Οι γυναικοκτονίες είναι η κορύφωση της έμφυλης βίας. Οι δράστες έχουν τα κλειδιά του σπιτιού και «σχεδιάζουν» στο αθέατο σκοτάδι του ιδιωτικού χώρου τις δολοφονίες των γυναικών, συντροφισσών ή των γυναικών στόχων τους, συχνά στο όνομα της υπερβολικής «αγάπης».
Αρνούνται το δικαίωμα της ζωής στις γυναίκες εξαιτίας του φύλου τους ή επειδή δεν προσαρμόζονται στα σεξιστικά στερεότυπα ή διεκδικούν την αυτονομία τους και το δικαίωμά τους στο «όχι». Η πατριαρχία, με ματωμένο μειδίαμα, αναζητεί τα επόμενα θύματά της. Οι γυναικοκτόνοι είναι οι δολοφόνοι που παρουσιάζονται ακόμα και με «συμπάθεια» από τα ΜΜΕ, με την Πολιτεία να αδιαφορεί, και τα εγκλήματα έμφυλης βίας συνεχίζονται...
Πέρα από τίτλους στις ειδήσεις, οι γυναίκες που καταδικάστηκαν σε θάνατο από συζύγους και συντρόφους τους (με πάνω από 120 γυναικοκτονίες τα τελευταία 6 χρόνια) επειδή θεώρησαν ότι είχαν την εξουσία να το πράξουν περιμένουν δικαίωση και όλες οι υπόλοιπες απαιτούν να παρθούν άμεσα μέτρα θεσμικής θωράκισης και πρόληψης, απαραίτητη προϋπόθεση για αρμονική συμβίωση σε ένα κράτος δικαίου και όχι αυταρχισμού, όπου αυτόκλητα επιβάλλεται το θέλω του κάθε εξουσιαστή, κακοποιητή.
Ωστόσο, παρά την έξαρση του φαινομένου των γυναικοκτονιών, καθώς καταγράφεται παραπάνω από ένας φόνος γυναίκας κάθε μήνα με 11 γυναικοκτονίες έως τώρα μέσα στο 2021, η Πολιτεία παρουσιάζεται αμήχανη και άβουλη. Παράλληλα, με κάθε επόμενο θύμα, στον δημόσιο διάλογο φουντώνει η συζήτηση για τη νομική κατοχύρωση του όρου γυναικοκτονία και το έμφυλο έγκλημα αποκτά ορατότητα, καθώς όλο και περισσότερα ΜΜΕ αναφέρονται σε αυτό με το όνομά του, κάτι που κατηγορηματικά αρνήθηκε ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας κατά την πρόσφατη αλλαγή στους Ποινικούς Κώδικες.
Η ΑΥΓΗ στην έρευνά της, που περιλαμβάνει δύο μέρη (το πρώτο δημοσιεύεται σήμερα και το δεύτερο στην αμέσως επόμενη ΑΥΓΗ της Κυριακής), αναζήτησε εξειδικευμένους επιστήμονες/ισσες από διαφορετικά επιστημονικά πεδία για να φωτίσουν με την οπτική καθενός / καθεμιάς το τραγικό φαινόμενο των γυναικοκτονιών, αναζητώντας παράλληλα τις ενδεδειγμένες πρακτικές, αλλά και τι χρειάζεται να γίνει θεσμικά για την αντιμετώπιση του ανθρωποφάγου αυτού φαινομένου, που έχει βαθιές ρίζες στην ανισότητα και τη μόνιμη σκλαβιά των γυναικών στην πατριαρχία και απειλεί τις γυναίκες στις σύγχρονες κοινωνίες.
Στην κρίσιμη αυτή στιγμή το Ευρωκοινοβούλιο κρίνει απαραίτητη τη θεσμική θωράκιση για την αποτροπή των γυναικοκτονιών σύμφωνα με πρόσφατο ψήφισμα του.
