Στην προγραμματική συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ πέρασε ακόμα μια φορά με τελετουργικό τρόπο το «Πιστεύω» στην απλή αναλογική και παρουσιάστηκε το εκλογικό σύστημα που ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ σαν το μόνο δημοκρατικό.
Ισχύει όμως αυτό;
Για να θεωρηθεί ως δημοκρατικό, θα πρέπει να υποθέσουμε ότι ο λαός διαιρείται σε δημοκρατικά κόμματα, οι ηγεσίες των οποίων εκφράζουν πιστά τις πολιτικές πεποιθήσεις και τα κοινωνικά συμφέροντα των ψηφοφόρων τους, ότι παρακολουθούν πιστά τις προτιμήσεις τους και ότι όταν η πλειοψηφία των ψηφοφόρων τους επιθυμεί μια πολιτική τοποθέτηση που απέχει από την προηγούμενη, αμέσως οι ηγεσίες τους ακολουθούν. Η πείρα τής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας μάς έχει διδάξει ότι η απόσταση μεταξύ των ψηφοφόρων και των ηγεσιών είναι συχνά μεγάλη και για τα περισσότερα λεγόμενα "αστικά" κόμματα, οι προτιμήσεις των επιχειρηματιών που τα στηρίζουν και χρηματοδοτούν την προπαγάνδα τους έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από τις πεποιθήσεις των ψηφοφόρων. Η απλή αναλογική, που δίνει τεράστια δύναμη στα ενδιάμεσα κόμματα, κάνει εξαιρετικά δύσκολη την καταπολέμηση της διαφθοράς, γιατί με την καταδίκη ενός διεφθαρμένου πολιτικού μικρού κόμματος εύκολα σπάει η κυβερνητική συμμαχία.
Έτσι το εργατικό κόμμα της Βραζιλίας αναγκάστηκε να συνεργαστεί με διεφθαρμένα κόμματα τα οποία παρέσυραν όλη την κυβέρνηση στην ήττα και έφεραν τον Μπολσονάρου στα πράγματα.
Έτσι στο Ισραήλ μπλοκάρεται συστηματικά και κάθε προσπάθεια σοβαρής επίλυσης του Παλαιστινιακού, γιατί πάντα υπάρχει ο απαραίτητος για την κυβερνητική συμμαχία υπερπατριώτης που βάζει βέτο.
"Εντιμότητα"
Θα μπορούσε, όμως, να θεωρηθεί τουλάχιστον το πιο έντιμο σύστημα για την εκπροσώπηση των κομμάτων στη Βουλή, αλλά, με το όριο του 3%, αυτή η "εντιμότητα" λερώνεται με άφθονη σκοπιμότητα.
Με ποια λογική "πιστής δημοκρατικότητας" οι ψηφοφόροι ενός κόμματος που θα είχε 1% ψήφους και με έντιμη αναλογική θα είχε τρεις βουλευτές βρίσκεται εκτός Βουλής και τα άλλα κόμματα του κλέβουν αυτές τις τρεις έδρες;
Για να μετριαστεί κάπως η αντιδημοκρατικότητα ενός συστήματος, που δίνει όλη την εξουσία στους ηγέτες των κομμάτων πάνω από 3% και τους αφήνει μετά να κάνουν όπως θέλουν τα μαγειρέματα για κυβέρνηση, είχα προτείνει ένα σύστημα όπου διακόσιες πενήντα έδρες θα είναι με απόλυτη απλή αναλογική, δίχως κατώτατα όρια, και άλλες πενήντα με ένα μπόνους από τον λαό που θα δινόταν σε δεύτερο γύρο σε όποιο από τα δύο πρώτα κόμματα του πρώτου γύρου ο λαός θα θεωρούσε προτιμότερο για κορμό της κυβέρνησης.
Νομιμοποίηση
Με αυτή τη μέθοδο όλα τα κόμματα, όλες οι απόψεις εκπροσωπούνται αλλά και ο λαός δίνει μια ένδειξη για το τι είδους συμμαχική κυβέρνηση προτιμά. Για παράδειγμα, αν αποδειχθεί ότι στον δεύτερο γύρο οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ, του ΜέΡΑ25 και του ΚΙΝ.ΑΛΛ. ψήφισαν κατά μεγάλη πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑ, θα είναι πιο δύσκολο στους ηγέτες αυτών των κομμάτων να μείνουν τελείως αδιάφοροι σε αυτές τις προτιμήσεις και επιπλέον θα υπάρχει και μια "δημοκρατική νομιμοποίηση" στο αίτημα για να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ κορμός της κυβέρνησης.
Αν, παραδείγματος χάριν, στον πρώτο γύρο ο ΣΥΡΙΖΑ έχει 31% και η Νέα Δημοκρατία 32%, αλλά στον δεύτερο γύρο η Νέα Δημοκρατία με τους εθνικιστές φτάνει στο 45% και ο ΣΥΡΙΖΑ στο 55%, θα είναι πιο εύκολο να γίνει μια κυβέρνηση συμμαχίας των κομμάτων της σημερινής "δημοκρατικής" αντιπολίτευσης - ΚΙΝ.ΑΛΛ., ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ΜέΡΑ25. (Βέβαια, μετά από διαβουλεύσεις όπου θα προσπαθήσουν να σώσουν τα προσχήματα και να βρεθεί μια βάση συμμαχίας).
Αυτό το σύστημα μετριάζει κάπως την παντοδυναμία των αρχηγών των κομμάτων και ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στο εκλογικό σύστημα και στη λειτουργία της Πολιτείας.
Η δημοκρατία απαιτεί πάντα εγρήγορση, φαντασία, νέες μεθόδους και απομάκρυνση από εύκολες καθησυχαστικές, αλλά αντιφατικές "αρχές", όπως ο μύθος της απλής αναλογικής.
* Ο Δημήτρης Σκαρπαλέζος δίδασκε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Παρίσι 7
