Τα αδιέξοδα που έχει προκαλέσει η ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική σε καίριους τομείς της ζωής στην συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών καταδεικνύει μεγάλη πανελλαδική κοινωνική έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ σε συνεργασία με την εταιρεία Prorata .
Η πλειοψηφία των πολιτών δείχνει να είναι έντονα δυσαρεστημένη από το συνεχιζόμενο κύμα ακρίβειας και αισχροκέρδειας. Δυσαρέσκεια επίσης εκδηλώνει και για τον τομέα της εργασίας και των εισοδημάτων.
Τα δύο συναισθήματα που κυριαρχούν σήμερα έχουν αρνητική φόρτιση και είναι η απογοήτευση (41%) και ο θυμός (39%). Τα αντίστοιχα θετικά, η ελπίδα και η αισιοδοξία καταγράφουν χαμηλά ποσοστά, 17% και 15% αντίστοιχα.
Εκείνο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως εύρημα είναι ότι ως προς τα θετικά συναισθήματα, τις υψηλότερες τιμές για την ελπίδα (23%) και την αισιοδοξία (19%) τις συναντάμε στα άτομα άνω των 55 ετών και τις χαμηλότερες -7% και 11% αντίστοιχα- στα άτομα μεταξύ 17-34.
Συναισθήματα
Εκείνο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως εύρημα είναι ότι ως προς τα θετικά συναισθήματα, τις υψηλότερες τιμές για την ελπίδα (23%) και την αισιοδοξία (19%) τις συναντάμε στα άτομα άνω των 55 ετών και τις χαμηλότερες -7% και 11% αντίστοιχα- στα άτομα μεταξύ 17-34.
Οι άνθρωποι άνω των 55 ετών, με μεγάλη μερίδα αυτών είτε να είναι συνταξιούχοι, άρα να έχουν ένα σταθερό -μεγαλύτερο ή μικρότερο- εισόδημα, είτε να είναι ενεργοί οικονομικά αλλά -περισσότερο ή λιγότερο- «εδραιωμένοι», απολαμβάνουν πιο ευνοϊκές ή έστω πιο σταθερές οικονομικές συνθήκες έναντι όσων ηλικιακά «τώρα» ξεκινούν στην αγορά εργασίας ή δεν έχουν σταθεροποιηθεί επαγγελματικά και είτε δεν διαβλέπουν θετικές προοπτικές είτε δεν είναι ικανοποιημένοι από την τρέχουσα επαγγελματική κατάστασή τους.
Δημογραφική διάσταση
Μεταξύ μισθωτών Δημόσιου, μισθωτών ιδιωτικού τομέα και ελεύθερων επαγγελματιών δεν εντοπίζονται αξιοσημείωτες αποκλίσεις σε ό,τι αφορά την απογοήτευση (45%, 45% και 42% αντίστοιχα), δηλαδή ένα συναίσθημα που σχετίζεται με την παρούσα συνθήκη, σε ό,τι αφορά τον θυμό εντοπίζουμε την υψηλότερη τιμή στους μισθωτούς του Δημοσίου (48%), ενώ για τους συνταξιούχους ο θυμός δίνει την υψηλότερη τιμή αρνητικού συναισθήματος (38%).
Επαγγελματική διάσταση
Η απογοήτευση δίνει τις υψηλότερες τιμές της στα εισοδήματα έως 7.000 ευρώ/έτος (43%) και στα 7.001-16.000 ευρώ/έτος (50%). Αντίστοιχα η ελπίδα (29%) και η αισιοδοξία (23%) δίνουν τις υψηλότερες τιμές τους στα εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ/έτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα εισοδήματα έως 7.000 ευρώ/έτος και από 7.001-16.000 ευρώ/έτος η ελπίδα απαντάται μόνο σε ποσοστό 10% και η αισιοδοξία σε ποσοστά 13% και 10% αντίστοιχα. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η θετικότητα ή η αρνητικότητα των συναισθημάτων, καίτοι συνολικά τα αρνητικά κυριαρχούν των θετικών, συναρτάται σημαντικά προς το εισόδημα.
