Συνήθως τον θυμόμαστε λίγες ημέρες πριν την επέτειο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Δικαίως, γιατί ήταν ο καθηγητής του. Ήταν άνθρωπος που τον είχε ζήσει. Και το σημαντικότερο, ήταν από εκείνους που στάθηκαν εξαρχής στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, όπως συνηθίζεται να λέγεται τελευταία. Όμως ο Γιώργος Θαλάσσης πάντα έχει να καταθέσει κάτι γι’ αυτό που συμβαίνει γύρω. Και η χρησιμότητα όσων σκέφτεται αποδεικνύεται από την απήχηση που έχουν οι αναρτήσεις του στα social media.
Από την Κυριακή η διάθεση των περισσότερων συμβαδίζει με τη μουντή εικόνα του ουρανού. Και σε μια τόσο ασήκωτη συγκυρία δείχνει αναγκαίο να επιστρέφουμε στους σοφούς δασκάλους μας. Σ’ εκείνους που πάντα, όσα χρόνια κι αν περάσουν, έχουν τον τρόπο να φωτίζουν λίγο τον ορίζοντα.
Δύο χρόνια μετά τη μεγάλη φωτιά στη Βαρυμπόμπη ποια είναι η κατάσταση έξω από την πόρτα του σπιτιού σας;
Η περιοχή είναι γεμάτη καμένα δέντρα, τα οποία δεν έχουν κοπεί. Δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια. Βεβαίως, αν πάει κανείς λίγο πιο μακριά, θα δει στα δεξιά του και στα αριστερά του κι ένα σωρό κτήρια καμένα, για τα οποία επίσης δεν υπάρχει καμία μέριμνα. Ούτε έχουν επισκευαστεί και φαντάζομαι ότι δεν θα έχουν πάρει και αποζημιώσεις οι άνθρωποι ώστε να μπορούν να κάνουν κάτι.
Οπότε, παρά το διάστημα που έχει περάσει, δεν έχουν υπάρξει ενέργειες αποκατάστασης από την κυβέρνηση.
Οι ενέργειες που έχουν υπάρξει είναι μόνο μέσα στο βασιλικό κτήμα. Εκεί κόβουν δέντρα, φορτώνουν τους κορμούς τεράστια φορτηγά και τους μεταφέρουν. Αυτό συνεχίζεται και σήμερα, μετά την κηδεία του τέως βασιλιά.
Υπάρχουν, επίσης, προβλήματα τα οποία νομίζω ότι δεν θα επιλυθούν ποτέ. Είχαν πει ότι θα γίνει αναδάσωση με δέντρα, τα οποία θα είναι πλατύφυλλα και δεν θα είναι κωνοφόρα, κι άρα δεν θα καίγονται. Αυτά όλα αποδείχτηκαν κουβέντες εκείνης της στιγμής. Διότι ήδη τα πευκάκια τα οποία φυτρώνουν κάτω από τα καμένα έχουν περάσει τα 30 εκατοστά. Εν τω μεταξύ, αυτά τα δέντρα που φυτρώνουν τώρα είναι σε μία πυκνότητα γκαζόν, δηλαδή θα γίνει πάλι ένα αδιαπέραστο δάσος, το οποίο με την πρώτη ευκαιρία θα αναφλεγεί. Όπως συνέβη και με το προηγούμενο. Καμία μέριμνα, καμία φροντίδα, πλήρης εγκατάλειψη.
Αυτή η πραγματικότητα, έχω την αίσθηση, ότι δεν αφορά μόνο τη Βαρυμπόμπη. Ούτε ήταν η μόνη περιοχή η οποία εγκαταλείφθηκε την τετραετία που πέρασε μετά από μια καταστροφή. Βλέποντας, ωστόσο, κανείς τα αποτελέσματα των εκλογών την περασμένη Κυριακή, δεν εντοπίζει εύκολα τη σχετική δυσαρέσκεια.