Μαρία Γκασούκα, ομότιμη καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ποιος/α φοβάται τον όρο γυναικοκτονία
* Πλούσια συζήτηση αναπτύσσεται γύρω από τον όρο γυναικοκτονία. Πώς εξηγούνται οι αντιδράσεις στην καθιέρωσή του;
Ποιος/α φοβάται τον όρο γυναικοκτονία (femicide) ύστερα από 11 φόνους σε εννέα μόνο μήνες; Γιατί αντιδρά το μισογυνικό νομικό μας σύστημα στη χρήση του; Και, το χειρότερο, πώς γίνεται αριστεροί κορυφαίοι νομικοί να συμμερίζονται αυτή την άποψη, παραγνωρίζοντας πως πρόκειται για την πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας, που τη διαφοροποιεί από τις γενικότερες ανθρωποκτονίες;
Το βασικό κίνητρο μιας γυναικοκτονίας είναι το φύλο του θύματος, αλλά συχνά και η άρνηση συμμόρφωσής του στα πατριαρχικά προτάγματα, άρνηση που επιτάσσει την τιμωρία του με τον πιο ακραίο τρόπο. Αφορά όλες τις μορφές και τα είδη σεξιστικής δολοφονίας, ανεξάρτητα από το εάν προκαλούνται από μισογυνισμό, από σεξουαλική ευχαρίστηση ή από την αίσθηση της κυριαρχίας επί των γυναικών και άλλων θηλυκοτήτων. Πρόκειται, κατά συνέπεια, για ένα σεξιστικό, τιμωρητικό έγκλημα.
* Πότε πρωτοεμφανίστηκε ο όρος;
Η γυναικοκτονία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δολοφονία μιας γυναίκας ως αποτέλεσμα της βίας από τον σύντροφό της ή άλλο μέλος της οικογένειας, τα βασανιστήρια και τον μισογυνικό φόνο των γυναικών, όπως και μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας άλλωστε, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο όνομα της λεγόμενης τιμής κ.λπ. Και εκτίθενται οι έγκυροι/ες νομικοί που μιλούν για νεολογισμό.
Ο όρος femicide κατεγράφη για πρώτη φορά στη νομική ορολογία στην Αγγλία το 1801 για να ορίσει «τη δολοφονία μιας γυναίκας», το 1848 δημοσιεύτηκε στο νομικό λεξικό Wharton και με το πέρασμα του χρόνου εγκαταλείφθηκε. Η τρέχουσα χρήση προέκυψε στο πλαίσιο των φεμινιστικών κινημάτων της δεκαετίας του 1970 από φεμινίστριες νομικούς, οι οποίες θέλησαν να φωτίσουν έμφυλα και πολιτικά το πλήθος των δολοφονιών με θύματα γυναίκες. Όπως τόνιζαν, έπρεπε να αναγνωριστεί πως πρόκειται για συγκεκριμένη πατριαρχική, σεξιστική πολιτική με εργαλείο τη δολοφονία.
* Γιατί δεν επαρκεί ο όρος ανθρωποκτονία;
Αξίζει να σημειωθεί πως στην Ελλάδα προτιμώνται όροι περιγραφικοί και, προφανώς, λιγότερο αποκαλυπτικοί ή/και ενοχλητικοί: «Θύμα βίας στην οικογένεια», «τη σκότωσε γιατί τη ζήλευε», «έγκλημα πάθους / τιμής» κ.ά., αν και φαίνεται ευκολότερος ο όρος «ανθρωποκτονία», που μπορεί να τα συμπεριλάβει όλα. Θεωρείται δε η γυναικοκτονία όρος καταχρηστικός, εφεύρημα εμμονικών, γραφικών αριστερών, φεμινιστριών. Την απάντηση την έδωσε, φυσικά, με τον καλύτερο τρόπο στο πρόσφατο εμπνευσμένο άρθρο της σε καθημερινή εφημερίδα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Κατά την άποψή μας, ο όρος γυναικοκτονία (femicide), μεταξύ άλλων, ξεπερνάει τη σημασία του εγκλήματος και συμπυκνώνει την αντίσταση στα πολλαπλά είδη της γυναικοκτονίας. Στην ουσία πρόκειται για υποκίνηση σε πολιτιστική αλλαγή, που δεν θα ανέχεται την έμφυλη ανισότητα και βία και δεν θα έχει χώρο γι’ αυτού του είδους τα φαινόμενα. Ο ίδιος ο όρος είναι μια πολιτική ατζέντα, όπως εύστοχα αναφέρεται στη Διακήρυξη της Βιέννης του ΟΗΕ (2013) και όπως επιμένει σχετικά το Ινστιτούτο Φύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EIGE).
