Ο πατριωτισμός διακηρύσσεται και διεκδικείται η ιδιοκτησία του από τη συντηρητική παράταξη. Μάλιστα, όσο δεξιότερα, τόσο εμφατικότερα. Αντίθετα με τη διεκδίκηση όλου του πατριωτικού αποθέματος από τη Δεξιά, η Αριστερά ενοχοποιείται για το ακριβώς αντίθετο. Οι προσεγγίσεις αριστερών ή αριστερογενών επιστημόνων στην Ιστορία κρύβουν -ιδίως για τη λαϊκή δεξιά πιάτσα- πάντα κάτι ύποπτο. Κάτι «εθνομηδενιστικό» ή εν πάση περιπτώσει μια αναθεώρηση των παλαιών ερμηνευτικών σχημάτων. Δεν ήταν μόνο η Συμφωνία των Πρεσπών που διέγειρε το πατριδοκάπηλο αντιαριστερό μένος. Με κάθε πρόφαση (όπως, π.χ., με τη προσφυγική κρίση του 2015) διεγειρόταν μια εκμηδενιστική ρητορική εναντίον της Αριστεράς και των προσώπων που την εξέφραζαν. «Δεν φυλάτε τα σύνορα, ξέφραγο αμπέλι» κ.λπ. Ανεξάρτητα από διαχειριστικά προβλήματα ή λάθη, ο πυρήνας της καταγγελίας ήταν «αριστερός αντιπατριωτισμός». Με αυτή την αδίστακτη αντιπολιτευτική τεχνική γινόταν προσπάθεια να ακυρωθεί ο συναισθηματικός πυρήνας που θεμελιώνει το αριστερό διάβημα. Όχι η «ελαττωματική» (κατά τη διατύπωση του κ. Βορίδη) ιδεολογία της Αριστεράς (αυτή βολεύει όταν κάθεται στη γωνιά), αλλά το συναίσθημα που τη δένει με ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Επί έναν χρόνο πιπίλιζαν το μυαλό των πολιτών με την «επερχόμενη και σίγουρη μείωση των συντάξεων». Ε, λοιπόν, «η μη μείωση των συντάξεων ήταν το αντάλλαγμα για τη Συμφωνία των Πρεσπών». Πιο αισχρό και προβοκατόρικο ισχυρισμό δεν θυμάμαι. Υπό αυτούς τους όρους αντιπολιτευτικής σφοδρότητας και ανεντιμότητας απέναντι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει όχι μόνο να εξηγηθεί η Ιστορία, αλλά και η σημερινή αμυντική επικοινωνιακή συμπεριφορά τους, τώρα που τα πράγματα έχουν διασαλευτεί ως προς τη δεξιά «κυβερνησιμότητα». Να δούμε με ποια γλώσσα τίθενται τα ενοχοποιητικά ερωτήματα προς την Αριστερά. Αυτή η ποιότητα (πριν το 2019) αντιπολίτευσης και εν συνεχεία κυβερνητικής επικοινωνιακής τεχνικής δείχνει την έλλειψη φαντασίας στην παραγωγή επιχειρημάτων, αλλά και την πεποίθηση ότι όσο πιο χοντροκομμένος ο ισχυρισμός, τόσο πιο εύκολα γίνεται πιστευτός. Για να φανταστούμε αν, π.χ., στη θέση του νυν υπουργού Εξωτερικών ήταν συριζαίος και προχωρούσε στη συμφωνία αμοιβαιότητας με την Τουρκία για το «Συμβούλιο Ασφαλείας» και τον «διεθνή ναυτιλιακό οργανισμό», ε, ρε «προδοτικολογία» που θα έπεφτε! Η προσπάθεια άμβλυνσης τουλάχιστον της ρητορικής με τη γειτονική χώρα βαφτιζόταν ενδοτισμός.
Γιατί ανασύρω κάτι εξόφθαλμο και ίσως κάτι που έχει ξεπεραστεί χρονικά; Αφορμή μού δίνουν η γιορτή της 25ης Μαρτίου και η ενοχοποιητική επιθετικότητα με την οποία συκοφαντούνται επιστήμονες «αριστερής τεχνοτροπίας» για τις ερμηνευτικές τους προσεγγίσεις στο εθνικοαπελευθερωτικό διάβημα του ’21. Αφορμή είναι ο «κλασικισμός», ενίοτε και η αμορφωσιά, με τα οποία παραλαμβάνεται από μέρος της Δεξιάς το ιστορικό γεγονός, ως αμετακίνητο, μη υποκείμενο σε επιστημονικές ερμηνευτικές επεξεργασίες, ακύμαντο. Όχι, φυσικά, από σοβαρούς, μορφωμένους (και αφανάτιστους) συντηρητικούς ιστορικούς, αλλά από μια στελεχιακή πιάτσα, εξαιρετικά αμαθή και απλουστευτική. Η 25η Μαρτίου έχει τυποποιηθεί μέσα σε μια ανάγνωση περίπου της τεχνοτροπίας Τζέιμς Πάρις. Εξαντλείται μέσα σε ένα φθίνον τελετουργικό τυπικό, που δεν φρεσκάρει και δεν επικαιροποιεί (στα παιδιά, στους νέους) τα κρίσιμα ιδεολογικά και πολιτιστικά διακυβεύματα του επαναστατικού απελευθερωτικού διαβήματος. Η μανιχαϊστική θεώρηση στις ερμηνείες της Επανάστασης, η λείανση του κοινωνικοπολιτικού υποστρώματος, των αντιφάσεων, των αμφίσημων περιοχών του σημαντικού γεγονότος. Υπάρχει μια τεράστια γκάμα «τοπικών» ιστορικών, υπάρχουν σχολές σκέψης και αναγνώσεις, που η μελέτη τους «ξαναβιδώνει» την Ιστορία στη σημερινή συνθήκη και εισηγείται πολιτικές ερμηνείες της. Υπάρχει η δρώσα καθημερινή πολιτική (και πολιτική σύγκρουση), υπάρχει και η βαθύτερη, έμμεση πολιτική καλλιέργεια, μέρος της οποίας είναι η ελεύθερη και απροκατάληπτη ανάγνωση των ιστορικών ερευνών.
Το έχω γράψει πολλές φορές. Η καλλιέργεια, η μορφωτική προσπάθεια, είναι η ουσιαστικότερη πλευρά πολιτικής συνοχής. Μοιάζει εκτός επικαιρότητας. Δεν πρόκειται, όμως, για το επίκαιρο, αλλά για το έγκαιρο.
