Υπάρχει κάτι άκρως ανησυχητικό στην απώλεια ελέγχου που φανερώνει όλο και συχνότερα η κυβέρνηση. Γιατί το να χάσει τον έλεγχο μια κυβέρνηση σε συνθήκες σχετικά κανονικές μπορεί να έχει πρόσκαιρες επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία, αλλά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το σύστημα της δημοκρατικής εναλλαγής θα τις μπαλώσει. Αλλά το να χάνεται ο έλεγχος σε συνθήκες πανδημίας, προκαλώντας αποδιοργάνωση στον κρατικό μηχανισμό, εγκυμονεί κινδύνους κυριολεκτικά θανάσιμους.
Εδώ ο έλεγχος έχει χαθεί σε πολλά επίπεδα και η κυβέρνηση επιπλέει σε επάλληλα στρώματα κρίσεων, πολλές από τις οποίες τις προκαλεί η ίδια και δεν είναι απλώς παρενέργειες της πανδημίας και της τρομακτικής ύφεσης που αυτή έχει πυροδοτήσει. Και, το χειρότερο, κατά τα φαινόμενα ο έλεγχος έχει χαθεί ακόμη και εντός της κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός έχει μετατραπεί σε παρατηρητή των υπουργών του, με τις προσωπικές ατζέντες τους, τους διαγκωνισμούς, τα αδειάσματα, τις «μπηχτές» και τις ανοιχτές δημόσιες διαφωνίες.
Αυτό το φαινόμενο έχει γίνει μια σταθερά τους τελευταίους μήνες στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, στο φιάσκο της τουριστικής επανεκκίνησης, στους τραγικούς χειρισμούς της κρίσης στην απασχόληση και στο ασφαλιστικό, φυσικά στο μεταναστευτικό, εσχάτως και στην Παιδεία, με τις ανατριχιαστικές πρωτοβουλίες της Ν. Κεραμέως εις βάρος των μαθητών.
Ωστόσο, αυτός που κυριολεκτικά «άλλαξε πίστα» στο παιχνίδι των διαγκωνισμών ήταν ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας με το «μανιφέστο» του κατά των χειρισμών Μηταράκη και της επέκτασης της δομής προσφύγων στις Θερμοπύλες. Πέρα από την κραυγαλέα, παλαιοκομματικής κοπής συμπεριφορά -δημοσιοποιώ τη διαφωνία μου σε ένα θέμα για να ακουστεί στο εκλογικό μου «μαγαζί», στη Φθιώτιδα-, προκύπτουν δύο ζητήματα.
Πρώτον, είναι τρομακτικό ο κορυφαίος υπουργός της κυβέρνησης, ο άνθρωπος που από τις αποφάσεις και τις επιλογές του επηρεάζονται 11 εκατομμύρια κάτοικοι αυτής της χώρας και η οικονομική τους επιβίωση όχι στο απώτατο μέλλον, αλλά στον χειμώνα που έρχεται, βάζει σε μια παρένθεση τις τεράστιες υπουργικές ευθύνες του για να κολακέψει ένα μέρος της εκλογικής του πελατείας που διαπνέεται από αντιπροσφυγική υστερία.
Δεύτερον, είναι ακόμη πιο σοκαριστικό ότι αυτό συνέβη ελάχιστες ώρες μετά από μια συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στην οποία, υποτίθεται, ο πρωθυπουργός χτύπησε το χέρι στο τραπέζι και απαίτησε να κόψουν οι υπουργοί τα «συντροφικά μαχαιρώματα» (κατά τη φράση που είχε επικρατήσει στις χρυσές εποχές του ΠΑΣΟΚ). Ποια ακριβώς επίδραση είχε αυτή η πρωθυπουργική γροθιά στο τραπέζι; Καμιά απολύτως, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος. Πράγμα που προδίδει ότι ο κραταιός κύριος Μητσοτάκης χάνει τον έλεγχο στην κυβέρνησή του και έχει αυτοπεριοριστεί στον ρόλο του παρατηρητή των υπουργών του και των προσωπικών πολιτικών τους.
Αυτό γίνεται, άλλωστε, αντιληπτό και στην ακατάπαυστη επικοινωνιακή φασαρία που προκαλούν η κυβέρνηση και οι υπουργοί μέσω των φιλικών τους ΜΜΕ. Πρωτοσέλιδα και «αποκλειστικά» ρεπορτάζ στα τηλεοπτικά δίκτυα και σε ιστοσελίδες βομβαρδίζουν καθημερινά το κοινό με αλληλοαναιρούμενες πληροφορίες για μέτρα στήριξης, καινοτόμα νομοσχέδια, ρυθμίσεις χρεών, ποταμούς κονδυλίων, γρήγορες συντάξεις, χιλιάδες θέσεις εργασίας. Και νομοσχέδια, δεκάδες νομοσχέδια. Νομοσχέδια να φαν’ κι οι κότες, στα οποία η μόνη συμβολή των υπουργών που τα εισηγούνται είναι να χώσουν κανένα νομοθετικό ρουσφετάκι σε μικρομέγαλα συμφέροντα. Όταν, λοιπόν, οι υπουργοί καλούνται να υπερασπίσουν επικοινωνιακά, ζωντανά, το ήδη διαφημισμένο νομοθετικό έργο τους, αποκαλύπτεται μια προφανής δυσκολία να το υποστηρίξουν χωρίς γραπτό κείμενο. Γενικότητες, ανακρίβειες, λάθη, γκάφες. Κι όταν καλείται ο ίδιος ο πρωθυπουργός να υπερασπίσει αυθόρμητα το συλλογικό έργο τής κυβέρνησής του, αποκαλύπτεται μια κραυγαλέα έλλειψη επαφής με το περιεχόμενό του.
Θα αντιτείνει κανείς: και τόσο έργο, τόσες ΠΝΠ της πανδημίας, τόσες δεκάδες νομοσχέδια, τόσες εκατοντάδες υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους ποιος τις παράγει, πού παράγονται; Αυτό είναι ένα άλλο μυστήριο, συμπληρωματικό προς το μυστήριο του πρωθυπουργού - παρατηρητή υπουργών. Προφανώς, εδώ έχουμε να κάνουμε με μια κυβέρνηση - outsourcing, που, εκτός από απευθείας αναθέσεις προμηθειών, έχει αναθέσει και το νομοθετικό έργο σε τρίτους, εκτός υπουργικών γραφείων και Μαξίμου. Πώς, άλλωστε, θα περίσσευε τόσος χρόνος στους υπουργούς για συνεντεύξεις, προσωπικές στρατηγικές και αλληλοκαρφώματα;
