Στροφή 180 μοιρών έκανε χθες η ελληνική κυβέρνηση σ’ αυτά που ζητάει από τους Ευρωπαίους εταίρους ως στήριξη για να αντιμετωπίσει την τουρκική προκλητικότητα. Από εκεί που ο πρωθυπουργός επεδείκνυε ως μείζονα ηγετική αρετή την υπομονή -και θεωρούσε αυτονόητο να περιμένει τον Δεκέμβριο μέχρι να διεκδικήσει “περιοριστικά μέτρα” από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις τουρκικές κινήσεις στην ανατολική Μεσόγειο- αποφάσισε αίφνης να ζητήσει τη μητέρα όλων των κυρώσεων: την αναστολή της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. - Τουρκίας.
Η στροφή αυτή δείχνει κυρίως έλλειψη ψυχραιμίας. Μια έλλειψη ψυχραιμίας -και στρατηγικής- που χαρακτηρίζει την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης από τον περασμένο Νοέμβριο, όταν η Τουρκία έκανε το μεγάλο βήμα και προχώρησε στη συμφωνία με την κυβέρνηση της (μισής) Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα στην ανατολική Μεσόγειο, κόντρα στη γεωγραφία και αγνοώντας την ύπαρξη της Κρήτης και των Δωδεκανήσων.
Περιμένοντας τους εταίρους
Πέρα από τον διπλωματικό ακτιβισμό του υπουργού Εξωτερικών, που άρχισε να επισκέπτεται όποια πρωτεύουσα μπορούσε, με προτεραιότητα στις λιγότερο φιλικά διακείμενες προς την Τουρκία, πέρα από την επιλογή προσέγγισης ακόμη και κατσαπλιάδων, αρκεί να ανήκουν στην κατηγορία του εχθρού των εχθρών μας, η κυβέρνηση εκχώρησε ουσιαστικά τη διαχείριση των προβλημάτων με την Τουρκία στους Γερμανούς -και με μικρά διαλείμματα στους Γάλλους ή στους Αμερικανούς, χαλώντας την καρδιά των Γερμανών.
Μάλιστα ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε να εμφανίζεται ως ο συνομιλητής που έχει τεράστια κατανόηση για τις επιθυμίες των εταίρων και δεν θέλει να τους πολυζαλίζει με τα προβλήματα στην ανατολική Μεσόγειο. Κι αυτό παρότι, ακόμη και μετά την περιβόητη έκτακτη σύνοδο κορυφής για τις ευρωτουρκικές σχέσεις στις αρχές Οκτωβρίου, η Τουρκία αποφάσισε να ξαναβγάλει στη γύρα το σεισμογραφικό «Oruc Reis», αυτή τη φορά με προοπτική να φτάσει έως και 6,5 μίλια έξω από το Καστελλόριζο.
Τις τελευταίες οκτώ μέρες η κυβέρνηση παρακολουθούσε τις κινήσεις του πλοίου, προσπαθούσε να υποβαθμίσει το ζήτημα (“σουλατσάρει” ήταν η λέξη που χρησιμοποίησε κορυφαίος υπουργός), αλλά και να απαξιώσει τις προτάσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τον χειρισμό της επόμενης πρόκλησης. Την πρόταση για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια νότια της Κρήτης πριν βγει η επόμενη τουρκική Navtex που θα δεσμεύει και τις εκεί περιοχές.
Και δύσκολο και άδικο
Αίφνης, χθες, η κυβέρνηση επέλεξε να ζητήσει από τους εταίρους εκείνες τις κυρώσεις που αφενός είναι πολύ δύσκολο να της δώσουν, αφετέρου -κι αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό- είναι το είδος που στρέφεται ενάντια στο σύνολο της τουρκικής κοινωνίας και όχι σε συγκεκριμένα πρόσωπα ή εταιρείες κοντά στον Πρόεδρο Ερντογάν.
