Οργανισμό συλλογικής διαχείρισης για τα δικαιώματα των δημοσιογράφων έχει στα σκαριά η ΕΣΗΕΑ, η οποία βγαίνει μπροστά προκειμένου να υλοποιήσει απόφαση που έχουν λάβει προ καιρού η πανελλήνια ομοσπονδία των δημοσιογράφων (ΠΟΕΣΥ) αλλά και όλες οι δημοσιογραφικές ενώσεις της χώρας. Η ΕΣΗΕΑ από κοινού με την ΠΟΕΣΥ και τις άλλες ενώσεις επιδιώκουν να διασφαλίσουν για λογαριασμό των δημοσιογράφων το μερίδιο που δικαιούνται από την αναπαραγωγή των έργων τους με ψηφιακό τρόπο στο Διαδίκτυο.
Οι δημοσιογράφοι έχουν ισχυρό πρωτογενές πνευματικό δικαίωμα, το οποίο δεν έχουν διεκδικήσει, από την καθημερινή αναπαραγωγή των έργων τους σε μεγάλες πλατφόρμες ενημέρωσης, οι οποίες τροφοδοτούνται από τη δημοσιογραφική εργασία στον Τύπο και αποκομίζουν τεράστια έσοδα χωρίς να καταβάλλουν τη νόμιμη αμοιβή.
Στόχος του οργανισμού είναι να εκπροσωπηθούν οι Έλληνες δημοσιογράφοι στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν από κοινού και με άλλους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης, με τις διεθνείς, γιγαντιαίες πλατφόρμες διαμοιρασμού περιεχομένου, μηχανών αναζήτησης, social media (Google, Amazon, Apple, Facebook, YouTube κ.λπ.), που, όπως όλα δείχνουν, θα γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η ΕΣΗΕΑ εκτιμά πως η εμπειρία των δημοσιογράφων στην οργάνωση και τη λειτουργία του αυτόνομου ταμείου τους, τον ΕΔΟΕΑΠ, έχει λειτουργήσει «εκπαιδευτικά» στο δημοσιογραφικό σώμα με τρόπο που μπορεί να διευκολύνει και τη συμμετοχή στον νέο οργανισμό που δημιουργείται. Ο εν λόγω οργανισμός θα έχει τη λειτουργία ενός είδους συνεταιρισμού μελών με αιρετή διοίκηση, η οποία λογοδοτεί στα μέλη, Γενική Συνέλευση, αναλογιστικές μελέτες, ισολογισμούς και απολογισμούς σύμφωνα με το αυστηρό νομοθετικό καθεστώς από το 2017, εναρμονισμένο σύμφωνα με τα ισχύοντα στην Ευρώπη.
Για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/790, η οποία προβλέπει την απόδοση πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων στην ενιαία ψηφιακή αγορά, μεταξύ αυτών και δικαιώματα για τους εκδότες Τύπου και για τους δημοσιογράφους, έχει συσταθεί ήδη εδώ και ενάμιση χρόνο Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή. Μετά από διαφωνίες και παλινωδίες, μια νέα ομάδα στο πλαίσιο της Επιτροπής έχει αναλάβει να καταθέσει σχέδιο - πρόταση το οποίο αναμένεται εντός των ημερών.
Προς το παρόν δεν έχει γνωστοποιηθεί ακόμη η στάση των εκδοτών. Θα δημιουργήσουν δικό τους οργανισμό συλλογικής διαχείρισης; Θα ενταχθούν στον υπάρχοντα οργανισμό - ΟΣΔΕΛ; Θα επιδιώξουν να σχηματίσουν από κοινού οργανισμό με τους δημοσιογράφους; Όποιο σχήμα κι αν αποφασιστεί, θα πρέπει να προηγηθούν διαπραγματεύσεις των εκδοτών με τις ΠΟΕΣΥ και ΕΣΗΕΑ προκειμένου να οριστεί το ποσοστό τής κάθε πλευράς από το νέο δικαίωμα στην περίπτωση που δεν θα προβλέπεται από την ενσωμάτωση της Οδηγίας.
Πάντως, η Διεθνής και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων προτείνεουν στα μέλη της, τις εθνικές ενώσεις συντακτών, να διεκδικήσουν το 50% από το συγγενικό δικαίωμα το οποίο προβλέπεται για τους εκδότες.
Εν τω μεταξύ, αυτό το διάστημα η ΕΣΗΕΑ έχει προχωρήσει στην καταγραφή των προβλεπομένων για τα πνευματικά δικαιώματα, σε όποιες συμβάσεις, κλαδικές, ή ατομικές, υπάρχουν στον κλάδο. Η χαρτογράφηση των προβλεπομένων (αν, π.χ., προβλέπεται εκχώρηση του πνευματικού δικαιώματος στον εργοδότη) θα βοηθήσει να σταθμιστεί η πρακτική που ακολουθείται και να διεκδικηθεί στο μέλλον από τον οργανισμό η ακύρωση όρων που είναι επιβλαβείς για τα συμφέροντα των δημοσιογράφων.
Ο οργανισμός συλλογικής διαχείρισης θα δημοσιεύσει πρόσκληση στους δημοσιογράφους να εγγραφούν και να τον εξουσιοδοτήσουν να διαχειριστεί για λογαριασμό τους το πνευματικό δικαίωμα από την εργασία τους, το οποίο αναπαράγεται ψηφιακά στις πλατφόρμες του Διαδικτύου. Ερωτήματα που αφορούν μερίδια, ποσά, τρόπο είσπραξης, κατανομή κ.λπ. θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο με τις πλατφόρμες του Ίντερνετ.
Εν τω μεταξύ, ο ΟΣΔΕΛ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου) ο οποίος εκπροσωπεί δικαιώματα για βιβλία, για άρθρα στον Τύπο, σε επιστημονικά περιοδικά κ.λπ., κινητοποιείται,προκειμένου να εκπροσωπήσει μερίδα των δημοσιογράφων. Για τον σκοπό αυτό παραχωρεί θέσεις σε δημοσιογράφους στο Δ.Σ. στις εκλογές που θα γίνουν σε λίγες μέρες.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής γνωστά, δεν έχει ακόμη αποφασιστεί εάν οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης και οι «ομπρέλες» τους ευρωπαϊκές ομοσπονδίες θα διαπραγματευτούν ανά κλάδο (π.χ. συνολικά για τους δημοσιογράφους στην Ευρώπη) ή σε εθνικό επίπεδο και για όλα τα είδη δικαιωμάτων.