Φωτεινή Σόφτη, δικηγόρος Αθηνών
Η γυναικοκτονία δεν τελείται εν βρασμώ ψυχικής ορμής
* Γιατί είναι σημαντική η νομική αναγνώριση της γυναικοκτονίας ως διακριτού εγκλήματος; Πιστεύετε ότι θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση του φαινομένου;
Σημαντικό για μια έννομη τάξη είναι να διακρίνει τα εγκλήματα με έμφυλα και σεξιστικά χαρακτηριστικά που θα αποτελούν επιβαρυντικές περιστάσεις, θα αποτυπώνονται στην επιμέτρηση ποινών ή θα αποκλείουν την επίκληση ελαφρυντικών.
Η πολύ πρόσφατη τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα προβλέπει πλέον μόνον την ποινή των ισοβίων για την ανθρωποκτονία με δόλο εκτός από την ανθρωποκτονία που τελείται εν βρασμώ ψυχικής ορμής, η οποία εξακολουθεί να τιμωρείται με κάθειρξη
Η ανθρωποκτονία με τα χαρακτηριστικά της γυναικοκτονίας, κατά την άποψή μου, δεν τελείται εν βρασμώ ψυχικής ορμής. Ο θύτης δεν διαλέγει το θύμα του σε παρόρμηση στιγμής. Η πράξη του αποτελεί την έκφραση βαθιά ριζωμένων έμφυλων σεξιστικών συνδρόμων με βάση τα οποία έχει διανύσει τον μέχρι τούδε βίο του, θα έπρεπε επομένως να οδηγεί στον αποκλεισμό της επίκλησης του βρασμού ψυχικής ορμής, που, όπως δυστυχώς διαπιστώσαμε, αποτελεί τον πρώτο και τον συνηθέστερο ισχυρισμό.
* Τι γίνεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία κινείται στους άξονες της αναγνώρισης αδικημάτων με έμφυλα χαρακτηριστικά ή ρατσιστικά κίνητρα που συνιστούν επιβαρυντική περίσταση ως προς την αντιμετώπιση και την ποινή.
Ο όρος «γυναικοκτονία» έχει ενσωματωθεί στη νομοθεσία χωρών κυρίως της Λατινικής Αμερικής και προσφάτως στον Ποινικό Κώδικα της Κύπρου.
* Υπάρχουν απόψεις στον νομικό κόσμο που υποστηρίζουν ότι είναι άστοχο να αντιμετωπίζονται από τον νόμο διαφορετικά τα εγκλήματα που έχουν θύματα γυναίκες. Ποια είναι η γνώμη σας γι' αυτό;
Γυναικοκτονία δεν είναι ο φόνος γυναικών σε τρομοκρατική επίθεση ή σε ένοπλη ληστεία, είναι η ανθρωποκτονία που διαπράττεται εξαιτίας της γυναικείας φύσης τους, διότι κατά την άποψη του θύτη η γυναίκα δεν ανταποκρίθηκε στον ρόλο και στις υποχρεώσεις της, υπερέβη τα εσκαμμένα που θέτει η γυναικεία φύση. Πρόκειται για εγκλήματα που προκαλούν ένα σεξιστικά δομημένο κοινωνικό στερεότυπο, έμφυλες και μισογυνικές νόρμες. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που υπαγορεύουν την διάκριση των αδικημάτων αυτών και όχι το ότι τα θύματα είναι γυναίκες.