Ποιότητα ζωής
Σε ό,τι αφορά την ποιότητα ζωής, οι θετικές απαντήσεις [ισορροπημένη (5%), ανεκτή (10%) και ικανοποιητική (11%)] που αθροίζουν 26% υστερούν κατά πολύ των αρνητικών [ασφυκτική (35%) και πιεστική (37%)] που αθροίζουν 72%.
Δημογραφική και ιδεολογική διάσταση
Οι υψηλότερες τιμές για την «ασφυκτική» ζωή δίνονται στις ηλικίες 17-34 (46%) και 35-44 (34%), όπως και για την «πιεστική» ζωή (43% και 40% αντίστοιχα). Αντίθετα οι υψηλότερες τιμές για την «ισορροπημένη» και την «ικανοποιητική» ζωή απαντώνται στις ηλικίες 55+ (6% και 17% αντίστοιχα). Άρα, παρατηρούμε και εδώ, όπως και στο επίπεδο των συναισθημάτων, διαφοροποίηση σε σχέση με την ηλικία, με τις ηλικίες 55+ να στέκονται ευμενέστερα ως προς τους όρους ζωής τους.
Παράλληλα με την ηλικιακή διάσταση, που όσο μικρότερες είναι οι ηλικίες τόσο μεγαλύτερες οι αρνητικές στάσεις και όσο μεγαλύτερες τόσο πιο θετικές, έντονη συσχέτιση παρουσιάζουν οι απαντήσεις με την πολιτική αυτοτοποθέτηση. Εδώ, το μοτίβο διαμορφώνεται ως εξής: Όσο κινούμαστε από τα δεξιά στα αριστερά τόσο μεγαλώνουν οι αρνητικές στάσεις και όσο κινούμαστε από τα αριστερά στα δεξιά τόσο αυξάνονται οι αντίστοιχες θετικές -αν και συνολικά οι θετικές στάσεις (βλ. «ισορροπημένη», «ικανοποιητική» κ.ά.) δεν εμφανίζονται πλειονοτικές ούτε στην Κεντροδεξιά/Δεξιά ούτε στην Κεντροαριστερά/Αριστερά. Για παράδειγμα η υψηλότερη τιμή για την «ασφυκτική» ζωή απαντάται στους αριστερούς (61%) και η υψηλότερη για την «πιεστική» ζωή στους κεντροαριστερούς (47%). Αντίστροφα η υψηλότερη τιμή της «ισορροπημένης» ζωής εντοπίζεται στους δεξιούς (12%), όπως και της ικανοποιητικής (24%).
Κοινωνική/εισοδηματική διάσταση
Οι υψηλότερες τιμές για την «ασφυκτική» ζωή δίνονται στα εισοδήματα έως 7.000 ευρώ/έτος (44%) και 7.001-16.000 ευρώ/έτος (41%), όπως και για την «πιεστική» (37% και 41% αντίστοιχα). Αντίστροφα, οι υψηλότερες τιμές για την «ισορροπημένη» εντοπίζονται στα εισοδήματα 16.001-30.000 και πάνω από 30.00 (7% στην καθεμία), όπως και για την «ικανοποιητική» (14% και 20%) αντίστοιχα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτά τα ευρήματα η αίσθηση για την ποιότητα ζωής εμφανίζει έντονη συσχέτιση με την εισοδηματική κατάσταση των ερωτώμενων.
