Ο ανέμελος ταξιδιώτης που απολαμβάνει τα ειδυλλιακά τοπία των χωριών της Χαλκιδικής δεν μπορεί να φανταστεί τις πληγές που κρύβουν από την εποχή της κατοχής και του εμφυλίου. Τα τραύματα δεν έχουν επουλωθεί στις τοπικές κοινωνίες, γιατί έχουν βιαστικά και πιεστικά κουκουλωθεί στο όνομα της "μη αναμόχλευσης των παθών", χωρίς να υπάρχει κάθαρση, με αποτέλεσμα να κακοφορμίζουν κάτω από την επιφανειακή ηρεμία. Όταν άρχισα να γράφω το βιβλίο "Εμείς θα ζήσουμε", αναγκάστηκα να έρθω αντιμέτωπη με το φρικτό γεγονός του "μακελειού της Βάλτας".
Δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο ξεκινάει από το κεφάλαιο που περιγράφει το μακελειό -όπως το έζησε μία από τις μαρτυρικές οικογένειες, η οικογένεια Παραθυρά- παρ' όλο που ταξιδεύει χρονικά και ιστορικά από την Επανάσταση του 1821 μέχρι σήμερα, περνώντας ενδιάμεσα από τις πιο σκοτεινές στιγμές που έζησαν η χώρα και ο πολύπαθος λαός.
Επέλεξα να ξεκινήσω με το μακελειό της Βάλτας όχι μόνο επειδή είναι παντελώς άγνωστο και συνειδητά αποσιωπημένο γεγονός, αλλά και διότι αποτελεί τυπικό δείγμα όσων επαναλαμβάνονται διαχρονικά και τα βρίσκουμε, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, πάντα μπροστά μας.
Διότι δεν είναι τυχαία η συγκάλυψη αυτού του εγκλήματος τόσα χρόνια. Όλοι γνωρίζουμε τι έγινε στον Χορτιάτη, στο Δίστομο, στα Καλάβρυτα και άλλα μαρτυρικά χωριά. Η μνήμη των θυμάτων εκεί τιμάται και υπάρχει αγώνας για αποζημιώσεις από το γερμανικό κράτος. Για τη Βάλτα, όμως, τη σημερινή Κασσανδρεία, δεν ακούγεται τίποτα! Γιατί άραγε;
Μα γιατί η περίπτωση της Βάλτας καταρρίπτει τους μύθους που κατασκευάστηκαν προκειμένου να συκοφαντηθεί η Αντίσταση και να "εξαφανιστούν" οι πράξεις των συνεργατών των Ναζί στην Κατοχή. Ποιοι ήταν αυτοί οι μύθοι;
Μύθος πρώτος: Ότι για τις εκτελέσεις και τις αγριότητες που έγιναν στα χωριά έφταιγαν οι αντάρτες που σκότωναν Γερμανούς και έτσι προκαλούσαν αντίποινα! Στη Βάλτα όμως δεν υπήρξε ούτε ένας νεκρός Γερμανός! Συγκεκριμένα, δεν κυκλοφορούσαν καν Γερμανοί στρατιώτες στα χωριά της Κασσάνδρας. Είχαν μόνο ένα φυλάκιο στον φάρο της Καλάνδρας.
Τους κάλεσαν μόνοι τους οι ταγματασφαλίτες της περιοχής ζητώντας να γίνουν εκτελέσεις, για να τρομοκρατήσουν τους συμπατριώτες τους προκαταβολικά και να λύσουν τις διαφορές που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει προηγουμένως. Ο επικεφαλής αξιωματικός της γερμανικής δύναμης όμως φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετά σκληρός ή ήταν πολύ τυπικός. Δέχτηκε να τρομοκρατήσει τους κατοίκους, αλλά προσπάθησε να αποφύγει τις εκτελέσεις, προφασιζόμενος ότι δεν έχει τουλάχιστον έναν νεκρό Γερμανό, ώστε να δικαιολογήσει αντίποινα και να ενοχοποιήσει αντάρτες.
Οι ταγματασφαλίτες επέμεναν φορτικά και τότε αυτός ζήτησε έγγραφη αίτηση με την υπογραφή τους, στην οποία να φαίνεται ότι οι ίδιοι απαιτούν τις εκτελέσεις των συμπατριωτών τους. Και αυτοί το έκαναν! Ζητώντας μάλιστα να γίνει και στρατόπεδο συγκέντρωσης των Γερμανών στην περιοχή, κάτι που εκείνοι ευτυχώς αρνήθηκαν.
Έτσι στις 23 Φεβρουαρίου 1944 μπήκαν μεσάνυχτα οι Γερμανοί στην Κασσάνδρα καθοδηγούμενοι από τους ταγματασφαλίτες, περικύκλωσαν τα χωριά και επήλθε η τραγωδία...
Μύθος δεύτερος: Ότι μετά την απελευθέρωση δικάστηκαν όσοι έκαναν εγκλήματα στην κατοχή... Από τα 25 άτομα που πήραν μέρος, μαζί με τους Γερμανούς, στις ωμότητες και στο πλιάτσικο εκείνης της νύχτας, ανάμεσά τους και όσοι υπέγραψαν το αίτημα για εκτελέσεις, συντάσσοντας κατάλογο με τα ονόματα όσων θα εκτελούνταν, στήνοντας και αγχόνες για όσους θα κρεμούσαν με τα ίδια τα χέρια τους, μόνο ΕΝΑΣ καταδικάστηκε! Ίσως επειδή υπηρετούσε στην Κομαντατούρ Θεσσαλονίκης με γερμανική ταυτότητα και ήταν δύσκολο να τον απαλλάξουν.
Κι όμως, το 1950, με βασιλική απόφαση, μετριάστηκε η ποινή του από ισόβια σε πέντε χρόνια, τα οποία είχε ήδη εκτίσει, οπότε αφέθηκε ελεύθερος!
Από το 1944 μέχρι που αναγνωρίστηκε η Αντίσταση, ο τόπος των εκτελέσεων και ο ομαδικός τάφος των θυμάτων ήταν ένας εγκαταλειμμένος, χορταριασμένος τόπος, όπου πετούσαν τα σκουπίδια τους κάτοικοι της περιοχής. Μόνο το 1982 μπόρεσαν οι συγγενείς των θυμάτων να φτιάξουν ένα μνημείο με τα ονόματα των εκτελεσμένων. Είναι οι ίδιοι που το επισκέπτονται, προσπαθούν να το συντηρούν, να το κάνουν γνωστό. Διότι ακόμα και σήμερα είναι ξεχασμένο από τις αρχές, εγκαταλελειμμένο, χωρίς ούτε μία πινακίδα που να μπορεί να οδηγεί σε αυτό. Έτσι, οι περισσότεροι το αγνοούν, αλλά και όσοι θέλουν να το επισκεφθούν δυσκολεύονται να το βρουν.
Για το μακελειό της Βάλτας δεν αποδόθηκε ποτέ δικαιοσύνη, δεν τιμήθηκε η μνήμη των θυμάτων, δεν απαλύνθηκε ο πόνος των συγγενών.
