Τους πρώτους μήνες, το νέο μας ηλεκτρικό αυτοκίνητο δούλευε στην εντέλεια. Ηταν ένα από τα πρώτα BMW iX SUV που είδε η αμερικανική αγορά και αποσπούσε εγκώμια τόσο από εργαζόμενους σε συνεργεία αυτοκινήτων όσο και από φανατικούς του είδους. Ο ταχυφορτιστής που εγκαταστήσαμε στο γκαράζ μας επέτρεπε την άνετη φόρτισή του για τις ημερήσιες μετακινήσεις μας.
Επειτα επιχειρήσαμε να κάνουμε ένα ταξίδι. Μια μαύρη τρύπα σταθμών φόρτισης στην περιοχή του Μίντγουεστ έκανε όμως αυτή τη διαδρομή αδύνατη. Στη συνέχεια διαπιστώσαμε ότι οι υποτιθέμενοι επιμελημένοι αυτοκινητόδρομοι μεταξύ Βοστώνης, Νέας Υόρκης και Ουάσιγκτον είχαν παρόμοια προβλήματα. Συναντήσαμε επανειλημμένα οθόνες αφής που δεν λειτουργούσαν και πολύ αργούς φορτιστές. Σε έναν σταθμό με οκτώ μονάδες, μάλιστα, οι τρεις δεν λειτουργούσαν.
Τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα όταν το πρόγραμμα διετούς «δωρεάν» φόρτισης της BMW εξαφανίστηκε στα μέσα του ταξιδιού, αναγκάζοντάς μας να πληρώνουμε με την ελπίδα να ζητήσουμε κάποτε αποζημίωση. Οι διαδικτυακές ομάδες συζήτησης είναι γεμάτες από παρόμοιες ιστορίες, δείχνοντας ότι η δική μου εμπειρία δεν ήταν η μοναδική.
Θα μπορούσε απλώς να πρόκειται για τον πόνο του τοκετού: ο αριθμός ηλεκτρικών αυτοκινήτων στους αμερικανικούς δρόμους επταπλασιάστηκε σε πέντε χρόνια, φτάνοντας τα τρία εκατομμύρια. Και πολλοί από τους 135.000 σταθμούς φόρτισης είναι ολοκαίνουργιοι. Το ζήτημα εγείρει όμως επίσης ερωτήματα για το αν η επικέντρωση στην κατασκευή και πώληση ηλεκτρικών οχημάτων μάς οδήγησε να παραμελήσουμε τις αλλαγές που απαιτούνται για να κάνουν τους ανθρώπους ικανοποιημένους όταν αποκτήσουν ένα από αυτά.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) προβλέπει πως ένα από τα πέντε νέα αυτοκίνητα που θα πωληθούν τη φετινή χρονιά θα είναι ηλεκτρικό - σε σχέση με ένα στα 25 πριν από τρία χρόνια. Μεγάλο μέρος της ανάπτυξης παρατηρείται στην Κίνα, που πόνταρε νωρίς στην τεχνολογία και επιδότησε κατασκευαστές, αγοραστές και σταθμούς φόρτισης. Η προτίμηση για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα, ώστε ξένες κατασκευαστικές εταιρείες έμειναν πίσω, επιτρέποντας σε τοπικές μάρκες όπως η BYD να καταλάβουν μερίδιο της αγοράς.
Στη Δύση, η εμπειρία της Νορβηγίας είναι εποικοδομητική. Τα ηλεκτρικά οχήματα εκτινάχθηκαν από το 20% των νέων αυτοκινήτων στο 80% μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια χάρη στις φοροαπαλλαγές. Οι υποδομές φόρτισης όμως δυσκολεύτηκαν να ακολουθήσουν αυτόν τον ρυθμό παρά τη σθεναρή κυβερνητική υποστήριξη. Μεγάλες ουρές σχηματίζονται στους σταθμούς φόρτισης τα σαββατοκύριακα των γιορτών.
Η αμερικανική εμπειρία αναμένεται να είναι ακόμη πιο ταραχώδης. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ανακοινώσει σχέδια για την κατασκευή 500.000 σταθμών φόρτισης έως το 2030. Η απόσταση όμως με την Κίνα παραμένει τεράστια. Τουλάχιστον 1,8 εκατομμύρια σταθμοί ήδη λειτουργούν εκεί και η κυβέρνηση της χώρας έχει θέσει στόχο τα 20 εκατομμύρια μέχρι το 2025.
