Στην απόρριψη των προσφυγών της Πολωνίας και της Ουγγαρίας κατά του μηχανισμού αιρεσιμότητας που υιοθέτησε η ΕΕ τον Δεκέμβρη του 2020 και συνδέει την χορήγηση των ευρωπαϊκών πόρων με τον σεβασμό του κράτους δικαίου από τα κράτη-μέλη Ένωσης, προχώρησε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η απόφαση-σταθμός δίνει ουσιαστικό το πράσινο φως στην περικοπή κονδυλίων σε κράτη-μέλη, που δεν τηρούν τις αρχές του κράτους δικαίου, δηλαδή παραβιάζουν τομείς όπως η ανεξάρτητη δικαιοσύνη και η ελευθερία του Τύπου.
«Η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης και τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης ενδέχεται να υπονομευθούν σοβαρά από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου τις οποίες διαπράττει κράτος μέλος. Ειδικότερα, οι παραβιάσεις αυτές μπορούν να συνεπάγονται, μεταξύ άλλων, την απουσία εγγυήσεων ως προς το ότι οι δαπάνες που καλύπτονται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης πληρούν το σύνολο των προβλεπόμενων από το δίκαιο της Ένωσης προϋποθέσεων χρηματοδότησης και, επομένως, ανταποκρίνονται στους σκοπούς που επιδιώκει η Ένωση με τη χρηματοδότηση των εν λόγω δαπανών» αναφέρει στο σκεπτικό του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Διευκρινίζει δε «αφενός, ότι ο σεβασμός των εν λόγω αξιών δεν μπορεί να καταλήξει να αποτελεί μόνον υποχρέωση την οποία οφείλει να τηρεί ένα υποψήφιο κράτος μέλος προκειμένου να προσχωρήσει στην Ένωση και από την οποία μπορεί να απαλλαγεί κατόπιν της προσχώρησής του. Αφετέρου, υπογραμμίζει ότι ο προϋπολογισμός της Ένωσης είναι ένα από τα κύρια μέσα για την υλοποίηση, στο πλαίσιο των πολιτικών και των δράσεων της Ένωσης, της θεμελιώδους αρχής της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών και ότι η εφαρμογή της αρχής αυτής, μέσω του προϋπολογισμού, βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη των κρατών μελών για την υπεύθυνη χρήση των κοινών πόρων που εγγράφονται στον προϋπολογισμό».
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Οκτώβριο το Δικαστήριο της ΕΕ καταδίκασε σε πρόστιμο 1 εκατ. την ημέρα την Πολωνία για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και της Συνθήκης της ΕΕ, ύστερα από την άρνηση της Βαρσοβίας να αποδεχθεί την υπεροχή του Ευρωδικαστηρίου έναντι των εθνικών δικαστηρίων και να σεβαστεί τη νομολογία του πρώτου.
Αντίστοιχες κατηγορίες αντιμετωπίζει και η Ουγγαρία. Σημειώνεται ότι οι δύο χώρες είχαν ασκήσει προσφυγές ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ ζητώντας την ακύρωση του μηχανισμού αιρεσιμότητας και είχαν παρέμβει η μία υπέρ της άλλης. Υπέρ του Ευρωκοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παρενέβησαν από την άλλη το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το πότε αναμένεται να ξεκινήσουν οι περικοπές κονδυλίων αναμένεται να αποφασισθεί σε συνεδρίαση που έχει προγραμματιστεί στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
