Τα γυρίσματα σημαντικών εγχώριων και διεθνών οπτικοακουστικών παραγωγών συνεχίζονται με αμείωτη ένταση σε διάφορες περιοχές της χώρας. Ο Λευτέρης Κρέτσος, υφυπουργός Ψηφιακής Πολιτικής επί ΣΥΡΙΖΑ, διατηρεί επιφυλάξεις και δεν συμμερίζεται όσους μιλούν για ελληνικό Χόλιγουντ όταν αντικρίζουν το κινηματογραφικό συνεργείο για την ταινία με τον Αντόνιο Μπαντέρας. Ο νόμος για την ενίσχυση των εγχώριων και την προσέλκυση ξένων παραγωγών στην Ελλάδα που επεξεργάστηκε ο ίδιος το 2017 έγινε παιχνιδάκι στα χέρια των μαθητευόμενων μάγων της Νέας Δημοκρατίας και δεν λείπουν οι ενστάσεις ακόμη και του συμπολιτευόμενου Τύπου, που κάνει λόγο για «καθρεφτάκια» στους ιθαγενείς. Ο Λευτέρης Κρέτσος επιχειρεί μια ψύχραιμη ματιά.
Στα τέλη του 2019 ανακουφίστηκε όλη η βιομηχανία οπτικοακουστικών όταν έγινε αντιληπτό ότι η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν είχε πρόθεση να καταργήσει τον «νόμο Κρέτσου» για την προσέλκυση οπτικοακουστικών παραγωγών.
Είναι λογικό να υπήρξε ανακούφιση, γιατί ο νόμος 4487/ 2017 προέκυψε μετά από επίπονο διάλογο με την εγχώρια κινηματογραφική κοινότητα. Η διεθνής βιβλιογραφία και εμπειρία καταδεικνύει ότι πετυχημένοι νόμοι είναι αυτοί που έχουν κρυστάλλινα διαυγείς στόχους, επαρκή και πειστική τεκμηρίωση και προβλέπουν διαδικασίες που δεν επιτρέπουν καταστάσεις αποξένωσης, κατάχρησης εξουσίας και ανασφάλειας.
Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της δικής σας, αρχικής ρύθμισης;
Ο νόμος 4487/ 2017 είναι ένας νόμος με σαφή στόχευση, με σαφείς αδιάβλητες, tick the box διαδικασίες, συγκεκριμένες προθεσμίες και σαφείς ρόλους για τους δημόσιους λειτουργούς και την ηγεσία του υπουργείου. Ήταν γενικότερα μια νομοθετική πρωτοβουλία, η αρχιτεκτονική της οποίας είναι τέτοια ώστε να καλύπτει τις ανάγκες κάθε επενδυτικού σχεδίου δίχως να αποκλείει μικρές επιχειρήσεις ή να επιτρέπει «παραθυράκια» για υποκειμενικές ερμηνείες, καθυστερήσεις και άσκοπες διαπραγματεύσεις μεταξύ των αιτούντων και των διαχειριστών του κινήτρου.
Ήταν δηλαδή μια βοήθεια στην οπτικοακουστική παραγωγή με διαφάνεια και αυστηρές διαδικασίες.
Για να θωρακίσουμε την αξιοπιστία και τη δυναμική του μέτρου δεν μείναμε στην ψήφιση του νόμου, αλλά προχωρήσαμε και στην έκδοση μιας Κοινής Υπουργικής Απόφασης που περιγράφει αναλυτικά τις διαδικασίες, τις δαπάνες και τον τρόπο εφαρμογής του κινήτρου. Ταυτόχρονα εξασφαλίσαμε σταθερές πηγές χρηματοδότησης του κινήτρου και επιλέξαμε συνεχή επικοινωνία με την εγχώρια και τη διεθνή οπτικοακουστική κοινότητα ως προς το πότε και πώς θα κάνουν αίτηση, ποια δικαιολογητικά χρειάζονται, ποιες δαπάνες μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες, πότε μπορούν να λάβουν τα χρήματά τους πίσω κ.λπ. Ο αριθμός των ανθρώπων που έμαθε τον τρόπο λειτουργίας του κινήτρου διευρύνθηκε πολύ γρήγορα. Και αυτός ήταν ο στόχος. Να γίνει το cash rebate ένα εργαλείο που το αξιοποιεί η καλλιτεχνική κοινότητα και όχι το προνόμιο ενός υπουργού και μιας μικρής ομάδας υπαλλήλων που έχουν την ευθύνη της διαχείρισής του.
Τι ακριβώς προέβλεπε το κίνητρο του cash rebate για την τόνωση της εγχώριας παραγωγής και για την προσέλκυση ξένων παραγωγών;
Ο νόμος προέβλεπε την επιστροφή ενός σημαντικού μέρους των δαπανών μιας οπτικοακουστικής παραγωγής και μάλιστα δίχως όριο επιστροφής. Το κίνητρο έδωσε πνοή στην εγχώρια τηλεοπτική μυθοπλασία και στον ελληνικό κινηματογράφο μετά από παρατεταμένη και βαθιά ύφεση στον κλάδο. Και ταυτόχρονα η νέα νομοθεσία οδήγησε στην ανάσχεση της διαρροής επενδυτικών σχεδίων προς άλλες χώρες.