Η κατάσταση στην Αμερική περιπλέκεται από το γεγονός ότι η Tesla, που καταλαμβάνει περισσότερο από το 60% της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων, διαθέτει το δικό της δίκτυο σταθμών φόρτισης και μέχρι πρότινος αρνούνταν να επιτρέψει την πρόσβαση σε άλλα αυτοκίνητα. Είναι κάτι που αρχίζει να αλλάζει. H Volkswagen, που έχει το μεγαλύτερο δίκτυο -Electrify America-, φρόντισε σκόπιμα να διατηρήσει την ανοιχτή πρόσβαση. Και η Ford ανακοίνωσε την προηγούμενη Πέμπτη ότι θα δώσει στα οχήματά της πρόσβαση σε 12.000 ταχυφορτιστές της Tesla.
O διευθύνων σύμβουλος της Ford Τζιμ Φάρλεϊ υποστηρίζει ότι η πρόσθεση νέων φορτιστών θα μειώσει τους χρόνους αναμονής, αλλά και θα ρίξει το γενικό κόστος των ηλεκτρικών οχημάτων. Και αυτό επειδή οι καταναλωτές θα εξοικειώνονται όλο και περισσότερο με φθηνότερες, μικρότερες μπαταρίες που ταξιδεύουν 300 χιλιόμετρα, αντί για εκείνες των 600 χιλιομέτρων για τις οποίες αγωνίζονται σήμερα οι κατασκευαστές. «Πρέπει να κάνουμε τις μπαταρίες όσο πιο μικρές γίνεται» τονίζει.
Η συρρίκνωση των μπαταριών θα βοηθούσε επίσης στην επίλυση ενός παρεμφερούς προβλήματος. Αν τα σημερινά πρότυπα επιμείνουν, η μετατροπή μόνο του αμερικανικού στόλου αυτοκινήτων σε ηλεκτρικά θα απαιτούσε τρεις με τέσσερις φορές περισσότερο λίθιο από ό,τι παράγεται σε όλο τον κόσμο: «Χρειάζεσαι πολλαπλασιασμό κατά 1.500 φορές της εξόρυξης και κατεργασίας» δηλώνει ο Κέβιν Κζίντζερ, πρωτοπόρος του κλάδου. «Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στο περιβάλλον;».
Μέχρι τώρα, οι σταθμοί φόρτισης έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της διαδικασίας που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο από ό,τι το γέμισμα με πετρέλαιο. Κανείς δεν θέλει να περιμένει σε ένα ερειπωμένο πάρκινγκ για 45 λεπτά, όπως έκανα εγώ τον περασμένο μήνα.
Η ιστορία υποδηλώνει ότι κάποιος θα επωφεληθεί πάντα από ανάλογες ευκαιρίες. Η Νότια Ντακότα κατάφερε να γίνει εθνικός τουριστικός προορισμός προσφέροντας δωρεάν παγωμένο νερό στους ταξιδιώτες προς το Ορος Ράσμορ τις μέρες πριν την ανακάλυψη του κλιματισμού. Η εξάπλωση των αυτοκινητόδρομων βοήθησε στην ανάπτυξη των McDonald’s και των ανταγωνιστών τους.
H νεογέννητη βιομηχανία φόρτισης έχει όμως αποτύχει μέχρι τώρα να κεφαλαιοποιήσει την αυξανόμενη ζήτηση. Οι μετοχές των EVGo και Chargepoint έχουν υποχωρήσει κατά 80% σε σχέση με το απόγειο του 2021 και η Volta πουλήθηκε πέρσι στη Shell με ανάλογες ζημιές.
Το έλλειμμα υποδομών έχει σοβαρές συνέπειες. Οι ανησυχίες για τη φόρτιση έσπρωξαν το ένα τέταρτο πρόωρων αγοραστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ στο να επιστρέψουν στους κινητήρες εσωτερικής καύσης, αναφέρει έρευνα της αμερικανικής κυβέρνησης. Και το ποσοστό των Αμερικανών που δηλώνει ότι είναι «απίθανο» να αγοράσουν κάποτε ηλεκτρικό αυτοκίνητο αυξάνεται. Αν αυτό είναι το κύμα του μέλλοντος, τότε μας περιμένουν φουρτουνιασμένες θάλασσες.
