Δεν ξέρω αν το πόρισμα της Επιτροπής Πισσαρίδη θα αξίζει κάτι περισσότερο από το χαρτί που θα είναι τυπωμένο ή τα κιλομπάιτς που θα καταλαμβάνει στην ψηφιακή του εκδοχή. Ας μην είμαστε αφοριστικοί πριν δούμε την οριστική του εκδοχή. Εξάλλου, οι προτάσεις που διατυπώνει, βάσει όσων έχουν διαρρεύσει μέχρι στιγμής, δεν έχουν τίποτα το απροσδόκητο. Άλλες μηρυκάζουν τα αυτονόητα («να αυξηθούν οι επενδύσεις και οι εξαγωγές». Τι λες; Πώς δεν το ‘χαμε σκεφτεί;). Άλλες επαναλαμβάνουν κοινοτοπίες που τις συναντούμε σε όλα τα Μνημόνια, όπως και στα εκσυγχρονιστικά μανιφέστα της προηγούμενης δεκαετίας («κίνητρα για συγχωνεύσεις κι εξαγορές επιχειρήσεων», ήμουνα νιος και γέρασα). Κι άλλα προβάλλουν κλασικές νεοφιλελεύθερες αξιώσεις και αιτήματα της επιχειρηματικής ελίτ (μείωση φορολογικού βάρους, ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης, κίνητρα στα νοικοκυριά να επενδύσουν τις οικονομίες τους στο Χρηματιστήριο - ποια νοικοκυριά έχουν πια οικονομίες, είναι άλλο θέμα).
Με λίγα λόγια, όλες οι προτάσεις, οι στρατηγικοί άξονες και οι άμεσες προτεραιότητες, όσο καλά κι αν τεκμηριωθούν και στολιστούν στην τελική εκδοχή του πολυδιαφημισμένου πορίσματος, δεν αποτελούν παρά ανακύκλωση ιδεών που έχουμε ακούσει, όλες μαζί ή αποσπασματικά, πάμπολλες φορές. Κατά κάποιο τρόπο είναι μια ανακεφαλαίωση νεοφιλελεύθερων και σοσιαλφιλελεύθερων προταγμάτων της τελευταίας εικοσαετίας. Αυτής που περιλαμβάνει και την αναπτυξιακή φούσκα του 2000 και το παταγώδες σκάσιμό της τη μνημονιακή δεκαετία. Αν υποθέσουμε ότι όλα αυτά συγκροτούν ένα σχέδιο για το μοντέλο ανάπτυξης που ταιριάζει στην ελληνική οικονομία στη μετά πανδημία εποχή, πλαισιωμένο με τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης, αν και όποτε έρθουν, το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί αυτά που απέτυχαν την προηγούμενη εικοσαετία θα πετύχουν την επόμενη. Ή, «πού πας, ρε Καραμήτρο...».
Βεβαίως, αυτό το συνονθύλευμα ιδεολογικών δανείων, επεξεργασιών και εμπειριών από άλλες χώρες, όπου η νεοφιλελεύθερη «επανάσταση» έχει λίγο-πολύ ολοκληρωθεί και ήδη ξεπεραστεί, δεν έχει σημασία μόνο για το περιεχόμενό του, αλλά και για τους εισηγητές του. Δεν είναι σημαντικό μόνο το τι λένε, αλλά και το ποιοι το λένε. Ποιοι είναι οι επίδοξοι σχεδιαστές του αναπτυξιακού μέλλοντός μας, στους οποίους η κυβέρνηση Μητσοτάκη -αλλά λίγο-πολύ και όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας εικοσαετίας- εμπιστεύεται την κατάρτιση της οικονομικής στρατηγικής για τις επόμενες δεκαετίες;
Προσωπικά, δεν έχω τίποτα και με κανέναν - εκτός ίσως από το ότι ως φορολογούμενο οι «οργανικοί διανοούμενοι» του Μαξίμου και του ΣΕΒ με έχουν επιβαρύνει με τις αμοιβές τους είτε για την άσκηση των ακαδημαϊκών καθηκόντων τους (αν και όποτε τα ασκούν) είτε για τις ακριβές υπηρεσίες τους σε κρατικούς θεσμούς. Αλλά από τη σύνθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη που ετοιμάζει το μεγαλεπήβολο σχέδιο προκύπτει ότι, πέρα από την εξόφθαλμη ανακύκλωση εισηγήσεων, υπάρχει και μια τρομακτική ανακύκλωση προσώπων. Προσώπων που έχουν περάσει από όλες τις περιστρεφόμενες πόρτες πολιτικής και τεχνοκρατίας, κράτους και επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και οικονομικών λόμπι.
Η ακαδημαϊκή περγαμηνή δεν είναι ένα πλυντήριο που απαλείφει όλους τους ρόλους που έχουν παίξει και παίζουν τα λαμπερά μέλη αυτής της επετηρίδας της αριστείας ως σύμβουλοι υπουργών, γενικοί γραμματείς, στελέχη επιχειρήσεων, διαχειριστές επιχειρηματικών think tanks, σύμβουλοι τραπεζών, χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, κερδοσκοπικών κεφαλαίων, επενδυτικών ταμείων και ελεγκτικών εταιρειών, σχεδιαστές προγραμμάτων πολιτικών κομμάτων, μέλη λόμπι που χρηματοδοτούνται αδρά από την Ε.Ε. και από άλλες πηγές.
Και η Ελλάδα μικρή χώρα είναι, ένα χωριό της Ευρώπης, λίγο-πολύ γνωριζόμαστε. Όσα ψαρωτικά αρχικά για τις πανεπιστημιακές ή επιχειρηματικές προελεύσεις καθενός «οργανικού διανοούμενου» κι αν βάλεις εντός παρενθέσεως, το αληθινό βιογραφικό ενός εκάστου, το βιογραφικό της πιάτσας, τον ακολουθεί παντού.
Το πρόβλημα με τους σχεδιαστές του μέλλοντος είναι ότι στην πλειονότητά τους (σ.σ.: προφανώς θα υπάρχουν και εξαιρέσεις που τους αδικεί η γενίκευση) είναι συνένοχοι του παρελθόντος. Και η πιθανότητα να παραγάγουν κάτι καινοτόμο κι επιτυχημένο -έστω και με νεοφιλελεύθερους όρους- με τα υλικά της αποτυχίας είναι ελάχιστη. Φυσικά, την υγειά μας να ‘χουμε, την επόμενη χαμένη δεκαετία θα κληθούν πάλι να μας σώσουν.
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
