Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Βαλανιδορράχη / Κόβουν το δάσος που μεγαλώσαμε
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βαλανιδορράχη / Κόβουν το δάσος που μεγαλώσαμε

πρεβεζα

«Όταν έκοψαν τα δέντρα, δάκρυσαν τα μάτια μου. Κάποιο απ’ αυτά μπορεί να το φύτεψα με τα ίδια μου τα χέρια». Ο Γιάννης Ζιάκας ήταν 5 ετών όταν περπάτησε για πρώτη φορά στο δάσος της Βαλανιδορράχης Πρέβεζας. Από τότε μέχρι τα 19 του το όργωνε με τα βήματά του. Πότε για να βοηθήσει τους γονείς του με τα πρόβατα. Πότε για να παίξει με τους φίλους του. Πότε για να ικανοποιήσει την αγάπη του να το κάνει πλουσιότερο. «Έμενα αρκετές ώρες μόνος μέσα στο δάσος, οπότε χρειαζόμουν να βρω μια ασχολία. Μία ημέρα αποφάσισα να φυτεύω μικρά πευκάκια».

Σήμερα τα δέντρα αυτά μετρούν πέντε κι έξι δεκαετίες ζωής. Ο Γιάννης γεννήθηκε το 1958. Λίγα χρόνια αργότερα, έβαλε το πρώτο του δέντρο. Και τα πεύκα που αφέθηκαν σ’ ένα μικρό τότε λάκκο από χώμα για να ριζώσουν σήμερα είναι αναπόσπαστο μέρος ενός παρθένου δάσους. Στο ανοιχτοπράσινο πέπλο με τις πυκνές δέσμες από πευκοβελόνες, που καλύπτουν ως σκέπαστρο μια έκταση λίγο μικρότερη από 2.000 στρέμματα, ξέρει ότι έχει βάλει κι αυτός τον σπόρο του. «Με τα πεύκα μεγάλωσα μαζί, έχω δέσιμο».

«Μικρά, πηγαίναμε με τα πόδια στη θάλασσα μέσα απ’ το δάσος», θυμάται ένα άλλο παιδί, επίσης εκείνων των χρόνων, που έζησε τον τόπο. «Εκεί μάθαμε όλοι μπάνιο. Παίρναμε τα ποδήλατα, τα ξαπλώναμε στο χώμα και βουτούσαμε από τον βράχο στο Αλωνάκι», λέει ο Γιώργος Δημητρίου, δίνοντας ψυχή με τη διήγησή του στη διάσημη εικόνα για την περιοχή από ψηλά.

Οι αναμνήσεις τους ωστόσο μοιράζονται πλέον από σφιγμένα χείλη. Εκείνα που θα μπορούσαν να ζήσουν και σήμερα τα παιδιά τους απειλούνται από μια νέα πραγματικότητα.

Από τον Φεβρουάριο του 2020 δεκαεννιά ιδιώτες, που διεκδικούν την έκταση, επιχειρούν να θεμελιώσουν ένα νέο καθεστώς, το οποίο θα μετατρέψει το δάσος σε πάρκο με εμπορικές δραστηριότητες υπό τον εύσχημο προσδιορισμό του ως χώρου αναψυχής.

Το σχέδιο των ιδιοκτητών περιλαμβάνει μεταξύ άλλων εγκαταστάσεις για πικ-νικ, ποδηλατοδρομία και γήπεδο τοξοβολίας, πέτρινα τραπεζοκαθίσματα και 195 θέσεις πάρκινγκ, με δημιουργία εισόδου στο σημείο πρόσβασης που οδηγεί στις τρεις από τις τέσσερις παραλίες που περιβάλλουν το δάσος (Αλωνάκι, Σκάλα και όρμο του Οδυσσέα) και ξύλινες περιφράξεις.

Κάθε τσεκουριά στα δέντρα τους είναι μια πληγή για τους ίδιους. Ο ήχος του πριονιού για τα έργα ξύλευσης, που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί υπό την ομπρέλα των μέτρων για την προστασία από τις φωτιές, τσακίζει τις αναμνήσεις τους στα δύο. «Εκεί έχουμε σκίσει τα πόδια μας. Εκεί ακούγαμε το θρόισμα των φύλλων τον χειμώνα και ήταν φανταστικό. Η μυρωδιά του δάσους είναι η παιδική μας ηλικία».

