Τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε συγκλονισμένοι εξομολογήσεις ανθρώπων που βρίσκουν το θάρρος να μιλήσουν ανοιχτά για τη σεξουαλική κακοποίηση που δέχτηκαν στην παιδική τους ηλικία. Οι περιγραφές σοκάρουν. Μιλάμε για βάναυση κακοποίηση παιδιών από ανθρωπόμορφα τέρατα της κοινωνίας, που σε μια στιγμή βεβηλώνουν την αθώα και ευαίσθητη ψυχή και το αγνό σώμα τους. Διεστραμμένοι ενήλικες, ασκώντας απόλυτη εξουσία πάνω σε παιδιά, βιάζοντάς τα, διαλύουν τις ευαίσθητες ψυχές τους και τα καταδικάζουν να ζουν με εφιάλτες και ενοχές για ό,τι έχουν υποστεί. Αυτό επηρεάζει την υγεία, την κοινωνικοποίηση, τη ζωή τους, είτε μιλήσουν γι’ αυτό άμεσα, είτε όποτε κι αν βρουν τη δύναμη να το κάνουν.
Όσο κι αν προσπαθούμε οι γονείς να προστατέψουμε τα παιδιά μας, η παιδεραστία είναι παντού γύρω μας. Οι άθλιοι δράστες που πλησιάζουν, ερωτικά, παιδιά και εφήβους δρουν κάτω απ’ τη μύτη μας, είναι νοικοκυραίοι της διπλανής πόρτας, άνθρωποι υπεράνω υποψίας.
Ο παιδεραστής μπορεί να είναι ο φιλικός γείτονας, ο δήθεν φιλόζωος, ο δήθεν ευαισθητοποιημένος με το περιβάλλον, ίσως και ο βαθιά θρησκευόμενος, ο προπονητής, ο δάσκαλος, ο παπάς, ο οικογενειακός φίλος, ο στενός συγγενής που παρακολουθεί και ψαρεύει ασφαλής τα ανυποψίαστα θύματά του. Ο βιασμός γίνεται εκεί που δεν το περιμένεις: μέσα ή κάτω απ’ το σπίτι σου, στον δρόμο ή στο αυτοκίνητο του έμπειρου βιαστή, οποιαδήποτε ανυποψίαστη στιγμή. Το αρπακτικό καιροφυλακτεί.
Η ασέλγεια και ο βιασμός εις βάρος ενός ατόμου χωρίς τη θέλησή του προσβάλλουν τα όρια και την αξιοπρέπειά του και αφήνει πληγές ανεπούλωτες.
Με αφορμή την ηρωική κατάθεση ψυχής της Σοφίας Μπεκατώρου ξεκίνησε ένα κίνημα κατά της σεξουαλικής κακοποίησης που έδωσε βήμα σε πολλά θύματα να σπάσουν τη σιωπή τους και να φέρουν στην επιφάνεια φρικιαστικές ιστορίες βιασμών που για χρόνια κάλυπτε ένα πέπλο σιωπής. Κάποιοι αναρωτιούνται γιατί τα θύματα άργησαν να μιλήσουν. Είναι περίεργο που δεν μιλούν, καθώς ζουν σε μια κοινωνία που αρνείται να ακούσει, εθελοτυφλεί, κρίνει, απομονώνει; Πόσες υποθέσεις παραμένουν στο σκοτάδι ή παραγράφονται; Πόσες ψυχές «βιάζονται» συστηματικά χωρίς να μπορούν να αντιδράσουν; Οι ρίζες του φαινομένου είναι βαθιές, χαραγμένες από τα χέρια και τα μυαλά πολλών γενεών πίσω στην πατριαρχική ελληνική κοινωνία. Μια κοινωνία συντηρητική, δεμένη με ταμπού και κοινωνικά στερεότυπα όλων των ειδών, ανίκανη να αποδεχτεί και να αναγνωρίσει την αρχή της ισότητας των δικαιωμάτων ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Μια κοινωνία με βαθιά διάχυτη σεξιστική κουλτούρα, που ενθαρρύνει συμπεριφορές επιθετικής αρρενωπότητας ώστε να φαντάζουν σχεδόν αυτονόητες. Αυτό εξηγεί ότι τα θύματα είναι κυρίως γυναίκες, παιδιά, άτομα που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες, ενώ οι θύτες είναι κυρίως άνδρες.
Σωπαίνουμε...