Ομόρροπη κίνηση με την ιδεολογική παρουσιάζει και η εισοδηματική σε ό,τι αφορά την ποιότητα ζωής. Έτσι λοιπόν και εδώ το μοτίβο είναι αντίστοιχο καθώς οι υψηλότερες τιμές για την «ασφυκτική» ζωή δίνονται στα εισοδήματα έως 7.000 ευρώ/έτος (44%) και 7.001-16.000 ευρώ/έτος (41%), όπως και για την «πιεστική» (37% και 41% αντίστοιχα). Αντίστροφα, οι υψηλότερες τιμές για την «ισορροπημένη» εντοπίζονται στα εισοδήματα 16.001-30.000 και πάνω από 30.00 (7% στην καθεμία), όπως και για την «ικανοποιητική» (14% και 20%) αντίστοιχα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτά τα ευρήματα η αίσθηση για την ποιότητα ζωής εμφανίζει έντονη συσχέτιση με την εισοδηματική κατάσταση των ερωτώμενων.
Εισόδημα
Σε ό,τι αφορά την ικανοποίηση των εργαζόμενων από τις αποδοχές του, η πλειονότητα (53%) εμφανίζεται δυσαρεστημένη/πολύ δυσαρεστημένη. Το 26% εμφανίζεται ούτε δυσαρεστημένο/ούτε ευχαριστημένο, ενώ ένα μόλις 16% εμφανίζεται πολύ ικανοποιημένο.
Κι εδώ η ηλικία συνιστά αξιοσημείωτο παράγοντα αφού η υψηλότερη τιμή «δυσαρέσκειας» εντοπίζεται στους 17-34 (54%) και η υψηλότερη τιμή «ικανοποίησης» στους 55+ (17%), παρότι σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες η «δυσαρέσκεια» εμφανίζει σημαντικά υψηλότερες τιμές.
Ως προς την αποταμίευση, το 74% των ερωτώμενων δηλώνει ότι δεν αποταμιεύει, ενώ το 24% το επιτυγχάνει.
Το 46% δηλώνει ότι έχει καταφύγει σε δανεισμό το 2022 για να καλύψει προσωπικά έξοδα και λογαριασμούς, ενώ το 53% ότι δεν έχει δανειστεί.
Σύμφωνα με την περαιτέρω ανάλυση, οι άνεργοι, μακράν των υπόλοιπων, έχουν καταφύγει σε δανεισμό (45%), ενώ μεταξύ όσων δανείστηκαν και είναι οικονομικά ενεργοί ή έχουν σταθερό εισόδημα (συνταξιούχοι), τις υψηλότερες τιμές εντοπίζουμε στους μισθωτούς του Δημοσίου (19%) και μετά στους του ιδιωτικού τομέα (17%).
Κι εδώ η ηλικία συνιστά αξιοσημείωτο παράγοντα αφού η υψηλότερη τιμή «δυσαρέσκειας» εντοπίζεται στους 17-34 (54%) και η υψηλότερη τιμή «ικανοποίησης» στους 55+ (17%), παρότι σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες η «δυσαρέσκεια» εμφανίζει σημαντικά υψηλότερες τιμές.
Ως προς την αποταμίευση, το 74% των ερωτώμενων δηλώνει ότι δεν αποταμιεύει, ενώ το 24% το επιτυγχάνει.
Το 46% δηλώνει ότι έχει καταφύγει σε δανεισμό το 2022 για να καλύψει προσωπικά έξοδα και λογαριασμούς, ενώ το 53% ότι δεν έχει δανειστεί.
Οι άνεργοι, μακράν των υπόλοιπων, έχουν καταφύγει σε δανεισμό (45%), ενώ μεταξύ όσων δανείστηκαν και είναι οικονομικά ενεργοί ή έχουν σταθερό εισόδημα (συνταξιούχοι), τις υψηλότερες τιμές εντοπίζουμε στους μισθωτούς του Δημοσίου (19%) και μετά στους του ιδιωτικού τομέα (17%).
Μέτρα κυβερνητικής στήριξης
Σε σχέση με τα μέτρα κυβερνητικής στήριξης κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο που κυριαρχείτα από την πληθωριστική έξαρση και την ενεργειακή κρίση, το 67% των ερωτώμενων δηλώνει ότι αυτά «δεν με έχουν βοηθήσει καθόλου», το 21% ότι «με έχουν βοηθήσει αλλά δεν επαρκούν» και μόλις το 8% ότι «με έχουν βοηθήσει πολύ».
