Τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την υπογραφή της ιστορικής Συμφωνίας των Πρεσπών, της μοναδικής καλής είδησης στα Βαλκάνια τον 21ο αιώνα, όπως υποστήριξαν άπαντες εκτός Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας. Στις ίδιες τις χώρες που πέτυχαν αυτόν τον αξιέπαινο συμβιβασμό -κι έκλεισαν μια πληγή, που είχε κακοφορμίσει με τα χρόνια-, η κοινή γνώμη αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι αυτό που οι δυνάμεις του εθνικισμού και του λαϊκισμού ένθεν κακείθεν χαρακτήρισαν “εθνική προδοσία” έχει συμβάλει στη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή και έχει οφέλη και για τις δύο πλευρές.
Στο επίπεδο των κυβερνήσεων, η Συμφωνία των Πρεσπών θεωρείται δεδομένη και στα βασικά σημεία της τηρείται, αν και κάποια δεν εφαρμόζονται ακόμη, εν μέρει επειδή και οι δύο πλευρές βολεύονται πολιτικά με τις καθυστερήσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Απαιτείται ειλικρίνεια
Στο επίπεδο των ανθρώπων, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, αλλά, χάρη στις δύο παράλληλες έρευνες κοινής γνώμης που πραγματοποιήθηκαν μέσα στον Μάιο στην Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία από το πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ σε συνεργασία με επιστήμονες στη Βόρεια Μακεδονία και το Ίδρυμα Konrad-Adenauer και παρουσιάστηκαν χθες, μπορούμε να πάρουμε μια ιδέα για το πώς σκέφτονται.
Ρεαλιστική προσέγγιση
Όπως επισημαίνουν οι οργανωτές της διπλής έρευνας “Οι Προοπτικές της Συμφωνίας των Πρεσπών - H Κοινή Γνώμη σε Βόρεια Μακεδονία και Ελλάδα”, Ιωάννης Αρμακόλας και Ίβαν Νταμιανόφκσι, η Συμφωνία των Πρεσπών παραμένει ένα ευαίσθητο ζήτημα και για τις δύο πλευρές των συνόρων. Κάποιοι, ωστόσο, έχουν ήδη αρχίσει να την προσεγγίζουν πιο ρεαλιστικά, ενώ η καθ’ όλα απορριπτική στάση έναντι της, αν και παραμένει σημαντική, εντούτοις αποδυναμώνεται.
Στην Ελλάδα, οι έξι στους δέκα θεωρούν πλέον ότι η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν ένας αναγκαίος συμβιβασμός, ενώ το 52% πιστεύει ότι βοήθησε τη σταθερότητα και την ειρήνη στα Βαλκάνια. Βέβαια, το 48% των ερωτηθέντων εξακολουθεί να θεωρεί ότι η Συμφωνία είναι εθνικά επιζήμια, ενώ σε ποσοστό 60,5% θα προτιμούσαν να μην υπάρχει η λέξη “Μακεδονία” στο όνομα της γείτονος. Να σημειωθεί, πάντως, ότι στην προηγούμενη έρευνα, που είχε γίνει αμέσως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 71%. Συνεπώς, μάλλον θα χρειαστούν περισσότερα από 10 χρόνια για να μη μιλάει κανείς πια για το όνομα, όπως εκτιμούσε ο πατήρ Μητσοτάκης το μακρινό 1991.
Μακεδονία και Σκόπια
Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως το 53,5% όσων ρωτήθηκαν αντιλαμβάνονται ότι αν δεν είχε υπογραφεί η Συμφωνία των Πρεσπών, η Βόρεια Μακεδονία απλώς θα αποκαλούνταν από όλους “Μακεδονία”, ενώ υπάρχει ακόμη ένα 37,5% που πιστεύει ότι η Βόρεια Μακεδονία πριν από τη Συμφωνία ήταν και για τον υπόλοιπο κόσμο μια χώρα δίχως όνομα ή την έλεγαν “Σκόπια”, όπως επιμένει και σήμερα να γράφει στις οδικές πινακίδες ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας. Αξιοσημείωτο είναι πως ένα 33% των ερωτώμενων θεωρούν ότι και οι δύο χώρες είχαν δίκιο σε αυτή τη διαμάχη, αν και η μεγάλη πλειοψηφία (58,5%) επιμένει ότι στο θέμα της ονομασίας το δίκιο ήταν με την πλευρά της Ελλάδας.
Τρία χρόνια μετά, το 35% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η Συμφωνία των Πρεσπών υπήρξε ωφέλιμη για την Ελλάδα, κάτι που δεν το πίστευε ούτε ο ένας στους δέκα σε μια αντίστοιχη έρευνα το 2018.
Πάντως, ο οπορτουνισμός του Κυριάκου Μητσοτάκη το 2018, όταν υιοθετούσε και από το βήμα της Βουλής τον λαϊκισμό των νεομακεδονομάχων, τώρα κάνει τη ζωή της κυβέρνησής του πιο δύσκολη. Σύμφωνα με την έρευνα, το 43% θα ήθελε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη να αναθεωρήσει τη Συμφωνία των Πρεσπών και το 16% να την καταργήσει. Το 36,5% θα ήθελε να δει την ελληνική κυβέρνηση να εφαρμόζει τη Συμφωνία, πιθανότατα, όμως, είναι ελάχιστοι οι ψηφοφόροι της Ν.Δ. σ’ αυτή την κατηγορία.