Και δεν είναι μόνον οι γυναικοκτονίες που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, αλλά μία σειρά αδικημάτων κατά της σωματικής ακεραιότητας της ψυχικής υγείας της γενετήσιας αξιοπρέπειας που εμφορούνται από τα παραπάνω στερεότυπα
* Θεωρείτε ότι επαρκεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για να προστατευθούν οι γυναίκες;
Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στο θεσμικό πλαίσιο, αλλά στην απουσία ενός μηχανισμού που θα λειτουργεί σχεδόν αυτόματα από την πρώτη στιγμή καταγραφής περιστατικού βίας κατά γυναικών και που δεν θα διαφοροποιείται ανάλογα με την πόλη, τον νομό ή τη συνοικία όπου κατοικεί το θύμα, ανάλογα με τον φορέα που μαθαίνει πρώτος το περιστατικό ή το αστυνομικό τμήμα στο οποίο καταφεύγει το θύμα.
Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται συντονισμός φορέων με τις αρχές και κυρίως εφαρμογή συγκεκριμένων πρωτοκόλλων που αφορούν τη συνδρομή των θυμάτων και την αντιμετώπιση και αναγνώριση των δραστών τέτοιων αδικημάτων.
Γεωργία Πετράκη, καθηγήτρια Παντείου, διευθύντρια Εργαστηρίου Σπουδών Φύλου
Στη νομοθεσία υφίσταται έγκλημα λόγω ρατσισμού, όχι όμως λόγω μισογυνισμού
* Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι εγκλήματα με τα χαρακτηριστικά της γυναικοκτονίας γίνονταν πάντα και συνεπώς δεν υπάρχει λόγος να μιλάμε για κάποιο ιδιαίτερο κοινωνικό φαινόμενο. Ποια είναι η άποψή σας;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι γυναικοκτονίες έχουν βαθιά ρίζα στην παγκόσμια κληρονομιά. Ας σκεφτούμε τα εγκλήματα τιμής που γίνονται και τώρα, ας σκεφτούμε τους φόνους κοριτσιών και γυναικών που μας καταθέτει η ιστορία του δημοτικού μας τραγουδιού,1 και ο κύκλος αυτός συνεχίζεται. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι σήμερα έχουμε τα εργαλεία να το σκεφτούμε ως κοινωνικό πρόβλημα, διότι έχει δημόσια ορατότητα και έχουν διαμορφωθεί συλλογικά υποκείμενα που απαιτούν την αναγνώρισή του όχι ως ιδιωτικής φύσεως ζητήματος, αλλά ως ζητήματος που χρήζει κρατικής παρέμβασης.
* Θεωρείτε ότι η κοινή γνώμη είναι επαρκώς ευαισθητοποιημένη στο ζήτημα ή τείνει να τις αντιμετωπίζει ως μεμονωμένα εγκλήματα και προσωπικές τραγωδίες;
Η κοινή γνώμη ευαισθητοποιείται περισσότερο απ' ό,τι στο παρελθόν. Μην ξεχνάτε ότι είμαστε μια κοινωνία στην οποία είναι ακόμη ισχυρή και ηθικά νομιμοποιημένη η αντίληψη ότι ο άνδρας έχει κυριαρχικά δικαιώματα πάνω στη γυναίκα. Αυτή η μισογυνική νοοτροπία αντανακλάται και στους βασικούς θεσμούς του κράτους. Με ακραίο παράδειγμα την αστυνομία.
