Εδώ και πολλές δεκαετίες, στο διεθνές πολιτικό λεξιλόγιο έχει εγκατασταθεί ο όρος «διπλωματία των λαών» αρχικά και μεταγενέστερα «διπλωματία των πολιτών».
Ο όρος αυτός γεννήθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, όταν το ζήτημα της εγκατάστασης των πυραύλων μέσου βεληνεκούς στην Ευρώπη έβγαζε στους δρόμους εκατομμύρια πολίτες σε διαδηλώσεις τέτοιας μαζικότητας, ώστε τα Κοινοβούλια ανέβαλαν υπό την πίεσή τους την κύρωση της σχετικής απόφασης του ΝΑΤΟ.
Θυμίζω ότι το κοινωνικό εκείνο κίνημα αποτέλεσε το λίκνο και του πολιτικού κινήματος των Πρασίνων, που σήμερα έχει αναδειχθεί σε ρυθμιστή των εξελίξεων στην ενωμένη Γερμανία.
Γενικότερα, προς τα τέλη του 20ού αιώνα, άρχισε να βγαίνει στο παγκόσμιο προσκήνιο η διεθνής κοινωνία των πολιτών, καθώς η κρατική διπλωματία αποδεικνυόταν όλο και πιο ανεπαρκής για την αντιμετώπιση διεθνών προβλημάτων. Άλλωστε και η εξωτερική πολιτική των χωρών αποδυναμωνόταν μπροστά στην επιταχυνόμενη παγκοσμιοποίηση και τα λεγόμενα οικουμενικά προβλήματα, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, που σήμερα κύρια έκφρασή του αποτελεί η κλιματική κρίση.
Οι νέες πραγματικότητες κατέστησαν αναγκαία την προσθήκη στον όρο «διπλωματία» και άλλων επιθέτων πέραν της λαϊκής, όπως πολιτιστική, ενεργειακή, ακόμα και για διπλωματία των εξοπλισμών άρχισε να γίνεται λόγος, την οποία τα κινήματα ειρήνης και αφοπλισμού απορρίπτουν.
Διπλωματία των φορέων της Αυτοδιοίκησης
Σήμερα μπορούμε να μιλήσουμε και για «διπλωματία των πόλεων», στην οποία επιδίδονται οι φορείς της Αυτοδιοίκησης, ενός κατεξοχήν δημοκρατικού θεσμού.
Ωστόσο οφείλω να υπενθυμίσω ότι ο θεσμός αυτός έπαιξε σημαντικό ρόλο και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ρίχνοντας γέφυρες εκατέρωθεν της διαχωριστικής γραμμής του Ψυχρού Πολέμου, κάτι που έκαναν και Έλληνες αριστεροί και προοδευτικοί δήμαρχοι με συναδέλφους τους άλλων βαλκανικών χωρών, υφιστάμενοι και τις συνέπειες του μετεμφυλιακού κράτους για τις προωθούμενες αδελφοποιήσεις.
Το εν λόγω κίνημα εξαπλώθηκε τόσο πολύ ώστε να δημιουργηθεί και Ένωση Αδελφοποιημένων Πόλεων της Μεσογείου, στην οποία συμμετέχουν δήμοι της Ελλάδας, αλλά και της Τουρκίας, της Παλαιστίνης και του Ισραήλ, παρά τις αντιδράσεις των ακραίων εθνικιστών στις αντίστοιχες χώρες.
Θυμίζω ότι ο Δήμος Μυτιλήνης με δήμαρχο τον Στρατή Πάλλη είχε πρωτοπορήσει στην ανάπτυξη σχέσεων αλληλεγγύης με δήμους των τουρκικών παραλίων, έχοντας μάλιστα συνδιοργανώσει το 1990 διήμερο Φεστιβάλ Ειρήνης και Δημοκρατίας με τον ακριβώς απέναντι Δήμο Δικελί.
Την παράδοση αυτή οφείλουμε να συνεχίσουμε, καθώς οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε φάση νέας έντασης, μετά την ακραία συντηρητικοποίηση της κυβέρνησης Ερντογάν, που άλλα υποσχόταν το 2002, όταν αναλάμβανε τα ηνία της γειτονικής χώρας.
Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Πόλεων κατά του Ρατσισμού
Σε διεθνές επίπεδο υπάρχουν πολλές δομές συνεργασίας δήμων και Περιφερειών, τις οποίες ενθάρρυνε και το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ μετά το 2001.
Σήμερα, που η ξενοφοβία και ο ρατσισμός εξαπλώνονται στην Ευρώπη τροφοδοτώντας ακροδεξιές και εθνικιστικές δυνάμεις σε πολλές χώρες, έχει ιδιαίτερη αξία να θυμηθούμε ότι, από το 2004, λειτουργεί με πρωτοβουλία της UNESCO ο Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Πόλεων κατά του Ρατσισμού (European Coalition of Cities against Racism), που είναι ελάχιστα γνωστός στη χώρα μας, ενώ η ελληνική συμμετοχή σε αυτόν θα έπρεπε να είναι πολύ μεγάλη.
Η δομή αυτή έχει ένα πρόγραμμα δράσης δέκα σημείων, στη καρδιά του οποίου είναι το πρόγραμμα της UNESCO για μια Κουλτούρα Ειρήνης και μη Βίας. Μετά και τα πρόσφατα κρούσματα βίας από πυρήνες χρυσαυγιτών στα ΕΠΑ.Λ. Σταυρούπολης - Ευόσμου, καλό θα ήταν οι Έλληνες δήμαρχοι και τα δημοτικά συμβούλια να ενημερωθούν για την κίνηση αυτή και τους όρους συμμετοχής.
Σε ό,τι αφορά τον Δήμο Βύρωνα, του οποίου ηγείται ένας άξιος εκπαιδευτικός, ο Γρηγόρης Κατωπόδης, αξιοποιεί και τη δημοκρατική διεθνιστική παράδοση του Βυρωνισμού για συνεργασίες με πόλεις χωρών της Ευρώπης, όπως έκανε πρόσφατα υπογράφοντας Συμφωνία Φιλίας με τον Δήμο Νότιγχαμ της Αγγλίας, ιδιαίτερη πατρίδα του κορυφαίου των φιλελλήνων.
Τόσο με την πόλη αυτή όσο και με άλλες ευρωπαϊκές, αλλά και ελληνικές πόλεις που έχουν ταυτιστεί με τη ζωή και την απελευθερωτική δράση του Μπάιρον, σκοπεύουμε να συγκροτήσουμε «Ευρωπαϊκό Δίκτυο Βυρωνικών Πόλεων», που πιστεύουμε ότι θα ωφελήσει όχι μόνο την πόλη μας, αλλά θα υπηρετήσει και τα εθνικά μας θέματα.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι δημοτικός σύμβουλος Βύρωνα
