Κεντρικό θέμα συζήτησης μετά τη λήξη τού πιο επιθετικού μέρους της πανδημίας θα είναι η επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας. Αναμένεται να υπάρξει σύγκρουση μεταξύ δύο αντικρουόμενων σχεδίων: της νεοφιλελεύθερης έκθεσης Πισσαρίδη και της αναπτυξιακής πρότασης της Αριστεράς.
Με τον τρόπο που εξελίσσεται η κατάσταση στη χώρα μοιάζει όλο και πιο πιθανό το σενάριο η κυβέρνηση να προσφύγει στις κάλπες για να μπορέσει να δραπετεύσει από το αδιέξοδο στο οποίο μας ωθούν οι ιδεοληψίες της και η ανεπάρκειά της.
Με δεδομένο ότι οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα προκύψει μονοκομματική κυβέρνηση, ενδεχόμενο το οποίο δεν συγκεντρώνει ιδιαίτερα πολλές πιθανότητες ακόμα κι αν γίνουν διπλές εκλογές. Πρέπει, λοιπόν, να παραδεχτούμε ότι οι συνεργασίες είναι κλειδί για την επόμενη ημέρα.
Διεύρυνση προς τα αριστερά
Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να το αντιλαμβάνεται, όπως φαίνεται από τις δημόσιες τοποθετήσεις των στελεχών του. Το κόμμα μιλάει για διεύρυνση. Χρειάζεται, ωστόσο, προσοχή ώστε η διεύρυνση αυτή να μην γίνει μόνο προς το Κέντρο, αλλά και προς τα αριστερά. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εντείνει τις διαδικασίες κοινωνικής γείωσης με την πλειονότητα της κοινωνίας αλλά και με τα κοινωνικά κινήματα.
Πρέπει να προσπαθήσει να οικοδομήσει μια συμμαχία με όλους όσους πλήττονται από τις αντιλαϊκές πολιτικές της Δεξιάς. Δεν πρέπει όμως να γίνει ένας καλύτερος διαχειριστής της εξουσίας, αλλά να έχει το βλέμμα στον στόχο του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα. Όσα κόμματα συμφωνούν πρέπει να συμμετάσχουν.
Βασικό στοιχείο σύγκλισης πρέπει να είναι η οικοδόμηση ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους που θα καλύπτει τις ανάγκες ολόκληρης της κοινωνίας. Η σημασία αυτού περιγράφεται και στο νέο πλαίσιο αρχών του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ανοίξει ακόμα περισσότερο τη συζήτηση για τη σημασία τού κοινωνικού κράτους στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, τη μείωση της φτώχειας και της εγκληματικότητας. Πρέπει οι ιδέες αυτές να γίνουν κτήμα της κοινωνίας.
Στη νέα προγραμματική πρόταση θα υπάρξουν ζυμώσεις με τα υπόλοιπα κόμματα. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ και τα υπόλοιπα αριστερά κόμματα που θα συμπορευτούν δεν πρέπει να κάνουν πίσω από μία πολύ βασική αρχή: το νέο κοινωνικό κράτος πρέπει να απευθύνεται σε όλους.
Τέσσερις άξονες
Ένα κοινωνικό κράτος που απευθύνεται σε ολόκληρη την κοινωνία βασίζεται σε τέσσερις επιμέρους άξονες:
1. Καθολικές κοινωνικές παροχές. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται τα δημόσια συστήματα Υγείας, εκπαίδευσης, ασφάλισης και στέγασης. Σημαντικό είναι, πέραν των υφιστάμενων προτάσεων, να ανοίξει η συζήτηση για την επαναφορά του ΕΚΑΣ και την παροχή μόνιμης στέγης σε όλους τους άστεγους πολίτες.
2. Επαναρρύθμιση των εργασιακών και σύγχρονη επαγγελματική κατάρτιση. Ο άξονας αυτός παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη δικαιότερη πρωτογενή κατανομή του πλούτου, άρα είναι κομβικός στη διαδικασία του κοινωνικού μετασχηματισμού. Στην πρόταση πρέπει να προστεθεί η επαναφορά της μετενέργειας των συλλογικών συμβάσεων, καθώς και της μεσολάβησης και της διαιτησίας στα προ Μνημονίων επίπεδα.
3. Δίχτυ προστασίας από την ακραία φτώχεια. Το νέο κοινωνικό εισόδημα μπορεί να καλύψει τον τομέα αυτό επαρκέστερα από το, βοηθητικό αλλά χαμηλό, ΚΕΑ. Η πρόταση αυτή πρέπει να λάβει σημαντικότερη θέση στον δημόσιο διάλογο.
4. Ειδικές παροχές για συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών. Είναι δεδομένο για τη Ριζοσπαστική Αριστερά ότι, πέρα από τις ταξικές ανισότητες, υπάρχουν και άλλες επιμέρους ανισότητες, ακόμα και μεταξύ ατόμων της ίδιας τάξης. Δίνοντας ίσες παροχές σε όλους, απλώς διαιωνίζουμε τις ανισότητες ακόμα κι αν βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο όλων. Σωστά, λοιπόν, στο πλαίσιο αρχών δίνεται βάση στις ειδικές κοινωνικές παροχές. Μπορούν να προστεθούν η επέκταση των σχολικών γευμάτων στους μαθητές όλων των βαθμίδων και η χορήγηση καρτών δωρεάν παροχών στις μονογονεϊκές οικογένειες.
Η κοινωνία ζητάει αλλαγές. Η Αριστερά μπορεί και πρέπει να την ακούσει.
* Ο Παναγιώτης Ματσίγκας είναι απόφοιτος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου
