Η ώρα είναι 7 παρά τέταρτο το πρωί. Οι κάτοικοι των Εξαρχείων ακούν το τηλέφωνό τους να χτυπά πριν από το ξυπνητήρι. «Μπήκαν, ελάτε!». Κάποιος κόσμος έχει ξαπλώσει από το βράδυ με τα ρούχα. Κάποιος άλλος έχει αναλάβει να ειδοποιήσει μένοντας ξάγρυπνος. Και όλοι τους μαζί βρίσκονταν σε ετοιμότητα από την επόμενη κιόλας στιγμή που απορρίφθηκαν τα ασφαλιστικά μέτρα για την προστασία του χώρου, την 27η Οκτωβρίου, έως ότου εκδοθεί η απόφαση για την προσφυγή των κατοίκων από το ΣτΕ.
Ενώ οι Εξαρχειώτες βγαίνουν να φωνάξουν, η αστυνομία αναπτύσσει και παρατάσσει τις δυνάμεις της δίπλα στην είσοδο της περιφραγμένης εδώ και ενάμιση χρόνο πλατείας από την πλευρά της οδού Στουρνάρη. Από μια σχισμή της κλειστής πόρτας πάνω στη μεταλλική περίφραξη ο κόσμος αρχίζει να βλέπει την καταστροφή. Να τη βιώνει πάνω του σαν το πριόνι να αγγίζει το δικό του σώμα. «Σταμάτα, ρε άνθρωπε! Με τα δικά σου χέρια θα κόψεις εβδομήντα δέντρα;» ακούγεται να φωνάζει στα συνεργεία της Ergo Green ένας άνθρωπος με ντουντούκα (πρόκειται για την εταιρεία στην οποία ανατέθηκε η κοπή από την εταιρεία ΕΡΕΤΒΟ, που έχει αναλάβει συνολικά τις πρόδρομες εργασίες στη γραμμή 4). Πάνω στο καλάθι του γερανού με τους εργάτες φτάνουν όμως και μονές τους οι φωνές: «Πώς θα ζήσουμε σ’ αυτό το καμίνι;».
Η πλατεία είναι η μόνη που διαθέτουν τα Εξάρχεια και ο ένας από τους μόλις τρεις ελεύθερους πράσινους χώρους. Ο άλλος είναι ο λόφος του Στρέφη, που βιώνει τις συνέπειες της ανάπλασης που υλοποιείται πάνω στα σχέδια της κτηματομεσιτικής εταιρείας Prodea Investments. Ενώ το πάρκο Ναυαρίνου παραμένει ο μόνος ανέγγιχτος χώρος, καθώς δημιουργήθηκε στις αρχές του 2009 από τους ίδιους τους κατοίκους και έκτοτε το πράσινο και οι υποδομές του εμπλουτίζονται πάλι με το δικό τους συλλογικό μεράκι. Μια κοπέλα δεν αντέχει στη θέα. Το πρόσωπό της κοκκινίζει, το σώμα της διπλώνει στα δύο και κάθεται στις φτέρνες. Έχουν προηγηθεί ένας πολύχρονος αγώνας, χάρη στον οποίο έχει αναδειχθεί μεγάλο εύρος ελλείψεων στις μελέτες και στα σχέδια του έργου, αλλά και μια μαραθώνια προσπάθεια να παραμείνει ζωντανή η πλατεία μέσα από εκδηλώσεις και διαμαρτυρίες ακόμη κι αν δεν μπορεί να είναι προσβάσιμο το κέντρο της.
Κάθε τόσο η ένταση αυξάνεται. Κάθε κλαδί που πέφτει, πολλά από αυτά με πάχος κορμού κανονικού δέντρου λόγω της μεγάλης τους ηλικίας, προκαλεί τις φωνές των συγκεντρωμένων. Χτυπούν τις λαμαρίνες με τα χέρια τους. Σκαρφαλώνουν ψηλότερα και τυλίγουν τα δάχτυλά τους στα κιγκλιδώματα ενώ αντικρίζουν την εικόνα στο σύνολό της. Η αστυνομία απάντησε με χημικά και σπρωξίματα τη στιγμή που πίσω από τις πλάτες των διμοιριών εκτυλίσσονταν ανενόχλητα εργασίες χωρίς να συνοδεύονται από άδεια.
