Στα 0,9934 δολάρια βρέθηκε, την εβδομάδα που πέρασε, η ισοτιμία του ευρώ με το αμερικανικό νόμισμα, δηλαδή στο σημείο που ήταν τον Δεκέμβριο του 2002, πριν από 20 χρόνια! Από την αρχή του χρόνου έχει χάσει κοντά στο 14%, ενώ από το υψηλότατο σημείο που είχε φτάσει λίγο πριν την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2009 (1 ευρώ =1,60 δολάρια) η πτώση του αγγίζει το 30%. Είχε ακολουθήσει τότε ανάκαμψη έναντι του δολαρίου για να υποστεί πάλι μεγάλο πλήγμα όταν το θέμα της πιθανής εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ είχε επηρεάσει αρνητικά τις διεθνείς χρηματαγορές.
Το ευρώ «μπήκε σε κυκλοφορία» την 1η Ιανουαρίου του 2002 αλλά χρησιμοποιήθηκε ως λογιστική μονάδα για διασυνοριακές συναλλαγές από τις αρχές του 1999, με το χαμηλότερο επίπεδο του ευρώ / δολαρίου να καταγράφεται στο 0,82 το 2000.
Πώς επηρεάζει αρνητικά
Οι τιμές των παντός είδους υδρογονανθράκων, είτε τους πωλούν Ρώσοι, είτε Σαουδάραβες, είτε η κυβέρνηση της Βενεζουέλας, υπολογίζονται πάντα με βάση το δολάριο, όποιος κι αν αγοράζει και όπως κι αν πληρώνει τελικά. Η σταδιακή κατολίσθηση του ευρώ έναντι του δολαρίου κατά 14 % περίπου από την αρχή του χρόνου δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην ευρωπαϊκή αλλά και στην ελληνική οικονομία (και κάποια πρόσκαιρα θετικά, όπως π.χ. φθηνότερη Ελλάδα για Αμερικανούς τουρίστες).
Καταρχάς η πτώση του ευρώ, εφόσον τα παντός είδους ενεργειακά καύσιμα πληρώνονται σε δολάρια, σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι πληρώνουν ακριβότερα το πετρέλαιο, το αέριο, τη βενζίνη κ.λπ. απ΄ ό,τι οι Αμερικανοί και γενικά όσοι έχουν αποθέματα δολαρίων για τις διεθνείς συναλλαγές τους. Αυτό σημαίνει ότι μέρος των αυξήσεων που μετακυλίεται στα τελικά προϊόντα οφείλεται κατά κάποιο μέρος στο ασθενές ευρώ. Άρα ανεβαίνει το κόστος για τη βιομηχανία, τις μεταφορές και το όποιο τελικό προϊόν και υπηρεσίες.
Αυτό βεβαίως ισχύει και για την Ελλάδα, η οποία πληρώνει σε δολάρια τα όποια καύσιμα και ρεύμα εισάγει αλλά πάνω από το 70% των εξαγωγών της γίνεται στη Ζώνη του ευρώ, άρα δεν επωφελείται από την πιθανή φθηνότερη τιμή των ελληνικών προϊόντων.
Δεδομένου ότι όλοι οι αναλυτές μιλούν για στασιμότητα ή ύφεση από το τελευταίο τρίμηνο του 2022 και μετά, το ασθενέστερο ευρώ θα εντείνει το πρόβλημα εάν δεν υπάρξει κάποια θεαματική ανατροπή στο θέμα των τιμών της ενέργειας.
Η πτώση του ευρώ δημιουργεί εφιαλτική κατάσταση κυρίως στη γερμανική οικονομία και αυτό σημαίνει πολλά αρνητικά και για την Ελλάδα (τουρισμός, εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και όχι μόνο).
Σύμφωνα με το ειδικευμένο στα οικονομικά θέματα αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg, η πτώση του ευρώ αυξάνει το κόστος των εισαγωγών στη Γερμανία και την υπόλοιπη Ευρώπη, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στις τιμές της ενέργειας και ανεβάζοντας τον ήδη υψηλό πληθωρισμό που πλήττει τις οικονομίες της Ευρωζώνης. Πρόκειται για μια εξέλιξη που περιορίζει κατά πολύ τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων. Ήδη μεγάλες γερμανικές εταιρείες προειδοποιούν ότι θα υπάρξει η ανάγκη για σημαντική συμπίεση στο κόστος παραγωγής και λειτουργίας, κάτι που μόνο ως απειλή μαζικών απολύσεων μπορεί να εκληφθεί.
Γιατί πέφτει;
Η απάντηση στο ερώτημα έχει μια τεχνική πλευρά και άλλη μία που σχετίζεται με τις τεράστιες γεωπολιτικές ανακατατάξεις που συντελούνται. Τεχνικά υποστηρίζεται ότι η υποχώρηση του ευρώ πρέπει να αποδοθεί στο ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) αυξάνει με μεγαλύτερη ταχύτητα και αποφασιστικότητα τα επιτόκια του δολαρίου -εν σχέσει με την αντίστοιχη πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ)- για να αντιμετωπιστεί ο υψηλότερος πληθωρισμός των τελευταίων 40 ετών. Ήδη τα αμερικανικά επιτόκια είναι πολύ υψηλότερα από τα αντίστοιχα του ευρώ, μιας και η Κρ. Λαγκάρντ διστάζει να κάνει ανάλογες κινήσεις λόγω των υφεσιακών φαινομένων που σχετίζονται κυρίως με τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί η εκτίναξη των τιμών αερίου, πετρελαίου αλλά και άλλων πρώτων υλών αλλά και η υπερχρέωση πολλών χωρών της Ευρωζώνης, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.
Για την ΕΚΤ η κατάσταση είναι «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Αν αυξήσει τα επιτόκια, μπορεί να ανεβεί το ευρώ, θα αυξήσει όμως το χρηματοοικονομικό κόστος για τις επιχειρήσεις αλλά και τους δανειολήπτες δημιουργώντας τεράστια προβλήματα σε επιχειρήσεις αλλά και μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, άρα θα ενδυναμώσει τις υφεσιακές πιέσεις. Αν δεν το κάνει, ο πληθωρισμός θα ανεβεί κι άλλο και η ακρίβεια πάλι θα περιορίσει τη ζήτηση.
Από την άλλη πλευρά, η μείωση της τιμής του ευρώ ως προς το δολάριο, αλλά και το ελβετικό φράγκο και άλλα ισχυρά νομίσματα «τρίτων» οικονομιών, αντανακλά πλέον το γεγονός της εξασθένησης της Ευρώπης έναντι όλων των μεγάλων γεωπολιτικών παικτών (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα). Έξι μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις περίφημες κυρώσεις, είναι πλέον εμφανές ότι το «μάρμαρο» το πληρώνει κυρίως η Ευρωζώνη αλλά και η υπόλοιπη Ε.Ε. Η διακοπή της ομαλής ροής φυσικού αερίου και η ενεργειακή λιτότητα θα πλήξει τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2023 δραστικά τη γερμανική αλλά και την υπόλοιπη ευρωπαϊκή οικονομία.
Κάποιοι προβλέπουν προσγείωση της ισοτιμίας σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα. Κάθε πρόβλεψη όμως είναι παρακινδυνευμένη. Πριν ένα μήνα, η Bank of America προέβλεπε ότι η ισοτιμία θα ισορροπήσει στο 1,05 δολάριο προς 1 ευρώ. Διαψεύστηκε όμως μέσα σε 30 ημέρες.