Ο παραδοσιακός κόσμος έχει πολλά φοβικά συμπλέγματα και θεωρεί πάντοτε ότι μια ισχυρή δεξιά κυβέρνηση αποτελεί εγγύηση για όλα του τα πιστεύω, για όλα του τα θέματα και για όλες του τις ανησυχίες. Αν είχανε λόγο να θυμώσουν, ο λόγος ο πιο μεγάλος δεν είναι για την εγκατάλειψη μετά τη φωτιά. Είναι για την εγκατάλειψη πριν και κατά τη διάρκεια της φωτιάς. Διότι η φωτιά που άρχισε ένα μεσημέρι, χωρίς καθόλου αέρα, ήταν μια πολύ, πολύ μικρή φωτιά, μια μικρή εστία. Την οποία δεν έσβηναν. Δεν ασχολήθηκε κανείς. Και αυτή η φωτιά μεγάλωνε, μεγάλωνε κι έγινε ανεξέλεγκτη. Χαρακτηριστικό είναι ότι η δική μας περιοχή δεν κάηκε ούτε την πρώτη ούτε τη δεύτερη ημέρα. Το δικό μας κομμάτι κάηκε μετά από τέσσερις ημέρες.
Κάθε ημέρα μάς ζητούσανε να φύγουμε από την περιοχή. Όταν, λοιπόν, φεύγαμε, μας στέλνανε προς Θρακομακεδόνες. Στον δρόμο προς τους Θρακομακεδόνες είχανε παραταχθεί όλες οι αντλίες. Απίστευτα πολλές πυροσβεστικές αντλίες. Όλο τον δρόμο είχαν καταλάβει. Κάθονταν εκεί και περίμεναν. Και τους έλεγα, γιατί είστε εδώ και δεν πάτε στη φωτιά να τη σβήσετε; «Η εντολή που έχουμε λάβει είναι να περιμένουμε τη φωτιά εδώ». Πρώτα θα έκαιγε όλη τη Βαρυμπόμπη κι όταν θα έφτανε η φωτιά εκεί, θα τη σβήνανε εκεί. Όταν θα τα είχε κάψει όλα. Πράγμα το οποίο έγινε.
Είστε άνθρωπος που έχει βιώσει στο πετσί του τις συνέπειες των πολιτικών της Δεξιάς. Και γιατί ένας μαθητής σας δολοφονήθηκε από αστυνομικό. Και γιατί το σπίτι σας κινδύνευσε να γίνει στάχτη…
...και γιατί απολύθηκα από το σχολείο. Ήμουν διευθυντής 23 χρόνια και δούλευα συνολικά 31 χρόνια στη Σχολή Μωραΐτη. Επρόκειτο να πάρω τη σύνταξή μου τον Ιούνιο του 2015 και με απέλυσαν έξι μήνες νωρίτερα. Στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Τότε δεν είχα ούτε facebook ούτε τίποτα. Είχα, όμως, τις απόψεις μου. Κι επίσης τον Μάρτη του ’15 θα άρχιζε η δίκη σε δεύτερο βαθμό για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, στην οποία ήμουν βασικός μάρτυρας. Η ιδιοκτήτρια του σχολείου μού έλεγε: «Αυτά δεν αρέσουν στους γονείς». Στην επέτειο της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου μας είχε απαγορεύσει να κάνουμε οποιαδήποτε αναφορά στα παιδιά. «Οι γονείς δεν θέλουν να χάσουν τα παιδιά τους την εμπιστοσύνη τους προς την αστυνομία».
Πώς βλέπετε το μέλλον που έρχεται; Μπορούμε να μιλήσουμε για πέτρινα χρόνια;
Το μέλλον είναι δυσοίωνο. Ξέρουμε πώς πέρασε αυτή η τετραετία. Τώρα που έχουν πολύ μεγαλύτερη αλαζονεία τα πράγματα θα γίνουν πάρα, πάρα πολύ χειρότερα. Από πού να το πιάσεις; Από την Παιδεία, από τους μετανάστες, από τους φράχτες; Δεν θα υπάρχει κι ο αντίστοιχος αντίλογος. Διότι δεν θα είναι ενισχυμένη η αντιπολίτευση. Και δεν θα μπορεί ν’ αντιτάξει έναν λόγο ισχυρό και πειστικό. Άλλωστε, από πού θα ακουστεί αυτός ο λόγος, αφού δεν υπάρχει κανένα σοβαρό τηλεοπτικό κανάλι να τον προβάλει; Ο κόσμος παρακολουθεί τον ΣΚΑΪ. Αυτό που τους λέει ο ΣΚΑΪ αυτό κάνουν, αυτό πιστεύουν, αυτό θεωρούν ότι είναι το σωστό.
