Με το νομοσχέδιο κακοποίησης του Οικογενειακού Δικαίου, που κατ’ ευφημισμόν και μόνο τιτλοφορείται «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων και άλλα ζητήματα Οικογενειακού Δικαίου», ανατρέπονται θεμελιώδεις αρχές του δικαιικού μας συστήματος και εκ πλαγίου θεσπίζονται κατηγορίες δικαστών πολλών ταχυτήτων.1
Ελπίζοντας ότι επιτέλους η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης κατανόησε ότι η γονική μέριμνα ασκείται από κοινού από τους δύο γονείς του τέκνου εδώ και δεκαετίες και ότι αυτό δεν συμβαίνει για «πρώτη φορά» με το νομοσχέδιο του Κώστα Τσιάρα, ας επιχειρήσουμε να δούμε κάποιες από τις «καινοτομίες» του προτεινόμενου σχεδίου νόμου.
Με πρόφαση το εικαζόμενο συμφέρον του ανήλικου τέκνου, το σχέδιο νόμου ουσιαστικά ρυθμίζει τον τρόπο διαβίωσης των παιδιών με βάση όχι το πραγματικό συμφέρον τους, αλλά το συμφέρον και, για την ακρίβεια, την ικανοποίηση της βούλησης του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια. Η εισαγωγή τεκμαρτού χρόνου επικοινωνίας2 θα δημιουργήσει δυσεπίλυτα πρακτικά προβλήματα, τα οποία θα μετατρέψουν το ανήλικο τέκνο σε ένα «πακέτο» που διαρκώς θα μετακινείται από τον έναν γονέα στον άλλον, με σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στην ομαλή ψυχοσωματική και εκπαιδευτική ανάπτυξή του. Ας αναλογιστούμε, λ.χ., ποια θα είναι η πραγματική κατάσταση ενός παιδιού που οι γονείς του διαμένουν στα δύο άκρα της Αττικής. Η ισχύουσα πρακτική, σε περίπτωση χωρισμού των γονέων, να αποδίδει το δικαστήριο την αποκλειστική επιμέλεια σε έναν από τους γονείς δεν γινόταν «χάριν ευκολίας», αλλά με αποκλειστικό γνώμονα το πραγματικό συμφέρον του παιδιού, που δεν πρέπει να είναι το «λάφυρο» στη διαμάχη των γονέων του. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου τα δικαστήριά μας δεν ακολουθούσαν την πεπατημένη και έδιναν την ευθύνη της άσκησης επιμέλειας του παιδιού στον πατέρα όταν έκριναν ότι το συμφέρον του παιδιού επέβαλε να γίνει κάτι τέτοιο. Είναι γνωστό δε ότι μόνο το 5% των διαζυγίων με τέκνα εντός γάμου οδηγείται σε μακροχρόνιες δικαστικές αντιπαραθέσεις.
Η εισαγωγή των «καινών δαιμονίων» του νομοσχεδίου της κυβέρνησης πολύ απλά θα περιπλέξει αντί να απλοποιήσει τα σχετικά ζητήματα και στην ουσία θα γεννήσει πλήθος άλλων δικαστικών προσφυγών, οι οποίες εν πολλοίς θα είναι αναγκαίες προκειμένου να αποσαφηνιστούν νομολογιακά οι ασάφειες της νομοθετικής ρύθμισης.
Εντύπωση δε προκαλεί και η φωτογραφική διάταξη του νομοσχεδίου σύμφωνα με την οποία αποδίδεται γονική μέριμνα και στον πάτερα, όταν το τέκνο που γεννήθηκε και παραμένει εκτός γάμου, αναγνωρίζεται εκούσια ή δικαστικά με αγωγή που άσκησε ο πατέρας, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, την οποία ασκεί από κοινού με τη μητέρα. Δηλαδή αποκτά ίδια και ίσα δικαιώματα ο γονέας που επέλεξε να μην αναλάβει τη συμβατική δέσμευση των ευθυνών που απορρέουν από έναν γάμο ή έστω από ένα σύμφωνο συμβίωσης και εξισώνεται με τη μάνα που αποφάσισε να φέρει στη ζωή αυτό το παιδί και να αναλάβει μόνη της όλη την ευθύνη της ανατροφής του.
Δύσκολα μπορεί να διακρίνει κανείς στην κοινοβουλευτική Ιστορία νομοσχέδιο μίας κυβέρνησης που δέχθηκε τέτοια κριτική από όλους ανεξαιρέτως τους φορείς που ασχολούνται με το αντικείμενο που πραγματεύεται. Επιστημονικές ενώσεις, δικηγορικοί σύλλογοι, δικαστικές ενώσεις, συνδικαλιστικοί φορείς κ.ά., αλλά και βουλευτές της συμπολίτευσης αντιτάσσονται στα ουσιώδη μέρη του νομοσχεδίου.
Η Ιστορία θα δείξει στο εγγύς μέλλον ποια πραγματικά συμφέροντα ήρθε να εξυπηρετήσει η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Διότι είναι προφανές ότι στόχος της δεν είναι να προστατεύσει τα παιδιά που ζουν μέσα σε μια σχέση κρίσης των γονιών τους, αλλά τα ποικιλώνυμα συμφέροντα που την υποθάλπουν.
Θα άξιζε βέβαια να μάθουμε ποιος χρηματοδοτεί τη διαφημιστική καμπάνια της «συνεπιμέλειας» που έχει κατακλύσει τον δημόσιο χώρο και που περιλαμβάνει ακόμη και πανό με απειλές σε δικαστές.
Ας καταλάβουν επιτέλους οι μαθητευόμενοι μάγοι της κυβέρνησης ότι η προστασία της ομαλής ανάπτυξης του ανήλικου παιδιού δεν μπορεί να είναι άλλο ένα παιχνίδι στην επικοινωνιακή της στρατηγική, η οποία θέλει να εμφανίζει ως μεταρρύθμιση κάθε ακραία συντηρητική μεταστροφή.
* Ο Αγαμέμνων Τάτσης είναι δικηγόρος και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ
1 Με το άρθρο 17 του ν/σ ορίζεται ότι οι υποθέσεις Οικογενειακού Δικαίου θα εκδικάζονται από δικαστές που έχουν παρακολουθήσει επιτυχώς τα ειδικά σεμινάρια επιμόρφωσης και η επιμόρφωση θα διενεργείται από άλλους δικαστές(;), καθηγητές και ειδικούς επιστήμονες, ιδίως ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς (!). Πηγή: https://www.mcaounilaw.gr.
2 Αρ. 13 σχεδίου νόμου: «Ο χρόνος επικοινωνίας του τέκνου με φυσική παρουσία με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει τεκμαίρεται στο ένα τρίτο (1/3) του συνολικού χρόνου επικοινωνίας».
