«Θα σας πετάξουμε τα κλαδιά έξω». «Εσάς φυλάει η αστυνομία, αλλιώς θα έβγαινα έξω με το πριόνι». Αυτά είναι τα λόγια που άκουγαν μέσα από τις λαμαρίνες από τους εργάτες, που συνεχίζουν να κόβουν δέντρα, χθες το πρωί οι κάτοικοι των Εξαρχείων. Ήταν την ώρα που προσπαθούσαν να πραγματοποιήσουν συνέντευξη Τύπου με σκοπό να αναδείξουν νέα στοιχεία και χειρισμούς που βρίσκονται πίσω από την καταστροφή της πλατείας τους.
Κι ενώ είχε συμφωνηθεί μια προσωρινή έστω παύση των εργασιών για το διάστημα που θα κρατούσε η ενημέρωση, οι εργάτες συνέχιζαν ακάθεκτοι το κόψιμο των δέντρων, κατ’ εντολή της εταιρείας, αλλά και με ζήλο, όπως αποδείχθηκε από τις κουβέντες που εκστόμιζαν. Μια επίδειξη δύναμης που ήθελε να δηλώσει ότι το έργο θα γίνει ακόμη κι αν κάτω από το πετσοκομμένο ανάστημα των δέντρων ακούγονται όλοι εκείνοι οι λόγοι που θα έπρεπε στην Αθήνα να προστατεύεται, ειδικά εν μέσω κλιματικής αλλαγής, ακόμη και το τελευταίο χλωρό κλωνάρι.
Ταυτόχρονα, πίσω από τα μικρόφωνα και τους ανθρώπους της περιοχής στάθηκαν διμοιρίες των ΜΑΤ, που απειλούσαν όσους είχαν ανέβει στα πεζούλια του εργοταξίου για να διαμαρτυρηθούν να κατέβουν, προειδοποιώντας ότι εκείνη τη στιγμή οι αστυνομικοί θα τους απευθύνονταν για μια τελευταία φορά ακόμη ήρεμα και ότι είχαν στη διάθεσή τους ένα λεπτό.
Οι κάτοικοι παρέμειναν στον χώρο. Και σε ένα από τα λίγα σημεία της πλατείας που έχουν μείνει για να ακουμπούν οι καρέκλες τους μίλησαν για την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί ο Νίκος Παπακώστας (κάτοικος Εξαρχείων και μέλος της Ανοιχτής Συνέλευσης «Όχι μετρό στην πλατεία Εξαρχείων»), ο Γιάννης Κιάτος (δικηγόρος των 50 κατοίκων που έχουν προσφύγει στο ΣτΕ, του οποίου η απόφαση ακόμη εκκρεμεί) και ο Τάσσης Παπαϊωάννου (αρχιτέκτονας, ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ).
Μελέτες που δεν έγιναν ποτέ, δαπάνες που δεν φαίνονται πουθενά
Μιλώντας για το καθεστώς εξαίρεσης που περιβάλλει τη δραστηριότητα της Ελληνικό Μετρό (πρώην Αττικό Μετρό), ο Ν. Παπακώστας υπενθύμισε αρχικά ότι η πρώτη φορά που κρεμάστηκε η άδεια λειτουργίας στο εργοτάξιο ήταν μόλις πριν από δέκα μέρες, τη στιγμή που η πλατεία έχει κλείσει από τον Αύγουστο του 2022. Η εν λόγω άδεια αναφέρεται σε Υπουργική Απόφαση του 2007, την οποία είχε υπογράψει ο τότε υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Γιώργος Σουφλιάς και στην οποία δεν γίνεται καν λόγος για σταθμό του μετρό στα Εξάρχεια.
Στο ίδιο αδιαφανές πλαίσιο ο Ν. Παπακώστας επισήμανε ότι εντάσσεται και το γεγονός ότι η εταιρεία δικαιούται να μην αναρτά τις δαπάνες με τις υπεργολαβίες τις οποίες συνάπτει στη Διαύγεια, καθώς σε αυτές εμπλέκονται μόνο ιδιωτικά νομικά πρόσωπα. Τη σχετική αλυσίδα σχηματίζουν κατά σειρά ανάθεσης έργου η Ελληνικό Μετρό, η ΕΡΕΤΒΟ, η οποία είναι υπεύθυνη για τις πρόδρομες εργασίες συνολικά της γραμμής 4, η Ergo Green, που έχει αναλάβει την κοπή και τη μεταφορά των δέντρων, και οι εργαζόμενοι που δουλεύουν για την τελευταία.
Από τη μεριά του, ο Γ. Κιάτος τόνισε ότι ήδη από το 2017 ήταν γνωστό ότι θα χαθεί η βλάστηση στις περιοχές των εργοταξίων και γι’ αυτόν τον λόγο είχε προβλεφθεί από τότε η ανάγκη για την εκπόνηση δύο μελετών: α) βλαστικής και μορφολογικής αποκατάστασης, β) φυτοτεχνικών εργασιών και αποκατάστασης τοπίου. «Οι δύο αυτές μελέτες θα πρέπει όχι μόνο να εκπονηθούν, αλλά να υποβληθούν στο υπουργείο Περιβάλλοντος για έγκριση και η δεύτερη θα πρέπει επίσης να υποβληθεί για έγκριση και στη Δασική Υπηρεσία. Με αυτόν τον τρόπο πραγματικά η διοίκηση έθετε ένα ελάχιστο επίπεδο διασφάλισης της αριθμητικής και ποιοτικής αναπλήρωσης του θιγόμενου πρασίνου». Αντ’ αυτού, η Ελληνικό Μετρό επισπεύδει τις εργασίες και προωθεί την υλοποίηση των εργασιών χωρίς να έχουν εκπονηθεί οι συγκεκριμένες μελέτες, με συνέπεια να «μην υπάρχει καμία εγγύηση για την πραγματική εξισορρόπηση της επαπειλούμενης βλάβης».
Πώς θα χωρέσουν δέντρα σε 50 εκατοστά χώμα;
«Πασαλείμματα» εντοπίζονται και στο σκέλος του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τον σχεδιασμό της νέας πλατείας. Ο Τ. Παπαϊωάννου θύμισε στιγμιότυπο από συνέδριο το οποίο διεξήχθη τον προηγούμενο μήνα, όπου ομάδα αρχιτεκτόνων προχώρησε σε παρέμβαση προς την Ανάπλαση Α.Ε. μιλώντας για εξαιρετική προχειρότητα κατά τη διενέργεια της διαδικασίας, καθώς «υπήρχαν σταθμοί για τους οποίους δεν δόθηκαν στους μελετητές ούτε καν τοπογραφικά». Ως εκ τούτου, μάλλον δεν προκαλεί εντύπωση ότι από την παρούσα διαδικασία προέκυψε ένα σχέδιο κυριολεκτικά ανεδαφικό. «Στα σχέδια που πήραν το πρώτο βραβείο θα δείτε να υπάρχουν τεράστια δέντρα φυτεμένα ολόγυρα σε σημεία που, λίγο να ψάξει κανένας τα σχέδια της Αττικό Μετρό τα οποία αναφέρονται στον σταθμό, σε αυτό που υπάρχει από κάτω δηλαδή, θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν σημεία όπου το χώμα είναι της τάξης των 50 εκατοστών και άλλα που βία φτάνει μέχρι το 1,5 μέτρο. Καταλαβαίνετε ότι σε αυτό το πάχος χώματος αυτά τα δέντρα που βλέπουμε πίσω μας και τα οποία εμφανίζονται στα σχέδια του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού θα ήταν αδύνατο να φυτευτούν».
«Δεν μπορεί η συζήτηση με τους κατοίκους να είναι μια ενοχλητική λεπτομέρεια» σημείωσε ο Ν. Παπακώστας. «Το αποτέλεσμα το βλέπουμε. Ένα έργο υποτίθεται κοινής ωφέλειας έχει φτάσει να γίνεται με βάρδιες 50 αστυνομικών 24 ώρες το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα. Τα κόστη αυτά τα υπολογίζει κανείς;» διερωτήθηκε, ενώ από πίσω του ακούγονταν εναλλάξ τα τρυπάνια και το σήμα του ασύρματου.