Συνεπώς, ένας λόγος για τον οποίο θεωρήθηκε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε επαρκή αντιπολίτευση ίσως να ήταν κι αυτός.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τα θέματα που με απασχολούν εμένα πάρα πολύ, της Παιδείας. Έκανε η Κεραμέως αυτά τα οποία έκανε, οι αντιθέσεις όμως που διατύπωνε ο Φίλης στη Βουλή έφταναν στον κόσμο;
Είστε άνθρωπος, επίσης, που έχετε διδάξει πάρα πολλές ώρες. Αν βρισκόσασταν πάλι σε μια αίθουσα, με ποια κουβέντα θα οπλίζατε έναν μαθητή για το μέλλον του σήμερα; Τι θεωρείτε ότι θα μπορούσε να του φανεί χρήσιμο;
Κοιτάξτε, εγώ πάντοτε έβαζα τα παιδιά να σκέφτονται μ’ έναν τρόπο ανατρεπτικό. Παραδείγματος χάριν, έκανα μάθημα Λογοτεχνίας και το βιβλίο κάτω από το κείμενο είχε ερωτήματα, εγώ δεν ζητούσα από τα παιδιά να απαντήσουν στα ερωτήματα, τα οποία συνήθως είναι απίστευτα ανόητα και πάρα πολύ συντηρητικά. Η άσκηση που έβαζα ήταν γιατί κάνει αυτή την ερώτηση και τι περιμένει από εσάς να γράψετε; Και γιατί το περιμένει αυτό ακριβώς που θέλει να γράψετε. Οδηγούσα τα παιδιά στο να ανατρέψουν τη λογική του σχολικού βιβλίου, η οποία λογική ήταν τελείως ιδεολογικά φορτισμένη.
Για να φέρω ένα απλό παράδειγμα, το βιβλίο της Ιστορίας είχε τότε ως ερώτηση «πώς κατά τη γνώμη σας θα εξελισσόταν η Ιστορία αν οι Πέρσες είχαν καταλάβει την Ελλάδα;». Κι έμπαινε σε παιδιά της Α΄ Γυμνασίου. Καταλαβαίνετε σε τι παγίδα εθνικιστική και πολιτισμική προσπαθούσε το σχολικό βιβλίο να βάλει τα παιδιά; Και τελείως, τελείως ρατσιστική, διότι όλοι οι άλλοι λαοί, στα βιβλία της Ιστορίας, διδάσκονται ως κατώτεροι. Αν όχι ως βάρβαροι. Και όταν τα βιβλία της Ιστορίας έχουν κεφάλαια για άλλους λαούς, αυτά αφαιρούνται είτε από τη διδακτέα ύλη είτε από την εξεταστέα. Δηλαδή, αμέσως τα παιδιά μαθαίνουν ότι αυτά είναι επουσιώδη και δεν χρειάζεται να τα ξέρουμε. Γιατί όλοι αυτοί είναι κατώτεροί μας. Υπάρχουν πολλοί έμμεσοι τρόποι για να κάνει κανείς ένα ρατσιστικό, εθνικιστικό μάθημα. Και τα σχολικά εγχειρίδια και το υπουργείο Παιδείας ευνοούν όλους αυτούς τους λόγους. Διότι έρχονται και οδηγίες να μην διδαχθούν αυτά τα κεφάλαια.