Αμφότεροι συμμετέχουν στην επιτροπή αγώνα που σχηματίστηκε για την προστασία του δάσους. Διαδηλώσεις, μοιράσματα, δικαστικός αγώνας συνιστούν το κύριο τρίπτυχο των δράσεων της κινηματικής πρωτοβουλίας. Οι άνθρωποι που φύτεψαν τα δέντρα μικρά, τώρα στέκονται με το σώμα τους μπροστά από τα μεγάλα τους κλωνάρια.

πρεβεζα

Απειλή για την τοπική οικονομία

Άπαξ και προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση του δάσους, η Βαλανιδορράχη κινδυνεύει να μετατραπεί σε έρημο οικισμό. Η σημερινή εικόνα, με το παραδοσιακό της ταβερνάκι, τα μικρά μαγαζιά και τα ενοικιαζόμενα σπιτάκια, θα περάσει στη σφαίρα της ανάμνησης μαζί μ’ εκείνες των ανθρώπων της από ένα ανέγγιχτο δάσος. Η Μαρία Μάρκου, με σπίτι στην περιοχή και δραστήριο μέλος της επιτροπής αγώνα, επισημαίνει τον κίνδυνο μαρασμού για την τοπική οικονομία, λόγω ενδεχόμενης μείωσης των επισκέψεων στην περιοχή, που θα προκύψει από τον περιορισμό πρόσβασης.

«Η περιοχή στηρίζεται οικονομικά στις εξοχικές κατοικίες. Αν η μισή σου ακτογραμμή χαθεί, ιδιωτικοποιηθεί και μπει είσοδος, γιατί να κρατήσεις ένα σπίτι που πλέον δεν θα έχει πρόσβαση στη θάλασσα;»

Όπως προκύπτει από τα σχέδια για τις εγκαταστάσεις, το δάσος δεν θα περιφραχθεί απ’ τη μία άκρη στην άλλη. Η είσοδος ωστόσο του πάρκινγκ θα τοποθετηθεί στο σημείο όπου βρίσκεται το μόνο πέρασμα για να φτάσεις στις τρεις από τις τέσσερις παραλίες. «Ακόμα και να μην βάλουν εισιτήριο για μπάνιο, δεν θα έχεις πού να παρκάρεις», σημειώνει η Μ. Μάρκου.

Συνέπειες θα υπάρξουν και για το οικοσύστημα της περιοχής. «Είναι τρομακτικό να κόβουν τα δέντρα. Τα ζώα δεν θα έχουν πού να μείνουν. Υπάρχουν χελώνες, πουλιά και άγρια ζώα που έχουν δικαίωμα να ζήσουν στον φυσικό τους χώρο κι εκτοπίζονται», λέει ο Γιάννης. Για εκείνον, η μόνη παρέμβαση που χωράει στο δάσος είναι τ’ ανεπαίσθητα πατήματα των επισκεπτών του. Όπως της μητέρας του, που πήγαινε να πάρει νερό απ’ το πηγάδι το ’77. «Ήταν μια άλλη εποχή...».

Τσακαλώτος: Η κυβέρνηση να διασφαλίσει με κάθε τρόπο τα συμφέροντα του Δημοσίου

Το δάσος της Βαλανιδορράχης αποτελεί ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα, καθώς εκεί εκβάλλει ένας παραπόταμος του Αχέροντα, είναι υδροβιότοπος και καταφύγιο άγριας ζωής. Είναι ένα δάσος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, χαρακτηρισμένο εξολοκλήρου ως Νatura 2000.

