Οι ελλείψεις φαρμακευτικών σκευασμάτων εξακολουθούν να υπάρχουν στην αγορά ακόμη και για τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ). Το πρόβλημα στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη και το αμαρτωλό παρελθόν της υπόθεσης/σκανδάλου Novartis, είναι ο τρόπος τιμολόγησης των φαρμάκων κάθε εταιρείας ανάλογα με τις πιέσεις που μπορεί αυτή να ασκεί στους αρμούς εξουσίας που εμπλέκονται στη διαδικασία τιμολόγησης. Διότι από κει ξεκινάει το θέμα της τιμολόγησης και των κερδών που κάθε εταιρεία θα μπορεί να διασφαλίζει, εφόσον τα φάρμακα τιμολογούνται ορθά ή υπερτιμολογούνται με φαλκιδευμένο τρόπο, για να διασφαλίσουν υπερκέρδη στις αντιστοιχες εταιρείες παραγωγής ή και εμπορίας φαρμάκων.
Οι ελλείψεις που παρατηρούνται στη χώρα μας εδώ και έναν χρόνο στέκονται στον αντίποδα της κρατικής τιμολόγησης, αφού εκφράζουν τη διάθεση/πίεση κάθε εταιρείας για αλλαγή (δηλαδή αύξηση) τιμής στα σκευάσματα τα οποία ήδη κυκλοφορούν στην αγορά! Η μέθοδος είναι γνωστή. Κάθε εταιρεία αλλάζει είτε την περιεκτικότητα της δραστικής ουσίας είτε τη συσκευασία, και έτσι αξιώνει νέα τιμή. Σήμερα, ωστόσο, οι τεχνητές ελλείψεις έχουν να κάνουν και με τις παράλληλες εξαγωγές που αποφέρουν υπερκέρδη στους εμπόρους, αλλά και στην ίδια τη φαρμακοβιομηχανία, με τις υψηλότερες τιμές που διασφαλίζουν από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παράλληλες εξαγωγές πάντοτε υπήρχαν, αλλά η νομοθεσία ορίζει ότι πρώτα διασφαλίζεται η επάρκεια της εγχώριας αγοράς. Σήμερα αυτό δεν συμβαίνει, διότι, μπροστά στα υπερκέρδη και με δεδομένη την αδιαφορία των κρατικών μηχανισμών, της κυβέρνησης και του υπουργείου Υγείας, η νομοθεσία απλώς δεν εφαρμόζεται από κανέναν! Κατά συνέπεια, οι παράλληλες εξαγωγές είναι το ένα θέμα.
Το άλλο σημαντικό θέμα είναι η έλλειψη πολιτικής φαρμάκου που διακρίνει την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Σ’ αυτή την έλλειψη εντάσσεται και η απουσία ελέγχων από τον ΕΟΦ για την επάρκεια της αγοράς σε φάρμακα, αφού ο ΕΟΦ μπορεί και παρακολουθεί λεπτομερώς την καθημερινή διαχείριση των φαρμάκων από τη βιομηχανία, τις φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία μέσω του συστήματος συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ. Και η απουσία ελέγχων σχετίζεται με την ιδεοληψία της κυβέρνησης πως η αγορά αυτορρυθμίζεται, χωρίς κρατικό παρεμβατισμό. Μόνο που δεν συμβαίνει αυτή η αυτορρύθμιση, παρά έχουμε έως τώρα απορρύθμιση στη διακίνηση και την επάρκεια των φαρμάκων, με ελλείψεις σε κοινής χρήσης και καθημερινής ζήτησης φαρμακευτικά σκευάσματα. Δεν αρκεί να λέμε ότι «η δημόσια υγεία αποτελεί προτεραιότητα του κράτους». Οφείλουμε αυτό να το δείχνουμε καθημερινά, και κάθε στιγμή η αγορά να διαθέτει σε επάρκεια όλα τα αναγκαία, για κάθε πάθηση, φάρμακα!