Πρωί - πρωί ο Νίκος Δένδιας έστειλε επιστολή στον επίτροπο Διεύρυνσης Όλιβερ Βαρέλι -και στον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας- στην οποία υπογραμμίζει ότι η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει μονομερώς την τελωνειακή ένωση Ε.Ε. - Τουρκίας. Με αυτήν ζητάει να εξεταστεί το ενδεχόμενο συνολικής αναστολής της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. - Τουρκίας και ως μήνυμα αποδοκιμασίας για την κατά συρροήν παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας κατά της Ε.Ε.
“Θα αναλύσουμε την επιστολή και θα απαντήσουμε” ήταν η αντίδραση των εκπροσώπων της Κομισιόν, ενώ αυτός που έσπευσε να στηρίξει το αίτημα του ομοϊδεάτη του Μητσοτάκη ήταν ο επικεφαλής της Ευρωδεξιάς στην Ευρωβουλή Μάνφρεντ Βέμπερ.
Αντιθέτως το σύνολο της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα -για τον Βελόπουλο όρκο δεν παίρνουμε- χαρακτήρισε το αίτημα κίνηση εντυπωσιασμού. Και περιμένει με αγωνία μια πραγματική ενημέρωση για το τι συμβαίνει, για το πώς θα αντιμετωπίσει η χώρα την παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και για το εάν και πότε θα ξεκινήσει πάλι ο όποιος διάλογος με την Τουρκία.
ΣΥΡΙΖΑ: Κίνηση εντυπωσιασμού το αίτημα αναστολής της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε.- Τουρκίας
Η επιλογή της κυβέρνησης να ζητήσει αίφνης την αναστολή της τελωνειακής ένωσης Ε.Ε. - Τουρκίας, να ζητήσει δηλαδή από τους εταίρους να βγάλουν το μπαζούκα εκεί που πίεζαν την Τουρκία με δηλώσεις, άντε και με απειλές στα συμπεράσματα των συνόδων κορυφής, αντιμετωπίστηκε από την αντιπολίτευση ως κίνηση εντυπωσιασμού, αν όχι καρικατούρα αποφασιστικότητας. Κυρίως, επειδή, την ίδια ώρα που έστελνε το υπουργείο Εξωτερικών τις σχετικές επιστολές στους αρμόδιους επιτρόπους, το τουρκικό σεισμογραφικό “Oruc Reis” έπλεε στην περιοχή μεταξύ 8 και 10 ναυτικών μιλίων από το Καστελλόριζο, παραβιάζοντας και επίσημα τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Όχι όμως και την κυριαρχία της, καθώς τα ελληνικά χωρικά ύδατα έχουν καθοριστεί στα 6 μίλια. Ώς ένα σημείο δηλαδή το “Oruc Reis” κινείται νομότυπα.
ΣΥΡΙΖΑ: Μπαταριά στον αέρα
Για την αξιωματική αντιπολίτευση, το αίτημα για εξέταση αναστολής της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία είναι μια “μπαταριά στον αέρα”. Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία, “η κυβέρνηση για άλλη μια φορά παίζει το παιχνίδι των εντυπώσεων στο εσωτερικό αντί να παράγει ουσιαστική εξωτερική πολιτική απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα”. Το ζητούμενο, σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι η επιμονή σε στοχευμένες κυρώσεις, σε αυτές που, έστω ατύπως, αναφέρθηκαν από τον Ζοσέπ Μπορέλ. Κι όχι να ανοίξει συζήτηση για μια πρωτοβουλία “που θα έχει οικονομικές επιπτώσεις και στην Ελλάδα, ενώ αποδομεί την όποια θετική ευρωτουρκική ατζέντα έχει απομείνει για να διατηρείται θεσμικά και οικονομικά η Τουρκία κοντά στην Ε.Ε”.
Ο ΣΥΡΙΖΑ επαναφέρει την πρόταση για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια -αρχικά νοτίως και ανατολικά της Κρήτης- ως έμπρακτη άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, που de facto αμφισβητούνται από τις έρευνες του τουρκικού πλοίου, και ζητάει από την κυβέρνηση να θέσει και τη ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής της Ε.Ε. σε αυτό το πλαίσιο, αντί να ρίχνει μπαταριές στον αέρα. Και η ανακοίνωσή του καταλήγει: “Ο κ. Μητσοτάκης πρέπει επιτέλους να συνειδητοποιήσει ότι τα εθνικά προβλήματα δεν λύνονται με κινήσεις εντυπωσιασμού και πληρωμένες καταχωρίσεις στα φιλικά προς την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης, αλλά με εθνική στρατηγική, που δυστυχώς δεν διαθέτει”.