Μήνυση κατά παντός υπευθύνου
Στο σημείο βρέθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και την Ανοιχτή Πόλη ο Νάσος Ηλιόπουλος και η δημοτική σύμβουλος Δέσποινα Αλεβυζάκη. Ο Ν. Ηλιόπουλος ζήτησε να του επιδείξουν τα απαιτούμενα έγγραφα, χωρίς αποτέλεσμα όμως. «Μα είναι δυνατόν να μην μπορώ να δω τον εργολάβο;» αναφώνησε μιλώντας με τον επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων και στη συνέχεια αποφάσισαν με τον Πέτρο Κωνσταντίνου, εκλεγμένο δημοτικό σύμβουλο με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, και τον Δημήτρη Παπαχρήστο (η φωνή του Πολυτεχνείου) να υποβάλουν μήνυση κατά παντός υπευθύνου για διενέργεια εργασιών (άδεια κοπής δέντρων υψηλής βλάστησης) χωρίς τις κατάλληλες διοικητικές πράξεις. Ακολούθησε η σύσταση του εισαγγελέα Ποινικής Δίωξης για πάγωμα των εργασιών μέχρι να διευκρινιστούν οι συνθήκες μέσα στις οποίες πραγματοποιούνται οι παρεμβάσεις, η οποία ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν από την πλευρά των κατοίκων, δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα (αν και πρέπει να σημειωθεί ότι αποτελεί μια εξέλιξη που επιτεύχθηκε χάρη και μόνο στη δική τους παρουσία στον δρόμο) και θα συνέχιζαν με νέα πορεία στις 6.30 το απόγευμα.
Από την πλευρά της, η εταιρεία-εργολάβος, σύμφωνα με ενημέρωση από την Εισαγγελία, φέρεται να είχε προσκομίσει άδεια του 2007, περίοδο που δεν υπήρχε καν επί χάρτου η γραμμή 4 του μετρό, όπως επισημάνθηκε από την πλευρά των κατοίκων. Ταυτόχρονα, ως ειδικότερη νομιμοποιητική βάση χρησιμοποιείται σύμβαση που υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2023 και αφορούσε εργασίες αποψίλωσης-καθαρισμού στο πλαίσιο της λήψης προληπτικών μέτρων για τα φαινόμενα πυρκαγιών...
Στα Εξάρχεια παραβιάζουν τον νόμο και παίζουν καθυστερήσεις
Πέραν της παρουσίας στο πεδίο, η αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. επεκτάθηκε και σε επίπεδο δημόσιας τοποθέτησης. «Ο Δήμος Αθηναίων και η κυβέρνηση της Ν.Δ. έχουν βεβαρυμένο παρελθόν. Στις εργασίες που είχαν πάει να κάνουν στο θέατρο Εμπρός πάλι δεν είχαν άδειες. Προχωρήσαμε σε μήνυση και οι εργασίες σταμάτησαν. Σήμερα είναι φανερό ότι στα Εξάρχεια παραβιάζουν τον νόμο και παίζουν καθυστερήσεις» σημείωσε ο Νάσος Ηλιόπουλος.
Από την πλευρά του, ο Κώστας Ζαχαριάδης δήλωσε ότι στην περιοχή μπορούν να έχουν μέλλον και το πράσινο και το μετρό και η πλατεία, ζητώντας να εξεταστούν εναλλακτικές επιλογές τις οποίες στο παρελθόν είχε φέρει στο τραπέζι η Ανοιχτή Πόλη με αναλυτική τεκμηρίωση. «Οι εναλλακτικές δυνατές χωροθετήσεις, όπως στην οδό Τοσίτσα, πρέπει να εξεταστούν. Οι όποιες εργασίες θα πρέπει να σέβονται την ανάγκη για διαβούλευση, καθώς και για ολοκληρωμένο σχεδιασμό των μεταφυτεύσεων που θα διασφαλίζει την ανάγκη της γειτονιάς για ελεύθερο χώρο και πράσινο».
Θέση για το επίμαχο ζήτημα πήρε, όμως, και ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας, που έκανε λόγο για ακόμη ένα τετελεσμένο της απερχόμενης δημοτικής Αρχής μετά τον δρόμο της Β. Όλγας. «Δεν είναι δυνατόν ένα περιβαλλοντικό και φιλολαϊκό έργο όπως το μετρό να αποτελεί αντικείμενο οξυμένης αντιπαράθεσης. Καλούμε την ανάδοχη εταιρεία να σταματήσει αμέσως τις εργασίες κοπής και να παρουσιάσει το ολοκληρωμένο σχέδιο για τις μεταφυτεύσεις των δέντρων και τη βιωσιμότητά τους. Κάθε δέντρο που κόβεται αφαιρεί ανάσες ζωής. Η ανθρώπινη ζωή είναι πάνω από κάθε κατασκευή, όσο σημαντική και αν είναι αυτή».
Στον αντίποδα, από πλευράς της κυβέρνησης ο Άδωνης Γεωργιάδης αντέδρασε σπεύδοντας να επιτεθεί στον κ. Δούκα και κάνοντας λόγο για φαιδρή τοποθέτηση. «Πιστεύω ότι δεν είναι μακριά η εποχή που οι Αθηναίοι θα κλάψουν με μαύρο δάκρυ για την επιλογή τους και εύχομαι να βγω ψεύτης…» σημείωσε αρχικά και έσπειρε στη συνέχεια τον σπόρο της κινδυνολογίας συνολικά για τα έργα. «Πάντως το μετρό πρέπει να ολοκληρωθεί. Θα είναι κρίμα να το σταματήσει ο νέος δήμαρχος».