Μια «άριστα» δομημένη κοινωνία, που προστατεύει τους ισχυρούς πολιτικά και απαλλάσσει κοινωνικούς εγκληματίες. Μια κοινωνία που έμαθε να μην αντιδρά. Σωπαίνουμε για να μην μπλέξουμε. Σωπαίνουμε γιατί γαλουχηθήκαμε σε συντηρητικά οικογενειακά περιβάλλοντα, που μας συμβούλεψαν μεν να μην γίνουμε θύματα βίας, αλλά αν αυτό συμβεί, να εσωτερικεύουμε τον πόνο, να συμβιβαζόμαστε με την προσβολή, να μην αναστατώσουμε τη συμμετρία γιατί αυτές οι περιπτώσεις ακόμη κι αν φτάσουν στα δικαστήρια, θα πάρουν χρόνο, μπορεί να παραγραφούν, μπορεί να στιγματίσουν το θύμα. Κι έτσι ο βιαστής συνήθως βρίσκει τρόπο να ξεγλιστρήσει και να συνεχίσει τις εγκληματικές πράξεις του.
Η χύτρα έχει εκραγεί. Ο ζόφος ξεχείλισε, εξαπλώνεται σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής, απειλεί να μας πνίξει.
Χρειάζεται μεγάλη δύναμη ένας άνθρωπος που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση στην εφηβεία του να μιλήσει για τον βιασμό του, να καταγγείλει τον βιαστή όταν ξέρει ότι μπορεί να θυματοποιηθεί ξανά, να στιγματιστεί αυτή τη φορά από την κοινωνία.
Να διευκολύνουμε το θύμα, όχι τον θύτη
Σε μια περίοδο που τόσα θύματα με θάρρος μιλούν ανοιχτά για την κακοποίηση που έχουν υποστεί, η Πολιτεία και η Δικαιοσύνη πρέπει να σκύψουν στο πρόβλημα με σεβασμό και διάθεση αυτοκριτικής, να αναλάβουν την ευθύνη, να προστατεύσουν, να ενθαρρύνουν, να διευκολύνουν τα θύματα και όχι τους θύτες, να ξεριζώσουν το κακό... Να δημιουργήσουν την αναγκαία ασφάλεια και εμπιστοσύνη ότι οι αρμόδιες αρχές θα ανταποκριθούν γρήγορα, χωρίς αναβολές και παραγραφές, να επιβάλλονται αυστηρές ποινές και πραγματική έκτιση των ποινών.
Είναι ψέμα, συνειδητό και ασύστολο, ότι ο νέος Ποινικός Κώδικας του 2019 είναι κατασκεύασμα του ΣΥΡΙΖΑ. Ψηφίστηκε χωρίς δυνατότητα πολιτικής παρέμβασης, αφού είναι αποτέλεσμα δεκάχρονης επίπονης εργασίας διακεκριμένων δικαστικών λειτουργών. Σε αρκετά άρθρα, όπως αυτό της αναστολής παραγραφής εγκλημάτων κατά ανηλίκων, πρέπει να μεταρρυθμιστεί. Διεύρυνε όμως τον ορισμό του βιασμού, ώστε πια ακόμα κι εκείνος που απλώς επιχειρεί οποιαδήποτε γενετήσια πράξη έναντι άλλου, ακόμη και χωρίς βία ή απειλή, να τιμωρείται για κακούργημα. Όταν μάλιστα ο δράστης στρέφεται κατά ανήλικου, αντιμετωπίζει δύο ποινές, μία γιατί προσβάλλει την αγνότητά του και μία γιατί προσβάλλει την ελευθερία και το σώμα του. Οι ποινές πλέον εκτίονται πραγματικά και σε μεγαλύτερο μέρος απ’ ό,τι με τον παλιό Ποινικό Κώδικα, υπό την ισχύ του οποίου όλα τα πλημμελήματα εξαγοράζονταν.
Σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο επικίνδυνος, ως άνθρωπος, ως γυναίκα, ως μάνα, θέλω να γίνω ασπίδα για τα παιδιά μου, για τα παιδιά του κόσμου. Προσδοκώ καλύτερες μέρες, για μια ανθρώπινη, πολιτισμένη και δημοκρατική κοινωνία.
Το κίνημα αλληλεγγύης των θυμάτων είναι μια πολύ σημαντική κοινωνική παρέμβαση. Είναι μια ευκαιρία να σπάσουμε την εκκωφαντική σιωπή, να δώσουμε ένταση στις φοβισμένες φωνές των θυμάτων, να γίνουμε κραυγή λύτρωσης και δικαίωσης. Δύναμη που υπερασπίζεται τα θύματα κακοποίησης, για να μεγαλώσουν οι επόμενες γενιές με όνειρα και αισιοδοξία. Για ν’ αναπνεύσουμε μέσα απ’ τα δάκρυα. Να προλάβουμε να σταματήσουμε το κακό. Γιατί «αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα».
* Η Χρυσούλα Κατσαβριά - Σιωροπούλου διετέλεσε βουλευτής Καρδίτσας του ΣΥΡΙΖΑ από τον Ιανουάριο του 2015 έως τον Ιούνιο του 2019