Γεννηματά: «Δένουν τα χέρια στο στράτευμα»
Πιο σκληρή από ποτέ εμφανίστηκε η Φώφη Γεννηματά, τασσόμενη υπέρ επιχειρησιακών μέτρων αποτροπής τετελεσμένων στο ξεπέρασμα των 12 ναυτικών μιλίων από το “Oruc Reis”. Κατηγόρησε (ρ/σ Real) την κυβέρνηση ότι αμφισβητούνται τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και εκείνη το αποδέχεται. «Εμείς ως ΚΙΝ.ΑΛΛ. μιλάμε για διπλωματικά και επιχειρησιακά μέτρα αποτροπής τετελεσμένων», είπε.
Η πρόεδρος του ΚΙΝ.ΑΛΛ. δήλωσε πως «διπλωματικά και επιχειρησιακά θα έπρεπε η κυβέρνηση να μην αφήσει το ‘Oruc Reis’ να περάσει μέσα από τα 12 ναυτικά μίλια» και πως «όταν η εντολή στο στράτευμα είναι ότι θα δράσετε μόνο αν περάσουν από τα 6 ναυτικά μίλια, τότε τους δένουν τα χέρια». Είπε ότι με ευθύνη της κυβέρνησης καθυστερούν τα διπλωματικά μέτρα, ενώ στα επιχειρησιακά απλώς παρακολουθεί τις εξελίξεις. «Τα επιχειρησιακά τα γνωρίζουν στο στράτευμα. Το θέμα είναι τι εντολές παίρνουν από το Μαξίμου. Όταν η εντολή είναι ότι θα δράσετε μόνο αν περάσουν από τα 6 ναυτικά μίλια, τότε τους δένουν τα χέρια. Και αλίμονο αν δεν δράσουμε ούτε πέρα από τα 6 ναυτικά μίλια», πρόσθεσε.
ΚΚΕ: Όψιμες ανακαλύψεις
Το ΚΚΕ, από την πλευρά του, αναρωτιέται πώς η κυβέρνηση πέρασε από “την ευφορία των προηγούμενων ημερών και την πλήρη ικανοποίηση του πρωθυπουργού για τον ρόλο και τις αποφάσεις της συνόδου κορυφής της Ε.Ε.” στο αίτημα αναστολής της τελωνειακής ένωσης. Και ερωτά εάν ανακάλυψε τώρα τις οικονομικές διαπλοκές της Ε.Ε. με την Τουρκία ή ότι είναι οι σύμμαχοί της αυτοί που της πωλούν οπλικά συστήματα και τροφοδοτούν την επιθετικότητα της γειτονικής χώρας.
Όσο για το ΜέΡΑ25, χαρακτηρίζει το αίτημα Μητσοτάκη “πυροτέχνημα”, εκτιμώντας ότι η Κομισιόν ποτέ δεν θα συναινέσει σε κίνηση που πλήττει γερμανικές, ολλανδικές, ιταλικές επιχειρήσεις. Και προτρέπει τον πρωθυπουργό, “εάν τολμά, να απειλήσει με βέτο υπέρ εμπάργκο σε πωλήσεις στρατιωτικού υλικού στην Τουρκία”.
Τι σημαίνει τελωνειακή ένωση
Η τελωνειακή ένωση Ε.Ε. - Τουρκίας, που έγινε το 1995, καλύπτει βιομηχανικά και μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα, για τα οποία προβλέπονται μηδενικοί δασμοί. Το 2019 το συνολικό εμπόριο αγαθών μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας άγγιξε περίπου τα 138 δισ. ευρώ, με μικρές διαφοροποιήσεις από το 2018 υπέρ των τουρκικών εξαγωγών (69,8 δισ.). Για την Ε.Ε. η Τουρκία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος, ενώ για την Τουρκία η Ε.Ε. είναι με απόσταση ο πρώτος.