Για την κυβέρνηση της Ν.Δ., αντιθέτως, δεν αποτελεί αξίωμα η δημόσια υγεία ως προτεραιότητα, παρά θεωρείται «παρακολούθημα» των αξιώσεων του ιδιωτικού κεφαλαίου και των εμπόρων της Υγείας. Αυτό έδειξαν άλλωστε με τις πρόσφατες δηλώσεις τους και ο υπουργός Υγείας, και η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας (εισηγήτρια, κατά τα άλλα, και του διαλυτικού για το ΕΣΥ Νόμου 4999/22), που μας είπαν ευθέως ότι η έλλειψη των φαρμάκων θα «θεραπευτεί» με αυξήσεις στα σκευάσματα που είτε κρύβονται από την αγορά είτε «πετάνε» για άλλες αγορές της Ευρώπης!
Κι ακόμη μας προειδοποίησαν πως η όποια διαφορά προκύψει στο κόστος του φαρμάκου θα καλυφθεί είτε με αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων είτε μέσω του ΕΟΠΥΥ, αποσιωπώντας το γεγονός ότι ο ΕΟΠΥΥ διαχειρίζεται τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων, άρα πάλι οι ασθενείς-πολίτες θα «πληρώσουν το μάρμαρο»!
Διότι είναι γνωστό ότι ο ΕΟΠΥΥ, πέρα από τις χρηματοδοτικές «ενέσεις» της πανδημίας ύψους 900 εκατ. έως 1 δισ. ευρώ, δεν έχει λάβει άλλη χρηματοδότηση από την κυβέρνηση, παρά τη «μαύρη τρύπα» που παρουσίασε στον προϋπολογισμό του το 2020-2021 ως συνέπεια των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών εξαιτίας της μείωσης των θέσεων εργασίας στην πανδημία! Τώρα, στο νέο «τοπίο» που έχει διαμορφωθεί με τις τεχνητές ελλείψεις φαρμάκων, ως μοχλός πίεσης των εμπόρων και της φαρμακοβιομηχανίας για νέες (υπερ)τιμολογήσεις, οι αναγκαίες πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν είναι διαφορετικές.
- Αποτελεί αναγκαιότητα η διαμόρφωση εθνικής πολιτικής φαρμάκου, στον αντίποδα της νεοφιλελεύθερης αντίληψης για τον «ρυθμιστικό» ρόλο της αγοράς.
- Αποτελεί αναγκαιότητα η διαμόρφωση ευρωπαϊκής πολιτικής τιμολόγησης των φαρμάκων αναλογικά για κάθε χώρα, σε σχέση με τους οικονομικούς δείκτες, όπως διαμορφώνονται από τον πληθωρισμό, το ΑΕΠ, το δημόσιο χρέος κ.ά.
- Αποτελεί αναγκαιότητα η ανάπτυξη εθνικής φαρμακοβιομηχανίας, για να μην είναι η χώρα μας δέσμια των πιέσεων της ξένης και της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας για κερδοφορία ή/και κερδοσκοπία των μεσαζόντων που δρουν ανεξέλεγκτα στην αγορά του φαρμάκου.
- Αποτελεί αδήριτη ανάγκη η ενεργοποίηση των διαθέσιμων μηχανισμών ελέγχου του κράτους, ώστε να αποτρέπονται οι παράλληλες εξαγωγές όταν η ελληνική αγορά δεν έχει επάρκεια φαρμάκων.
- Αποτελεί αυτονόητη υποχρέωση η ένταξη της φαρμακοβιομηχανίας των Ενόπλων Δυνάμεων στην εθνική πολιτική φαρμάκου για τη διασφάλιση επάρκειας στην αγορά.
Οφείλουν όλοι να αντιληφθούν ότι οι ελλείψεις στην αγορά του φαρμάκου επηρεάζουν δυσμενώς και απειλούν τους ασθενείς, επιδεινώνοντας πολλές φορές την επί τα χείρω εξέλιξη των νοσημάτων. Τα παιχνίδια της κυβέρνησης με την αγορά, τους χονδρέμπορους και τη φαρμακοβιομηχανία πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα με μια άλλη πολιτική, που δεν θα ενδίδει στην κερδοσκοπία, όπως κάνει από το 2019 η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Ο Τάκης Γεωργακόπουλος είναι γιατρός, πνευμονολόγος, διευθυντής ΕΣΥ/ΜΕΘ Γ.Ν. Πατρών «Άγιος Ανδρέας» και πρώην αντιπρόεδρος ΕΟΠΥΥ