Τι έχει αλλάξει πλέον η Ν.Δ., ο κ. Πιερρακάκης, στη δική σας ρύθμιση και έχει ξεσηκωθεί όλος ο κόσμος της παραγωγής στην Ελλάδα;
Υπήρξαν ρυθμίσεις με θετικό πρόσημο, όπως η αύξηση του κινήτρου από το 35% στο 40%, αλλά κάποιες άλλες ρυθμίσεις απειλούν ευθέως τη βιωσιμότητα και την ανταποδοτικότητα του μέτρου. Η αναγνώριση ξένων τιμολογίων ως επιλέξιμων δαπανών για μεγάλα projects οδηγεί στη μείωση της πολλαπλασιαστικής θετικής επίδρασης του μέτρου στις τοπικές οικονομίες και στην απασχόληση. Η απόφαση ολοκλήρωσης ενός επενδυτικού σχεδίου αποτελεί πλέον αποκλειστική ευθύνη και αρμοδιότητα του εκάστοτε προέδρου και Δ.Σ. του ΕΚΟΜΕ. Ο ίδιος μπορεί να συγκροτεί επιτροπές ελέγχου με τη συμμετοχή και ιδιωτών ελεγκτών με αποδεδειγμένη εμπειρία στον τομέα της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων σαν να μην υπάρχουν εύλογα κωλύματα και ασυμβίβαστα καθήκοντα αυτών που θα απαρτίζουν τις επιτροπές ελέγχου και πιστοποίησης.
Δεν είναι προκλητικό όταν οι πόροι λιγοστεύουν λόγω της πανδημίας να φεύγουν μεγάλα ποσά από τα δημόσια ταμεία για τέτοιες ενισχύσεις; Αυτό θα έλεγε κάποιος. Ποιος άλλος κλάδος απολαμβάνει τέτοια προνόμια;
Ασφαλώς και είναι προκλητικό, ιδιαίτερα όταν η ρύθμιση αυτή μπορεί να αντιστοιχεί στο 50% των επιλέξιμων δαπανών μιας παραγωγής. Σε κάθε περίπτωση, η απώλεια της εδαφικότητας ως βασικού χαρακτηριστικού των επιλέξιμων δαπανών είναι προβληματική και συνιστά ρύθμιση αποικιοκρατικού χαρακτήρα.
Εσείς κάνατε πάντως τις επαφές με τα Nu Boyana Studios που γυρίζουν τώρα την ταινία στη Θεσσαλονίκη. Πώς είχε δρομολογηθεί τότε η συνεργασία;
Είναι θετικό γεγονός και είμαι χαρούμενος που προχωρά η επένδυση για το κινηματογραφικό στούντιο στη Θέρμη και που πραγματοποιούνται τα γυρίσματα της ταινίας με τον Μπαντέρας στη Θεσσαλονίκη, γυρίσματα που έχουν ανακοινωθεί από το 2018. Πρέπει να θυμόμαστε όμως ότι οι επιχειρηματίες κάνουν τη δουλειά τους. Η κυβέρνηση είναι αυτή που νομοθετεί και είναι αυτή που έχει την ευθύνη για τη σωστή εφαρμογή του μέτρου.
Έχετε κάποια εκτίμηση για την ανταποδοτικότητα του μέτρου; Σε εισροή κεφαλαίων, ύψος επενδύσεων, θέσεις εργασίας ή άλλο;
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΚΟΜΕ, μιλάμε για επενδύσεις της τάξεως των 170 εκατομμυρίων, στις οποίες εργάστηκαν 36.000 περίπου εργαζόμενοι. Οι επενδύσεις αυτές αφορούν κυρίως τηλεοπτικά και κινηματογραφικά γυρίσματα σε περισσότερες από 130 τοποθεσίες.
Τι θα κάνατε εσείς σε αυτή τη συγκυρία για την τόνωση της παραγωγής και την ανταποδοτικότητα;
Πρώτα απ' όλα θα είχαμε θέσει σε λειτουργία τα δύο ταμεία ενίσχυσης της ρευστότητας των ελληνικών επιχειρήσεων του κλάδου (Ταμείο Εγγυοδοσίας και Επενδυτικό Ταμείο) που εργαστήκαμε σκληρά για να γίνουν και θα είχαμε πάει το ποσό της ενίσχυσης στο 45%. Ταυτόχρονα θα διατηρούσαμε τον διπλό έλεγχο των δικαιολογητικών και δεν θα κατεβάζαμε το όριο για τη χρηματοδότηση των τηλεοπτικών σειρών στις 15.000 ανά επεισόδιο (ήταν 30.000 επί ΣΥΡΙΖΑ). Τα τρία πανεπιστημιακά τμήματα στο πεδίο των οπτικοακουστικών τεχνών θα ξεκινούσαν τον Σεπτέμβριο και ταυτόχρονα θα δημιουργούσαμε μια Ακαδημία Κινηματογραφικών και Τηλεοπτικών Σπουδών. Τέλος, θα προχωρούσαμε στην ίδρυση μιας θυγατρικής εταιρείας της ΕΡΤ με αποκλειστικό στόχο την παραγωγή ελληνικής μυθοπλασίας και τη διανομή της στις αγορές του εξωτερικού.
