Γιατί, βρε, αρπάζεσαι τόσο εύκολα και το κορυφώνεις»; «Γιατί τους ξέρω, ξέρω τι έχουνε κάνει, τι λαμογιές». «Ναι, εσύ ξέρεις, ο θεατής σας όχι. Παίρνει ένα συναισθηματικό μπόνους αυτός που έχει το άδικο. Φαίνεσαι εσύ αυτός που κάνει την αδικοπραξία». Ο διάλογος είναι πραγματικός ανάμεσα σε έναν ανήσυχο σύντροφο κι εμένα. Η ολέθρια επιρροή για την οποία έγραφα στο προηγούμενο άρθρο, είναι, για παράδειγμα, το να υψώνεις τόσο την ένταση, ώστε να μην ακούγεται το επιχείρημά σου. Να «τσιμπάς» σε μια αδηφάγα σύγκρουση στην οποία, πολύ οργανωμένα, σε παρασύρουν και που κάνει καλό μόνο σ’ αυτόν που δεν έχει επιχείρημα.
Πόσο συχνά αντιπερισπασμοί «καλών τρόπων» και «μπρουταλισμού» άλλαξαν τη συζήτηση όταν ήταν ευνοϊκά τα πράγματα για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.; Αλλά και να διορθώσεις τον τόνο, αυτό σημαίνει ότι αποκτάς ιστορικό δίκαιο; «Λοιπόν δεν είναι ανάγκη να φωνάξω για να με πιστέψουν. Να πουν: “Όποιος φωνάζει έχει το δίκιο”. Εμείς το δίκιο το ’χουμε μαζί μας και το ξέρουμε. Κι όσο σιγά κι αν σου μιλήσω, ξέρω πως θα με πιστέψεις» έγραφε ο Γ. Ρίτσος στην ηρωική περίοδο. Ναι, αλλά σήμερα δεν απευθυνόμαστε μόνο σε ταγμένους. Πρέπει να το καταλαβαίνει το δίκιο σου κι ο άλλος, ο παρατηρητής, ο εύπλαστος πολιτικός ακροατής, που δίνει και τις εκλογικές νίκες. Και το 2012 ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο πραγματικός νικητής, με την έννοια της (τουλάχιστον) συναισθηματικής ηγεμονίας. Το δίκιο δεν είναι μόνο ιδιόκτητο, αλλά το έχεις και όταν το κατανοεί κι ο άλλος.
Εντούτοις, αρκεί ένα συναισθηματικό, ηθικό δίκιο να σου αποδοθεί από την κοινωνία ή χρειάζεται κάπου να το οδηγήσεις αυτό το δίκιο, σε μια ιδεολογική συμπύκνωση ή έστω σε μια λειτουργική λύση κάποιου λαϊκού προβλήματος;
Η επικάλυψη της Αριστεράς και από τα δεξιά και από τα αριστερά της, δηλαδή και από τη λαϊκιστική Δεξιά (με την εξαιρετική κοινωνική της δικτύωση), και από την αριστερίστικη Αριστερά (με την αστόχαστη πολεμική, συχνά για ήσσονος σημασίας πράγματα), αποκαλύπτει μια γενική ιδεολογική καχεξία από την υποχώρηση του ιδεολογικού σώματος κάτω από μια φαινομενικά συγγενή συνθηματολογία. Η εξαιρετικά αμήχανη, προτρεπτική σχολιογραφία είναι ενδεικτική. «Κάνε αυτό, κάνε εκείνο». «Γίνε πιο πολύ σοσιαλδημοκράτης ή περισσότερο ριζοσπαστικός». Τα κείμενα με ξεπερασμένη ορολογία δηλώνουν εξαντλημένα αναλυτικά εργαλεία, μια λάθος, μια «εκβιασμένη» ως προς τους λογικούς της όρους ανάλυση του πραγματικού. Πολύ περισσότερο όταν τα κείμενα προσπαθούν να κάνουν ανάλυση όλων των κομμάτων.
Έτσι η Δεξιά είναι η «συντηρητική» παράταξη, το Κέντρο είναι η «σοσιαλδημοκρατική», η Αριστερά είναι η «ριζοσπαστική» κ.λπ. Κάθε έννοια σε μια ραφιέρα, σε μια μπάρα τακτοποιημένη, καλοδιπλωμένη. Σαν πολυκατάστημα. Διάδρομος τάδε, ζυμαρικά. Διάδρομος δείνα, απορρυπαντικά. Ναι, αλλά σήμερα (στην πολιτική) εκεί που υπάρχουν τα κρασιά υπάρχουν και τα υγρά πιάτων. Στα νερά υπάρχουν και βαφές παπουτσιών. Μπέρδεμα. Σφετερισμός θέσεων στα ράφια. Άλλη έννοια, διαφορετική ιδιότητα.
Άλλος επικαλείται τη Δεξιά και άλλος είναι μέχρι τα τρίσβαθα της ψυχής του. Και τι είναι Δεξιά; Ένας που ψηφίζει κάποιο από τα δεξιά κόμματα; Κι εσύ δεν μπορείς να του απευθυνθείς; Να βρεις τον τρόπο να σε ακούσει; Και ποιος είναι αριστερός; Ένας γραφειοκράτης που υπαλληλοποιεί την ένταξή του στην Αριστερά; Και τι είναι ριζοσπαστικό σήμερα; Να τσαμπουκαλεύεσαι ή να θεμελιώνεις νομικά και κινηματικά το δικαίωμα; Ερωτήματα των οποίων οι εύκολες απαντήσεις δεν εξασφαλίζουν την αριστεροσύνη ούτε την αριστερή ιδεολογία. Τα μπερδεμένα ράφια που λέγαμε. Ξανά λοιπόν. Δουλειά πάνω σ’ αυτά που θεωρούμε αυτονόητα.
