Καθώς ο εγκλεισμός μας συνεχίζεται, τα ΜΜΕ ασχολούνται με τον καταιγισμό καταγγελιών για σεξουαλική κακοποίηση ή παρενόχληση, που άρχισαν να εμφανίζονται μετά την αποκάλυψη της Ολυμπιονίκη Σοφίας Μπεκατώρου.
Το κλίμα στην Ελλάδα μοιάζει με όσα συνέβησαν πριν από 10 χρόνια σε ΗΠΑ και Γαλλία μετά τις καταγγελίες κατά του Στρος Καν, οι οποίες (αν και του στοίχισαν την προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας) τελικά δεν κατέληξαν στην ουσιαστική τιμωρία του, απλώς ξύπνησαν ένα μαχητικό κίνημα γυναικών, που τώρα έφτασε και στην Ελλάδα.
Όπως συνέβαινε πάντα με τις διεκδικήσεις των γυναικών, δεν είναι λίγοι εκείνοι που ήδη αναφέρονται σε «υπερβολές» και καθυστερημένη αντίδραση. Ευτυχώς δεν ήταν πολλοί εκείνοι που τόλμησαν (όπως συνέβαινε παλαιότερα συχνά σε υποθέσεις βιασμού) ν’ αμφισβητήσουν ή να ενοχοποιήσουν το θύμα. Κάποιοι ακόμη άρχισαν να προβλέπουν την εξαφάνιση του φλερτ από το σεξουαλικό παιχνίδι, όταν και το απλό κομπλιμέντο σε χώρο εργασίας μπορεί να εκτιμηθεί σαν σεξουαλική παρενόχληση.
Ανήκω στη γενιά που από το Δημοτικό μαθαίναμε να κολακευόμαστε όταν σφύριζαν οι άνδρες στο διάβα μας και κοκκινίζαμε όταν μας «πείραζαν» τα αγόρια στη γειτονιά. Ταυτόχρονα, ήμασταν αδύναμες να αντιδράσουμε, όταν ξεδιάντροπα οι άνδρες κολλούσαν πάνω μας στα λεωφορεία ή τις ουρές και ντρεπόμαστε να πούμε ακόμη και στις φίλες ή τη μάνα μας όταν κάποιος εκμεταλλευόμενος την άγνοια προχωρούσε σε κάτι περισσότερο.
Ανήκω στη γενιά που οι σεξουαλικές εξερευνήσεις κατέληγαν σε (συχνά αποτυχημένους, αν και χωρίς διαζύγιο) γάμους. Η διαφορά στο ανδρόγυνο κυμαινόταν από 10 ώς 20 χρόνια, στηριζόμενη στην παράδοξη λογική τού ότι οι γυναίκες γερνούσαν και ωρίμαζαν γρηγορότερα από τους άνδρες. Έτσι πολλοί καθηγητές γυμνασίου παντρευόντουσαν τις μαθήτριες και η διασκεδαστική ταινία «Χτυποκάρδια στο θρανίο» με τη Βουγιουκλάκη επικροτούσε την επιλογή της γυναίκας να επιλέξει την οικογένεια και όχι το απολυτήριο του Γυμνασίου.
Δεν είναι μόνο θέμα ταξικό. Το αγόρι μάθαινε να «κλέβει» το φιλί, όταν δεν είχε να το αγοράσει, εκεί όπου πουλιόταν, σαν σε χρηματιστήριο «Της παντρεμένης 4, της χήρας 14» που λέει και το τραγούδι. Έτσι, στην ηλικία των οκτώ, γυρνώντας από το σχολείο, χτύπησα πανικόβλητη την πόρτα της φίλης μου επειδή ένας έφηβος «μαναβάκι», που κουβαλούσε ψώνια, με είχε πάρει από πίσω, με στρίμωξε στην κόχη και... (κλάμα) και... και... Και; ρωτούσαν εναγωνίως οι γονείς της φίλης μου. «Με φίλησε!» απάντησα με λυγμούς...
Φεμινισμός
Σιγά σιγά και με αγώνες η κατάσταση άλλαζε από γενιά σε γενιά χάρη στα πρότυπα που οι ίδιες οι χειραφετημένες γυναίκες παρέδωσαν στα παιδιά τους. Εγώ είχα μάθει από την εργαζόμενη μάνα μου ότι, αν και είμαι ικανότερη και εξυπνότερη από την πλειοψηφία των ανδρών, είναι καθήκον μου να προσφέρω στον σύζυγό μου και το ποτήρι το νερό στο χέρι. Ο άνδρας μου, γαλουχημένος με παρόμοιες αντιλήψεις για τη θέση ανδρών και γυναικών, χρειάστηκε να συμβιβαστεί με τη δική μου μεταμόρφωση μέσα στον γάμο, από την υποταγή στη διεκδίκηση νέων ρόλων, και τα παιδιά μου έμαθαν ότι ΔΕΝ υπήρχαν ανδρικές και γυναικείες δουλειές και ότι όλοι είμαστε μοναδικά άτομα, που συνεργάζονται σε έναν κόσμο πλούσιο σε μορφές και αντιλήψεις.
Επί πολλούς αιώνες μαθαίναμε ότι η ανισότητα ήταν φυσική κατάσταση και χρειάστηκαν επίμονοι αγώνες για να καταλάβουν ότι ο φεμινισμός δεν είναι τίποτε περισσότερο από υπεράσπιση του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος της αυτοδιάθεσης κάθε γυναίκας.
Περάσαμε μάλιστα στη φάση όπου πετυχημένες γυναίκες περηφανευόντουσαν ότι ΔΕΝ είναι φεμινίστριες και ότι ο φεμινισμός πια πέθανε, μέχρι που βιώσαμε την υποχρεωτική επιστροφή στην μπούργκα σε μέχρι πρότινος προοδευτικές μουσουλμανικές χώρες και την πρόσφατη επιβολή απαγόρευσης των εκτρώσεων στην ευρωπαϊκή Πολωνία.
Η ομόθυμη αντίδραση των πολιτικών παρατάξεων στην καταγγελία Μπεκατώρου είναι ευοίωνο σημάδι τού ότι οι καιροί άλλαξαν.
Δεν φοβάμαι τις υπερβολές, που είναι αναπόφευκτες. Όπως έλεγε και η Ruth Baker Ginsburg, «πάλεψε για όσα σε νοιάζουν, αλλά κάνε το με τρόπο που θα οδηγήσει και άλλους να σε ακολουθήσουν, πάντα με υπομονή, διότι η πραγματική αλλαγή, η αλλαγή που αντέχει, συμβαίνει ένα βήμα τη φορά».
Αυτό που ελπίζω βλέποντας αυτές τις βήμα - βήμα αλλαγές στις σχέσεις των φύλων είναι ότι το αύριο των εγγονιών μου θα είναι καλύτερο.
* Η Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου είναι γιατρός. (Το παρόν είναι απόσπασμα από ευρύτερο κείμενο στην προσωπική της ιστοσελίδα: https://mariasot.blogspot.com/2021/02/blog-post.html).