Υπάρχει τόσο άφθονο υλικό για να ερεθίσει κανείς τα μυαλά των παιδιών, που δεν χρειάζεται προσπάθεια, καλή θέληση χρειάζεται. Και να μην φοβάται κανείς. Γιατί, βεβαίως, στα σχολεία συνεχώς καλλιεργείται ένα φοβικό κλίμα του τι θα πουν οι γονείς, τι θα πει ο σύλλογος γονέων, τι θα μας πουν παραέξω, θα βρούμε τον μπελά μας, κοίτα τη δουλειά σου να έχεις την ησυχία σου. Μόνο αυτά ακούγονται.
Μια κουβέντα ακόμα για μια εικόνα που θεωρώ ότι δίνει ελπίδα. Είναι η προσπάθειά σας ν’ αφήσετε, πριν περίπου τρία χρόνια, ένα κλαδί ροδιάς στο μνημείο του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, κίνηση η οποία απαγορεύτηκε από την αστυνομία με το πρόσχημα των μέτρων για την πανδημία.
Σε μια στιγμή που μόλις χάραζε, μάλιστα. Δεν κυκλοφορούσε ψυχή στον δρόμο! Γι’ αυτό πήγα εγώ μόλις-μόλις χάραζε για να μην υπάρχει κανείς και να μην υπάρχει αυτός ο ισχυρισμός ότι υπάρχει κίνδυνος για την πανδημία. Μόνος ήμουν, από πού θα κόλλαγα και σε ποιον θα μετέδιδα; Δεν μπόρεσα, βέβαια, να φτάσω στο μνημείο, μου είπαν ότι θα με συλλάβουν.
Ηταν μια κίνηση, πάντως, υψηλού συμβολισμού απέναντι σε μια πανίσχυρη δύναμη. Κάπως έτσι αισθάνεται σήμερα ο κόσμος της Αριστεράς και των κινημάτων. Ότι βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα πανίσχυρο καθεστώς. Ένας τρόπος για να ξαναβρούμε το νήμα είναι κι αυτός, να ξεκινήσουμε από τις μικρές, αλλά πολύτιμες αντιστάσεις; Είναι κάπως ανακουφιστικό ότι μ’ έναν τρόπο, ακόμη και στο πιο ζοφερό τοπίο, πάντοτε θα υπάρχει μια γροθιά σφιχτή και υψωμένη;
Είμαι σίγουρος ότι αυτό θα συμβεί. Θα υπάρξουν αντιστάσεις όχι μικρές, αλλά μεγάλες. Και ο κόσμος τώρα έχει ταραχθεί πάρα, πάρα πολύ και είναι έτοιμος για όλα αυτά. Αυτή την αισιοδοξία, όπως τη διατυπώνετε, την ενστερνίζομαι πλήρως. Και είμαι σε θέση αναμονής.
Συνεπώς, ο κόσμος αυτό από το οποίο έχει να πιαστεί είναι το παρελθόν του;
Οχι, θα πιαστεί από την αγανάκτηση που αισθάνεται τώρα. Γιατί υπάρχουν και νέοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν αυτή τη μνήμη του τι έγινε πριν από τρία και πριν από πέντε χρόνια. Όλοι αυτοί που τελειώσανε φέτος το σχολείο και θα μπουν στο πανεπιστήμιο και θα είναι σε λίγο πρωτοετείς φοιτητές γεμάτοι όνειρα και γεμάτοι δύναμη δεν ξέρουν ή δεν θυμούνται τι έγινε πριν από τρία χρόνια. Και αυτή είναι μια κινητήριος δύναμη. Εδώ και χρόνια είχα ανακαλύψει ότι βγαίνανε τα παιδιά στους δρόμους για τη δολοφονία του Αλέξη με μεγάλη μαχητικότητα, αλλά αν τους ρωτούσες ποιος ήταν ο Γρηγορόπουλος και τι έγινε, δεν ξέρανε. «Α, ένα παιδί που σκότωσε ένας αστυνομικός». Μέχρι εκεί. Αυτό, όμως, ήταν αρκετό για να τους κάνει έτοιμους να αγωνιστούν.