Όμως η τάξη αυτή τείνει να διασαλευτεί. Και η βία κατά των γυναικών, που είναι σε μεγάλο βαθμό ενδοοικογενειακή και συντροφική, τείνει σε πολλές χώρες πλέον να αντιμετωπίζεται ως σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.
* Κατά τη γνώμη σας υπάρχει και κομμάτι της κοινωνίας που αντιμετωπίζει με κατανόηση τους δράστες γυναικοκτονιών;
Ναι, ένα μέρος της κοινής γνώμης (και τα τηλεοπτικά μέσα το καλλιεργούν) εκφράζεται με συμπάθεια προς τους δράστες Η συμπάθεια προς τους γυναικοκτόνους αποτυπώνεται στον παραπλανητικό τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται ο φόνος, πρόκειται για «αόρατους φόνους», που δεν ορίζονται ως τέτοιοι αλλά συσκοτίζονται, μυστικοποιούνται μέσα από το πέπλο του ερωτικού πάθους, του οικογενειακού δράματος κ.λπ. Επίσης η συμπάθεια αποτυπώνεται στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται η ζωή της κοπέλας και αναζητούνται σε αυτήν οι αιτίες του φόνου. Ήθελε να τον χωρίσει, είχε πολλές σχέσεις.
Εδώ έχουμε μια βασική ιδέα, μήτρα του πατριαρχικού πολιτισμού μας. Η γυναίκα φταίει επειδή προκαλεί, αυτή την άποψη συμμερίζονται και μέλη του δικαστικού σώματος όταν παίρνουν υπόψη τα εσώρουχα του θύματος στην ετυμηγορία τους. Οι γυναίκες, μέσα από τις αρχετυπικές αναπαραστάσεις του φύλου τους (Μέδουσα, Εύα, Πανδώρα), που επί χιλιετίες έχουν ενσωματώσει, φταίνε, είναι οι ένοχες για τον πόθο που προκαλούν. Εξ ου και η σιωπή απέναντι στη σεξουαλική επιθετικότητα και τον βιασμό. Αλλά, σήμερα, η σιωπή έχει ραγίσει.
* Στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχει ένα αυθόρμητο κίνημα ευαισθητοποίησης. Τι θεωρείτε ότι μπορεί να πετύχει πέραν της κοινωνικής καταγγελίας;
Ο ψηφιακός ακτιβισμός έχει μεγάλη κοινωνική δυναμική το είδαμε στους ταχυδιανομείς, το είδαμε και στο #metoo. Αυτές οι γυναίκες, η μία μετά την άλλη και από τη μια χώρα στην άλλη, ανέτρεψαν την κουλτούρα της σιωπής, της ενοχής και της περιφρόνησης του λόγου των γυναικών. Μέσα από αυτή την αυθόρμητη συνέργεια των θυμάτων σεξουαλικής παρενόχλησης το πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών εγκαταστάθηκε στον δημόσιο χώρο, έγινε ορατό βοηθώντας την κοινωνία να συνειδητοποιήσει, να κατανοήσει πόσο μαζικό είναι.
Τέσσερα χρόνια μετά το ξέσπασμα της υπόθεσης Γουάινστιν η δυναμική του κινήματος #metoo δεν έχει εξαντληθεί. Αντιθέτως φαίνεται να τροφοδοτεί με νέα ζωντάνια τις δράσεις των γυναικών και των γυναικείων ομάδων σε παγκόσμιο επίπεδο. Και έθεσε τον φεμινισμό και τα γυναικεία δικαιώματα στο κέντρο της δημόσιας συζήτησης και στη χώρα μας.
* Τι πρέπει να κάνει μια κοινωνία για να προστατεύσει τις γυναίκες από τέτοιου είδους επιθέσεις;
Για να ξεπεράσουμε ως κοινωνία τη βία κατά των γυναικών, που φτάνει μέχρι τον αφανισμό των θυμάτων, θα πρέπει όλη η κοινωνία να εμπλακεί στην αναγνώριση και την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, διότι η βία έχει δομικό χαρακτήρα ως γέννημα του πατριαρχικού συστήματος. Έχει προτεραιότητα το να δοθεί νομική υπόσταση στο έγκλημα της γυναικοκτονίας.
Ο όρος γυναικοκτονία εξειδικεύει τον όρο ανθρωποκτονία για να αναδείξει την έμφυλη βία. Το να σκοτώνεις μια γυναίκα επειδή είναι γυναίκα πρέπει να είναι επιβαρυντικός όρος του κινήτρου του φόνου. Στη νομοθεσία, αν και υφίσταται έγκλημα με ρατσιστικό κίνητρο, δεν υφίσταται (νομικά) έγκλημα λόγω μισογυνισμού.
1 Μπουκάλας Π. (2017) Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση, εκδόσεις ΑΓΡΑ
Σοφία Βαγενά, υπαστυνόμος Α', γραμματέας Ανοιχτής Κίνησης Δημοκρατών Αξιωματικών, μέλος του Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας και της Ενωσης Αξιωματικών Αστυνομίας Αττικής
Tετραπλάσια αύξηση στις κλήσεις στις γραμμές SOS 15900 στην καραντίνα
* Υπάρχουν ειδικές υπηρεσίες στην ΕΛ.ΑΣ. και εξειδικευμένο προσωπικό για την έμφυλη βία και τις γυναικοκτονίες; Πού μπορούν τα θύματα να απευθύνονται ή αν κάποιος γίνει μάρτυρας ενός τέτοιου περιστατικού; Θα βοηθούσε αν στα περιστατικά έσπευδαν και αστυνομικίνες κατάλληλα εκπαιδευμένες;
Όποιος επιθυμεί να υποβάλει μήνυση σε θέματα σχετικά με τον Νόμο 3500/2006 Περί Ενδοοικογενειακής Βίας μπορεί να μεταβεί στο οικείο αστυνομικό τμήμα ή στα Γραφεία Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, όπου έχουν αυτά στελεχωθεί και λειτουργούν.
Η αστυνομία ξεκίνησε τη στελέχωση των Γραφείων Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, όμως θεωρώ ότι έχουμε πολλή δουλειά ακόμη προκειμένου να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε αυτό το σημείο, θα έλεγα, απαιτείται, από πλευράς αστυνομίας, επαγγελματισμός και εκπαιδευμένο αστυνομικό προσωπικό ώστε να γίνει η σωστή προσέγγιση των θυμάτων και ταυτόχρονα να δημιουργηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης από την πλευρά των πολιτών απέναντι στους εργαζομένους αστυνομικούς υπαλλήλους.
Σε αυτή την κομβική φάση χρειαζόμαστε αστυνομικό προσωπικό που θα έχει στήριξη από την ηγεσία ώστε και να εκπαιδευτούν, αλλά και, κυρίως, να επιθυμούν να υπηρετούν εκεί οι συνάδελφοι ώστε να μην φτάσουμε ποτέ στο σημείο τα γραφεία να ασχολούνται με πάρεργα, όπως ισχύει σε πολλές υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας.
Κυρίως, όμως, θεωρώ ότι πρέπει να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης πολίτη - αστυνομικού, ώστε το αστυνομικό τμήμα να αποτελεί το καταφύγιο κάθε πολίτη καθώς εμπιστεύεται τον δημόσιο λειτουργό και πρέπει από κοινού να αναζητήσουν την κατάλληλη λύση στο πρόβλημά του.
Όσον αφορά το ποσοστό των γυναικών αστυνομικών στα γραφεία αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας, η αρχική μου εισήγηση για το συγκεκριμένο θέμα αφορούσε τη δημιουργία ενός τμήματος όπου η πλειονότητα των αστυνομικών στις υπηρεσίες αυτές θα ήταν μόνο γυναίκες, καθώς οι γυναίκες επιζήσασες έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας φτάνουν το 70% των θυμάτων.
Όπως οι ίδιες αναφέρουν, αισθάνονται πιο οικεία έχοντας απέναντί τους γυναίκα αστυνομικό και η προσέγγιση γίνεται ευκολότερη, άρα και η αστυνομική προανάκριση στη διερεύνηση και τη δίωξη εγκλημάτων που εμπίπτουν στις διατάξεις του Ν. 3500/2006 και του Νόμου 4531/2018 διενεργείται άμεσα και αποτελεσματικά.
* Υπάρχει καταγραφή των περιστατικών έμφυλης βίας ή ενδοοικογενειακής βίας από την ΕΛ.ΑΣ.; Ποια είναι τα στοιχεία που έχουμε έως τώρα και τι δείχνουν;
Στην Ελλάδα η ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκε εν μέσω πανδημίας κατά 20% και κατά περίπου 30% σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Ποσοστά που αποτυπώνουν το τεράστιο πρόβλημα που επικρατεί στη χώρα μας και στην Ευρώπη. Περισσότερα από 33.000 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας καταγγέλθηκαν στην ΕΛ.ΑΣ. την τελευταία δεκαετία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, κατά τη διάρκεια της «καραντίνας» παρατηρήθηκε τετραπλάσια αύξηση στις τηλεφωνικές κλήσεις στη γραμμή SOS 15900. Αντίθετα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, δεν προέκυψε αύξηση των καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας για το επίμαχο χρονικό διάστημα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί.
* Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα που νιώθει ότι απειλείται μέσα στο σπίτι της για να προστατευτεί;
Το θέμα είναι ότι κανείς δεν είναι προετοιμασμένος να γίνει θύμα εγκληματικής πράξης. Το άτομο το οποίο τραυματίζεται ή ταράσσεται ψυχικά, συχνά, δεν ξέρει τι πρέπει να κάνει. Συγκεκριμένα, αν μια γυναίκα απειλείται από έναν βίαιο σύντροφο ή ένα βίαιο μέλος της οικογένειας, τότε πρέπει:
1. Να αναζητήσει καταφύγιο σε κάποιο άλλο πρόσωπο.
2. Να είναι προετοιμασμένη και εννοώ από το να έχει κρύψει κάπου ένα κλειδί αυτοκινήτου και χρήματα μέχρι να έχει το κινητό της πάντα φορτισμένο.
3. Να αποφύγει την κλιμάκωση των καταστάσεων με τον θύτη, καθώς πολλές λογομαχίες κλιμακώνονται γρηγορότερα και μπορεί επίσης να γίνουν γρήγορα βίαιες όταν το θύμα προσπαθεί να εξηγήσει τη θέση του.
4. Δεν πρέπει να αναζητεί την επίλυση. Συχνά οι θύτες πείθουν τα θύματά τους μέσω απειλητικών λογομαχιών, όπως «Αυτός είναι ο τελευταίος καβγάς, αλλιώς...». Αυτός δεν θα είναι ο τελευταίος τσακωμός.
5. Να προσεγγίσει άτομα που μπορεί να εμπιστευτεί.
6. Να αναζητήσει βοήθεια εάν αισθάνεται απειλή!
Πρέπει να καλέσει αμέσως την αστυνομία. Μέχρι τότε, αν μπορεί, ας πάει σε ένα γειτονικό σπίτι, αρκεί να φύγει από τον κοινό τους χώρο. Επίσης μπορεί να καλέσει μια γραμμή βοήθειας για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Υπάρχουν ξενώνες φιλοξενίας για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας που μπορούν να σας κρατήσουν ασφαλείς από τον θύτη σας και να σας βοηθήσουν με νομικά θέματα. Μην νιώθετε ενοχές. Δεν φταίτε εσείς για τη συμπεριφορά κάποιου άλλου.
