει», βοήθησε. Το αντίθετο. Φοβισμένος, κουρασμένος ο κόσμος, δεν θέλει τίποτα περισσότερο από τη σταθερότητα. Με τη διαφορά ότι δεν την αναγνωρίζει εκεί που πράγματι υπάρχει. Και όπως δεχόταν εύκολα κάθε ιαματικό και «επιλυτικό» ισχυρισμό την περίοδο των πρώτων Μνημονίων, τώρα δέχεται χωρίς κρίση, χωρίς λογική επεξεργασία όποιον ισχυριστεί ότι εκπροσωπεί τη σταθερότητα. Είμαστε μεν στην περίοδο μεγάλων ανατροπών, που όμως σκηνοθετούνται ως σταθερότητα. Έχει (ξανα) καταρρεύσει η προσωπική οικονομία, αλλά με τα επιδοματικά τεχνάσματα δημιουργείται η αίσθηση μιας κρατικής θαλπωρής. Ο κόσμος δέχεται το ψεύδος γιατί έχει απόλυτη ανάγκη τον εξευμενισμό.
Ο έρωτας πέρασε, ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. εξακολούθησε να έχει ανάγκη την επιείκεια, που μόνο ο έρωτας εξασφαλίζει, ο οποίος, όμως, πλέον δεν υφίσταται. Όταν είσαι ερωτευμένος, σκηνοθετείς τον άλλον, δεν βλέπεις ρεαλιστικά τις αρετές, τις ποιότητες και τα κουσούρια. Αλλά αυτός ο ρεαλισμός κρατά τις σχέσεις σε βάθος χρόνου. Αυτός ο ρεαλισμός (κατ’ άλλους η απομάγευση) αναθεμελιώνει το ερωτικό γεγονός. Και η πολιτική στον πυρήνα της, ενώ είναι εργαλειακή, έχει στοιχεία μιας τέτοιας απογειωτικής λειτουργίας.
Τι κάνουμε τώρα; Αυτό που πιστεύουμε. Τα κεντρικά στελέχη να κατέβουν στις οργανώσεις. Θέλουν στήριξη οι άνθρωποι. Θέλουν θάρρος, εξήγηση, πίστη. Να υπάρξει απεύθυνση στη σύμπασα Αριστερά. Οι δημοκρατικοί, αριστεροί πολίτες, ακόμα και βρίζοντας, πρέπει να στηρίξουν, έστω για λόγους πολιτικής αυτοσυντήρησης. Η «γκρινιάρα» νέα ψήφος δεν είναι για να κάνουν καριέρα κάποιοι ή για να κολακευτεί η φιλαρέσκεια ορισμένων. Η γκρινιάρα, δύσκολη, αλλά ουσιαστική νέα ψήφος είναι πολύτιμη γιατί θα έρθει εκ του υστερήματος, όχι εκ του περισσεύματος.