«Είναι ένα δάσος που όσοι και όσες ξέρουμε την περιοχή έχουμε μνήμες και μια ολόκληρη γενιά παιδιών αποκτάει μνήμες σήμερα. Το δάσος αυτό κάποιοι ιδιώτες ισχυρίζονται ότι είναι δικό τους, επικαλούμενοι έγγραφα και τίτλους που όμως εγώ καταλαβαίνω ότι δεν έχουν εμφανιστεί ποτέ», επισημαίνει στην ΑΥΓΗ ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και συντονιστής Οικονομικού Κύκλου του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος κατάγεται από την περιοχή.

Μαζί με τους υπόλοιπους βουλευτές/τριες Ηπείρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης έθεσαν στους αρμόδιους υπουργούς (31.8.21) την ανάγκη διάσωσης του δάσους, προσκομίζοντας στη Βουλή τα στοιχεία που έχουν με κόπο συλλέξει οι κάτοικοι.

«Ως βουλευτής, αλλά και ως Ηπειρώτης, ένιωσα όχι μόνο την ανάγκη, αλλά και την υποχρέωση να ρωτήσω τους αρμόδιους υπουργούς, στους οποίους έχει περιέλθει η αναφορά των πολιτών, αν έχουν προβεί σε αξιολόγηση του περιεχομένου και των στοιχείων που επικαλούνται οι κάτοικοι του Δήμου Πάργας στην αίτησή τους και ποιες ενέργειες έχουν κάνει. Να τους ρωτήσω αν σκοπεύουν -όπως έχουν υποχρέωση- να διασφαλίσουν με κάθε νόμιμο τρόπο τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου αναφορικά με την ιδιοκτησία του επί του δημοσίου δάσους της Βαλανιδορράχης. Ελπίζω να πάρουμε σύντομα απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα», τονίζει ο Ευκλ. Τσακαλώτος.

πρεβεζα

Επιδικασμένο σε ιδιώτες με ανύπαρκτους τίτλους

Σύμφωνα με τον πληρεξούσιο δικηγόρο των «νόμιμων συνιδιοκτητών του δάσους Βαλανιδοράχης», η Μαρία Μάρκου είναι «προστάτιδα» των «καταπατητών». Δηλαδή ο κόσμος που αντιδρά στην ιδιωτικοποίηση του δάσους το κάνει για να βοηθήσει όσους δήθεν θέλουν να απλώσουν χέρι στην περιουσία τους.

«Έχουμε μηνυθεί, λοιδορηθεί και απειληθεί αρκετές φορές. Ακριβώς διότι αντιδράσαμε, όλη η τοπική κοινωνία, όταν τον Φεβρουάριο του 2020 μάθαμε ότι το δάσος και οι παραλίες μας έχουν επιδικασθεί σε ιδιώτες», λέει στην ΑΥΓΗ.

Οι κάτοικοι είδαν ξαφνικά να κινδυνεύει η ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες - «αν υπάρξει αντίτιμο, θα μιλάμε για τις πρώτες ιδιωτικές παραλίες στην Ήπειρο!».

Πώς φτάσαμε όμως στο σημείο ένα παράκτιο δάσος, αναπόσπαστο τμήμα ενός οικοσυστήματος Natura 2000, στις εκβολές του δέλτα του Αχέροντα, με υδροβιότοπο και τέσσερις παραλίες, να βαίνει προς «αξιοποίηση»;

Ζητούν αναψηλάφηση για να σωθεί το δάσος

Μέσα από έρευνα που πραγματοποίησε η επιτροπή αγώνα, διαπιστώθηκε ότι οι «συνιδιοκτήτες» βάσισαν τις αξιώσεις τους σε μια δικαστική απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου του υπουργείου Γεωργίας του Ιανουαρίου του 1927 και στον υπ’ αριθμόν 48 μηνός Ιανουαρίου 1317/1902 τίτλο του οθωμανικού κτηματολογίου. Το Δικαστήριο είχε επιδικάσει στους δύο μπέηδες του Μαργαριτίου 750 στρέμματα δάσους. Το ίδιο έτος, η Επιτροπή Απαλλοτριώσεων Πρέβεζας αποζημίωσε τους μπέηδες για το σύνολο των επιδικασμένων στρεμμάτων και μη. Σε μεταγενέστερο χρόνο, το 1931, τρεις Παργινοί αγόρασαν από τους τέως ιδιοκτήτες τη δημόσια γη, δηλαδή από τους μπέηδες, που δεν την είχαν πια στην κατοχή τους.

