Η συζήτηση που διοργάνωσε χθες το ΕΛΙΑΜΕΠ με ερώτημα «Μετά την Ουκρανία, ώρα για το μεγάλο άλμα» είχε τεράστιο ενδιαφέρον, καθώς συμμετείχαν τρεις πρώην υπουργοί Εξωτερικών με στιβαρή άποψη για τη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. και έντονες διαφοροποιήσεις. Η Ντόρα Μπακογιάννη, ο Γιώργος Κατρούγκαλος και ο Βαγγέλης Βενιζέλος κλήθηκαν από τον διευθυντή του ΕΛΙΑΜΕΠ Γιώργο Παγουλάτο για να στοχαστούν πάνω στο μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας, το οποίο ο ίδιος το βλέπει πλέον μόνο σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Με το ΝΑΤΟ κι όχι μόνο
Η Ντόρα Μπακογιάννη υποστήριξε μεν ότι η επίθεση του Πούτιν ένωσε την Ε.Ε., ανέστησε το εγκεφαλικό νεκρό ΝΑΤΟ και δρομολόγησε ιστορικές αλλαγές, π.χ. στην πολιτική της Γερμανίας, ωστόσο θεωρεί ότι είναι πολύ νωρίς για να φανεί το αποτύπωμα αυτής της κρίσης. Αν και εμφανίστηκε σχετικά αισιόδοξη ότι ο αμυντικός βραχίονας της Ε.Ε. μπορεί να προχωρήσει -με τη Γαλλία και την Ελλάδα να έχουν δείξει εδώ και χρόνια τον δρόμο της εμβάθυνσης της αμυντικής συνεργασίας, όπως είπε-, υποστήριξε ότι οι ανατολικές χώρες της Ένωσης βλέπουν μόνο το ΝΑΤΟ ως κοινό εργαλείο άμυνας.
Η Μπακογιάννη θα ήθελε να υπάρχει μια στρατηγική αυτονομία στην Ευρώπη σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, όχι αποκλειστικά με το ΝΑΤΟ. Παραδέχθηκε δε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η Δύση αποδέχεται τον μεσολαβητικό ρόλο της Τουρκίας στην ουκρανική κρίση, ωστόσο εκτίμησε ότι μετά το τέλος του πολέμου η Άγκυρα θα αναγκαστεί να πάρει σαφή θέση.
Όχι παρακολούθημα των ΗΠΑ
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος, πάλι, επιμένει για την αναγκαιότητα μιας αυτόνομης άμυνας της Ε.Ε. Τον γοητεύει η ιδέα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, πιστεύει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να γίνει ένας τέταρτος πόλος, πλάι σε ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα, που θα αποτρέψει έναν νέο διπολισμό. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ, η απόλυτη ταύτιση με τις ΗΠΑ θα είχε νόημα μόνο εάν η Ρωσία ήταν έτοιμη να επιτεθεί στην Ε.Ε., κάτι που δεν ισχύει, όπως εκτίμησε. Αντιθέτως, υποστήριξε ότι μία από τις αιτίες του πολέμου -ή μάλλον της ανικανότητας να αποτραπεί η επίθεση του Πούτιν- ήταν η αδυναμία της Ε.Ε. να ενσωματώσει τη Ρωσία σε μια αρχιτεκτονική ασφαλείας.
Τέλος, ο Κατρούγκαλος υποστήριξε ότι ειδικά για την Ελλάδα «ξέρουμε ότι οι δικές μας ανάγκες ασφαλείας δεν μπορούν να καλυφθούν από το ΝΑΤΟ», ενώ χαρακτήρισε επικίνδυνο για τα εθνικά συμφέροντα τον ατλαντισμό της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπως αυτός εκδηλώθηκε και πριν από ουκρανική κρίση, για παράδειγμα με την αποστολή Patriot στη Σαουδική Αραβία.
Να έχουμε συναίσθηση του μεγέθους μας
Ο πιο απαισιόδοξος για το μέλλον της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας ήταν ο Βαγγέλης Βενιζέλος. Υποστήριξε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία οδηγεί τη συζήτηση για την κοινή άμυνα αρκετά βήματα πίσω και ότι η ενεργειακή εξάρτηση είναι αφοπλισμός για την Ευρώπη. Τόνισε δε ότι σ’ αυτή τη σύγκρουση -την οποία βλέπει ως σύγκρουση μεταξύ δημοκρατιών και αυταρχικών καθεστώτων- η Ε.Ε. είναι μικρή, καθώς δεν μπορεί να προσφέρει πυρηνική ασπίδα ούτε στον εαυτό της. Ο Βενιζέλος εκτίμησε ότι η Ε.Ε. πληρώνει τώρα και τον ενδοτισμό της έναντι της Ρωσίας -ήδη από τα χρόνια του πολέμου στη Γεωργία- αλλά και τη γεωπολιτική ανυπαρξία της, καθώς δεν μπορεί ούτε καν να υπογράψει μια εμπορική συμφωνία με την Κίνα κόντρα στα θέλω των ΗΠΑ. Όσο για τα ελληνοτουρκικά, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου -«οι περιφερειακές διενέξεις έχουν περάσει σε δεύτερο πλάνο»- και υποστήριξε ότι δεν υπάρχουν πια περιθώρια να ροκανίζουμε τον χρόνο.