Αν και τα μέτρα στήριξης πλειονοτικά θεωρείται ότι δεν έχουν βοηθήσει (αυτή η απάντηση ξεπερνά το 60% σε κάθε επαγγελματική κατηγορία), εν τούτοις μοιάζουν να μην έχουν «ακουμπήσει» καθόλου τους μισθωτούς, να έχουν ωφελήσει τους άνεργους αλλά σε βαθμό υποδεέστερο των αναγκών τους και τέλος να έχουν πιο θετικό αντίκτυπο σε συνταξιούχους και επαγγελματίες, δύο κατηγορίες βέβαια που χαρακτηρίζονται περισσότερο από τις διαφορές παρά από τις ομοιότητές τους.
Αντίστοιχα αρνητική στάση παρατηρείται για τα μέτρα στήριξης για την ενεργειακή κρίση (power pass, fuel pass, κλπ) τα οποία στην ερώτηση αν «ικανοποιούν τις ανάγκες του πληθυσμού» αξιολογείται ότι δεν το επιτυγχάνουν («σίγουρα/μάλλον όχι») σε ποσοστό 71%, με το 28% να θεωρεί ότι το επιτυγχάνουν («σίγουρα/μάλλον ναι»).
Οσο κινούμαστε από τα αριστερά στα δεξιά αυξάνει η ικανοποίηση -παρότι το «σίγουρα/μάλλον όχι» εμφανίζει υψηλές τιμές και σε κεντροδεξιούς (46%) και δεξιούς (47%)- και όσο κινούμαστε από τα δεξιά στα αριστερά αυξάνεται η μη ικανοποίηση.
Στέγη
Η ιδιοκατοίκηση εμφανίζει σαφώς πλειονοτικό χαρακτήρα, αφού σε ιδιόκτητο σπίτι διαμένει το 62% των ερωτώμενων. Ένα ποσοστό, πάντως, που, αν και χρειάζονται περισσότερες διασταυρώσεις από σχετικές πηγές δεδομένων, εμφανίζεται να υπολείπεται των εξαιρετικά υψηλών ποσοστών ιδιοκατοίκησης του παρελθόντος ή της αίσθησης για τι μέγεθος αυτών των ποσοστών.
Το 25% όμως πληρώνει ενοίκιο και για το 70% αυτών το κόστος ενοικίου μοιάζει υψηλό σε σχέση με τα εισοδήματά του.
Oσο αυξάνεται η ηλικία αλλά και όσο σταθερότερη είναι η εισοδηματική πηγή (μισθωτοί Δημοσίου, συνταξιούχοι) τόσο αυξάνονται τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης, ενώ όσο χαμηλώνει ο ηλικιακός πήχης και εντείνεται η εισοδηματική αβεβαιότητα (μισθωτοί ιδιωτικού τομέα) τόσο αυξάνονται τα ποσοστά της πληρωμής ενοικίου.
Τα εν λόγω μέτρα θεωρείται ότι «σίγουρα/μάλλον ναι» είναι επαρκή σε μεγαλύτερο βαθμό από τους άνω των 55+ (40%), οι οποίοι είδαμε ότι εμφανίζουν το μικρότερο ποσοστό μίσθωσης, καθώς εμφανίζουν υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης.
Διακοπές και ψυχαγωγία
Σύμφωνα με την έρευνα, το 50% των ερωτώμενων δεν κατάφερε να κάνει διακοπές το καλοκαίρι του 2022.
Το 71% δηλώνει ότι δεν έχει την εισοδηματική δυνατότητα για ψυχαγωγία και τις δραστηριότητες που θα επιθυμούσε. Μάλιστα το 67% δηλώνει ότι σε σχέση με το 2019 έχει περιορίσει το budget του για ψυχαγωγία εκτός σπιτιού.