Οι απόγονοι των αγοραστών δηλώνουν απώλεια τίτλων και στηρίζουν την εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησία τους στην αγοραπωλησία του 1931. Αν και τα δάση, μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς, περιέρχονταν αυτομάτως στο Ελληνικό Δημόσιο.

Η επιτροπή αγώνα αναζήτησε τον τίτλο στη Γενική Διεύθυνση Κτηματολογίου και Υποθηκοφυλακείων της Τουρκίας. Η εν λόγω υπηρεσία δεν βρήκε καμία εγγραφή στον τίτλο υπ’ αριθμόν 48 του μηνός Ιανουαρίου 1317/1902. «Ο τίτλος που δηλώνουν στα δικαστήρια οι συνιδιοκτήτες ότι 'χάθηκε' δεν υπάρχει. Το δάσος έχει περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο από το 1913», εξηγεί η Μαρία Μάρκου.

Η Επιτροπή Αγώνα ζητάει, μέσω υπομνημάτων προς τον πρωθυπουργό, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και τα αρμόδια υπουργεία, την αμφισβήτηση του δεδικασμένου και την αναψηλάφηση της δίκης για το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Για να ανατραπούν οι μέχρι σήμερα δικαστικές αποφάσεις, μέσω των οποίων έγιναν δεκτοί οι ισχυρισμοί των ιδιωτών που εμφανίστηκαν ως «συγκύριοι» του δάσους βάσει των οθωμανικών τίτλων.

Στην ουσία, μια παράτυπη κλήτευση μάρτυρα, από λάθος του δικηγόρου του Δημοσίου (εν αγνοία του κάλεσε άνθρωπο που είχε πεθάνει), ματαίωσε την εκδίκαση της υπόθεσης στον Άρειο Πάγο, με αποτέλεσμα να καταστεί τελεσίδικη η απόφαση του Εφετείου Ιωαννίνων.

«Πόσο νόμιμο είναι όμως να αγοράζεις το 1931 περιουσία ήδη απαλλοτριωμένη και αποζημιωμένη από το Ελληνικό Δημόσιο το 1927, ανεξάρτητα από τις τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις;» θέτει το ερώτημα η Μ. Μάρκου.

Τους άνοιξε η όρεξη

Ενώ οι κάτοικοι αγωνιούν για την προστασία του δάσους Βαλανιδοράχης, οι 19 ιδιοκτήτες έχουν υποβάλει μελέτη (23.12.20) για χώρο δασικής αναψυχής, συνολικού προϋπολογισμού μόλις 140.120 ευρώ.

Βασική προϋπόθεση όμως για να διαμορφωθεί τέτοιου είδους χώρος είναι η ύπαρξη έκτασης άνω των 2.000 στρεμμάτων. Οι συνιδιοκτήτες, υποστηρίζει η Μ. Μάρκου, παρουσίασαν επιπλέον 187 στρέμματα δημόσιας γης -και δη δάσους- προκειμένου η μελέτη τους να ξεπεράσει τα 2.000 στρέμματα.

«Διεκδικούμε τον δημόσιο χώρο, ζητάμε να περιέλθει το δάσος στο Δημόσιο, να διαφυλαχθούν τα οικοσυστήματα και η ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες - θα εξαντλήσουμε όλα τα ένδικα μέσα. Αγωνιζόμαστε να μην γίνει το δάσος ιδιωτικός χώρος δασικής αναψυχής, κάτι που συνεπάγεται την ξύλινη περίφραξή του, την επιβάρυνσή του με πολυτελείς κατασκευές και, τελικά, τον αποκλεισμό της κοινωνίας από το δάσος και τις παραλίες ή την πρόσβαση με αντίτιμο σε περιφραγμένες θέσεις πάρκινγκ και αθλητικές δραστηριότητες», επαναλαμβάνει η Μ. Μάρκου.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL