Στις 9.5.2021 αρχίζουν οι διαδικασίες της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης. Ενημέρωση στη Διαρκή Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής έκαναν ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης και ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ε.Ε. στην Ελλάδα κ. Γεώργιος Μοσκόβης.
Βάση των συζητήσεων θα είναι:
* Οι θέσεις του Εμανουέλ Μακρόν "Για μιά Ευρωπαϊκή Αναγέννηση".
* Τα πορίσματα της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 12 και 13.12.2019
* Η εισήγηση της προέδρου της Κομισιόν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά την έξαρση της πανδημίας.
* Η κοινή Διακήρυξη των τριών ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων στις 10.3.2021.
Φιλόδοξο εγχείρημα, το οποίο όμως δεν εξαρτάται τόσο από τις ιδέες που θα κατατεθούν όσο από τους συσχετισμούς πολιτικών δυνάμεων που θα διαχειριστούν τις ιδέες αυτές στα αντιπροσωπευτικά όργανα της Ενωμένης Ευρώπης (που δεν περιλαμβάνει αρκετά κράτη της Ανατολική, της Δυτικής και Βαλκανικής Ευρώπης). Ο συσχετισμός δυνάμεων υπέρ της Δεξιάς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν εκείνος που σημάδεψε το περιεχόμενο και την τύχη των Συμφωνιών στο Μάαστριχτ, στη Λισσαβώνα, στο Άμστερνταμ, καθώς και τη σημερινή χλομή εικόνα της Ενωμένης Ευρώπης.
Τα κεντρικά ζητήματα, που εξαρτώνται από τον συσχετισμό δυνάμεων στην παρούσα φάση, μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, την εκλογή Μπάϊντεν στην προεδρία των ΗΠΑ και την τετραπλή κρίση (οικονομική, κλιματική, προσφυγική, υγειονομική), κατά τη γνώμη μου, είναι:
* Η ριζική αλλαγή του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας σε Σύμφωνο Δημιουργικής Εργασίας - Δίκαιης, Βιώσιμης, Πράσινης, Ευφυούς Ανάπτυξης - Ολιστικής Σύγκλισης - Αλληλεγγύης - Ποιότητας Ζωής.
* Η τολμηρή αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού που θα συμβάλει στην οικονομική και κοινωνική εμβάθυνση και συνοχή της Ενωμένης Ευρώπης.
* Το κράτος δικαίου.
* Η συμμετοχική δημοκρατία.
* Η έμπρακτη προάσπιση των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
* Η κοινή εξωτερική πολιτική που ευνοεί την ειρηνική συμβίωση των λαών.
* Η κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας που υπερασπίζει τα σύνορα όλων των κρατών - μελών από κάθε απειλή, η ακύρωση όλων των εξοπλιστικών προγραμμάτων προς επιτιθέμενα κράτη (π.χ. Τουρκία), η επίλυση των διακρατικών διαφορών στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.
* Η ουσιαστική αντιμετώπιση του χρέους των κρατών - μελών με τολμηρή διαγραφή του μέρους που δεν επιτρέπει τη βιώσιμη εξυπηρέτησή του (π.χ. του άνω του 60% του ΑΕΠ).
* Η εμβάθυνση του κράτους πρόνοιας, η άρση των πολλαπλών ανισοτήτων, το νέο κοινωνικό εισόδημα που θα καλύπτει τις ανάγκες στα βασικά αγαθά και το αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
* Ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για τη δημιουργική -σταθερή- καλά αμειβόμενη εργασία.
* Η κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Υγείας - Φαρμάκου - Εμβολίων ως δημόσιων αγαθών, η δημιουργία ποιοτικού και αποτελεσματικού Ευρωπαϊκού Συστήματος Υγείας.
* Η αλληλεγγύη, η αντιμετώπιση του προσφυγικού - μεταναστευτικού προβλήματος ως ευρωπαϊκού.
Για μια θεμελιακή μετατόπιση
Στα ζητήματα αυτά, καθώς και σε άλλα που θα τεθούν στη δεξαμενή ιδεών, τα πιο σημαντικά είναι αυτά που αφορούν την επιβεβαίωση των ιδρυτικών αξιών της Ενωμένης Ευρώπης, την επικράτηση του ουμανισμού, την απόρριψη των νεοφιλελεύθερων δοξασιών.
Για να υπάρξει αυτή η θεμελιακή μετατόπιση πρέπει να αλλάξουν ριζικά οι πολιτικοί συσχετισμοί Δεξιάς - προοδευτικών δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ασφαλώς πρέπει να προηγηθούν αξιόλογα παραδείγματα προοδευτικής διακυβέρνησης σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Χρειαζόμαστε, όσο τίποτε άλλο, θετικά παραδείγματα εφαρμογής των αξιών που διακηρύσσουν οι προοδευτικές δυνάμεις, γιατί το κυρίως ζήτημα είναι η ενότητα θεωρίας και πράξης.
Πολύ ενθαρρυντική είναι η διαφαινόμενη αλλαγή συσχετισμών στη Γερμανία, που μπορεί να οδηγήσει σε κυβέρνηση συνεργασίας Οικολόγων Πράσινων - Αριστεράς - Σοσιαλδημοκρατών, με την Ανναλένα Μπέρμποκ να διαδέχεται την Άνγκελα Μέρκελ. Άν πετύχει αυτό το εγχείρημα, αν δηλαδή στη Γερμανία ανατραπούν τα μέχρι τώρα δεδομένα και προκύψει κοινοβουλευτική πλειοψηφία της σύγχρονης πρασινοκόκκινης Αριστεράς σε όλες τις εκδοχές της, η πολιτική αλλαγή θα είναι άκρως μεταδοτική για όλη την Ευρώπη, παράλληλα με τις εξελίξεις σε χώρες που έχουν ήδη προοδευτικές κυβερνήσεις και όπου υπάρχουν ενδιαφέρουσες συγκρούσεις με τη Δεξιά. Στον χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας, η ήττα της λογικής σύμπλευσης με τη Δεξιά (Γερμανία, Ελλάδα) ενθαρρύνει την πτέρυγα που μιλά ήδη για "ένα νέο Επινέ" και για μια νέα ατζέντα συζητήσεων συνεργασίας με την Ανανεωτική Αριστερά, τους Οικολόγους, τους συνεπείς δημοκράτες.
Ελπίζουμε σε έναν νέο Διαφωτισμό, σε μια σύγχρονη Αναγέννηση στην Ευρώπη, με τις ιδέες και τις αξίες της ανθρώπινης χειραφέτησης. Ταυτόχρονα, συμβάλλουμε, ο καθείς και τα όπλα του. Και για να θυμηθούμε τον Πάολο Κοέλιο, "όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, το σύμπαν συνωμοτεί για να το πετύχεις...".
* Ο Σάκης Παπαδόπουλος είναι βουλευτής Τρικάλων του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ.
