Τριπλό οξύ πρόβλημα ακρίβειας, έλλειψης πρώτων υλών και ανεπαρκών προμηθειών προϊόντων, που με τη σειρά τους μπορούν να τροφοδοτήσουν νέα κύματα ανατιμήσεων, απειλεί την ελληνική οικονομία.
Οικονομολόγοι φοβούνται ότι κινδυνεύει ακόμη και αυτή η εύλογη -μετά τα πολύμηνα περιοριστικά μέτρα- αύξηση της παραγωγής και των νέων παραγγελιών να ανασχεθεί, καθώς οι πολλαπλασιαζόμενες καθυστερήσεις των παραδόσεων αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα. Και μάλιστα με επιπτώσεις και στην ανάπτυξη αλλά και στις τιμές σε μια περίοδο κατά την οποία ο χειρότερος φόβος όλων διεθνώς δεν είναι άλλος από τον στασιμοπληθωρισμό.
Ο φόβος αυτός δείχνει να επιβεβαιώνεται σε πρώτη φάση τουλάχιστον στην Κίνα, όπου οι τιμές εξακολουθούν να βρίσκονται σε ανοδική τροχιά, με τα τελευταία στοιχεία για τη μεταποίηση να δείχνουν επιβράδυνση της παραγωγής, κάτι που θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην παγκόσμια οικονομία.
Οι αντιδράσεις αυτές δεν θα εξαιρούν τη χώρα μας, αφού η Ελλάδα εισήγαγε πριν από την πανδημία εμπορεύματα από Κίνα αξίας 3,5 δισ. ευρώ, των οποίων το ένα έκτο αφορά ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ενώ ακολουθούν συσκευές κινητής τηλεφωνίας, παιχνίδια, κλιματιστικά, είδη ταξιδιού, συσκευές φωτισμού και υποδήματα, καθώς και διάφορες ακόμη κατηγορίες καταναλωτικών αγαθών και πρώτων υλών.
Ήδη οι φόβοι για ελλείψεις προϊόντων στη χριστουγεννιάτικη αγορά εντείνονται διαρκώς. Η συμπλήρωση 20 μηνών από την κήρυξη πανδημίας από πλευράς Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας έχει φέρει σοβαρά -και κάποιες φορές ανυπέρβλητα- εμπόδια στους προμηθευτές, ιδιαίτερα των ασιατικών χωρών, να ανταποκριθούν στις παραγγελίες που έχουν δεχτεί.
Ηλεκτρονικές συσκευές κατά κύριο λόγο και δευτερευόντως προϊόντα ένδυσης και υπόδησης, αγαθά τα οποία κινούν σε μεγάλο βαθμό τη χριστουγεννιάτικη αγορά, είναι τα αγαθά για τα οποία κατ’ εξοχήν αδυνατούν οι προμηθευτές να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Την ίδια ώρα όμως εντείνεται και το άλλο μείζον πρόβλημα, αυτό των πρώτων υλών, υλικών και ημιαγωγών, παράλληλα με το τρίτο μεγάλο πρόβλημα στην παγκόσμια οικονομία, το οποίο είναι η αύξηση των τιμών, και ειδικά μεταφορών και ενέργειας.
Εάν μάλιστα το πρόβλημα συνεχιστεί, τότε θα ενταθεί σύμφωνα με τους οικονομολόγους και εκείνο του πληθωρισμού, το οποίο σημειωτέον ανησυχεί ακόμη περισσότερο την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία, ειδικά μετά και τις πρόσφατες δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ ότι «ο πληθωρισμός θα αργήσει να αποκλιμακωθεί περισσότερο απ' όσο είχαμε προβλέψει».
Η ακρίβεια απειλεί την ανάκαμψη
Ειδικά για το πρόβλημα του πληθωρισμού, όπως σημειώνει σχετικά και το ΚΕΠΕ, η ακρίβεια συνιστά τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την πορεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται έξαρση της ακρίβειας σχεδόν σε όλα τα αγαθά με ιδιαίτερα αισθητές σε ενέργεια (φυσικό αέριο, ηλεκτρισμός, πετρέλαιο), μεταφορές και πρώτες ύλες.
Η άνοδος του επιπέδου τιμών σε βασικά προϊόντα και κυρίως στην ενέργεια, που σημειώνεται τους τελευταίους μήνες, ενδέχεται να επιβαρύνει σημαντικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, συμπιέζοντας εν τέλει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Ενδεικτικά η τιμή του πετρελαίου ανήλθε σε περίπου 84 δολάρια ανά βαρέλι, τιμή πάνω από τέσσερις φορές υψηλότερη από εκείνη που είχε καταγραφεί εν μέσω πανδημίας (περίπου 20 δολάρια ανά βαρέλι εντός του Απριλίου του 2020). Τα ηλεκτρολογικά είδη έχουν αυξηθεί έως και 60% από την αρχή του χρόνου. Το δε κόστος ενός κοντέινερ έχει εκτιναχθεί από τα 1.500 ευρώ πέρυσι στα 12.000 ευρώ φέτος.
Οι ελλείψεις πιέζουν την παραγωγή
Στο μεταξύ η παραγωγή πιέζεται, όπως διαπιστώνει και η έρευνα PMI του Οκτωβρίου, από τις ελλείψεις σε υλικά και τους ρυθμούς - ρεκόρ του πληθωρισμού. Οι δε χρόνοι παράδοσης προμηθειών επιμηκύνθηκαν με τη δεύτερη μεγαλύτερη ταχύτητα που έχει καταγραφεί σε ανάλογες έρευνες στο παρελθόν, έχοντας ως αποτέλεσμα ρυθμό - ρεκόρ αύξησης του όγκου αδιεκπεραίωτων εργασιών, καθώς οι εταιρείες συνάντησαν δυσκολίες στην προμήθεια υλικών.
Επιπλέον καταγράφονται σοβαρά προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού, καθώς έχουν πληθύνει οι αναφορές για ελλείψεις σε υλικά και καθυστερήσεις παραδόσεων
Ταυτόχρονα, παρότι η απασχόληση αυξήθηκε τον Οκτώβριο, ο όγκος αδιεκπεραίωτων εργασιών αυξήθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί ποτέ.
Με εξαίρεση τη σημαντική επιδείνωση τον περσινό Απρίλιο, τα στοιχεία Οκτωβρίου έδειξαν τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη επιμήκυνση του χρόνου παράδοσης εισροών. Οι εταιρείες την αποδίδουν στους μεγαλύτερους χρόνους παράδοσης προμηθειών, στη συμφόρηση στις μεταφορές και στις ελλείψεις από την πλευρά των προμηθευτών.
Εν αναμονή της ανακοίνωσης την Τετάρτη της πορείας του τιμαρίθμου για τον Οκτώβριο, η διεθνής έκρηξη τιμών και η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους εξακολουθούν να συμπαρασύρουν τις τιμές βασικών προϊόντων στο καλάθι της νοικοκυράς και κυρίως στα αγαθά πρώτης ανάγκης.
Σχεδόν το σύνολο των προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ έχουν ανατιμηθεί. Για τον λόγο αυτόν έντονο είναι το ενδιαφέρον για το πώς καταγράφεται με επίσημο τρόπο η πορεία των ανατιμήσεων στα ράφια των σούπερ μάρκετ δεδομένου ότι με βάση την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί πάνω από το ένα τρίτο μέσα σε έναν χρόνο.
