«Η διεθνής κατάσταση βρίσκεται σήμερα σε ένα νέο σημείο καμπής. Υπάρχουν δύο άνεμοι στον σημερινό κόσμο, ο ανατολικός και ο δυτικός άνεμος... Πιστεύω πως ο ανατολικός άνεμος επικρατεί του δυτικού».
Τα σχόλια αυτά θα μπορούσαν να έχουν ειπωθεί κατά την επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη Μόσχα. Στην πραγματικότητα προέρχονται από την ομιλία ενός άλλου Κινέζου ηγέτη, του Μάο Τσετούνγκ το 1957.
Απηχώντας τον Μάο, ο Σι ισχυρίζεται συχνά ότι «η Ανατολή ανεβαίνει και η Δύση παρακμάζει». Ο Σι, όπως και ο Μάο και ο Πούτιν, πιστεύει επίσης πως η Ρωσία και η Κίνα έχουν κοινό συμφέρον να επιταχύνουν την παρακμή των δυτικών δυνάμεων. Πριν από δύο εβδομάδες, ο Κινέζος ηγέτης κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι ακολουθούν πολιτική «ανάσχεσης, περικύκλωσης και καταπίεσης» εις βάρος της χώρας του.
Οι ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας συναντήθηκαν επίσης εν μέσω φόβων για πυρηνικό πόλεμο. Το 1957 στη Μόσχα ο Μάο κάλεσε το ακροατήριό του να δει τη θετική πλευρά μιας πυρηνικής σύγκρουσης: «Αν φτάσουμε στο χειρότερο σημείο και η μισή ανθρωπότητα πεθάνει, η άλλη μισή θα επιζούσε, ενώ ο ιμπεριαλισμός θα εξαλειφόταν και ολόκληρος ο κόσμος θα γινόταν σοσιαλιστικός». Ακόμα και για ένα σοβιετικό ακροατήριο ήταν μια τραβηγμένη προσέγγιση.
Ο Πρόεδρος Σι, αντιθέτως, εμφανίστηκε στη Μόσχα ως ειρηνοποιός. Έφτασε εκεί έχοντας ακόμη την αίγλη που του εξασφάλισε το πρόσφατο διπλωματικό επίτευγμά του - η επαναπροσέγγιση Ιράν-Σαουδικής Αραβίας έπειτα από κινεζική διαμεσολάβηση.
Η Κίνα παρουσίασε πρόσφατα και ένα ειρηνευτικό σχέδιο 12 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Αρκετοί περίμεναν ότι στη διάρκεια της παραμονής του στη Μόσχα θα απηύθυνε έκκληση για άμεση εκεχειρία. Μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Κινέζος Πρόεδρος είναι πιθανό να συνομιλήσει τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Ζελένσκι θα ανταποκρινόταν αναμφίβολα σε μια τέτοια κίνηση. Ο Σι έχει τεράστια επιρροή στον Πούτιν, αν επιδιώξει να την ασκήσει. Όμως ο Ζελένσκι και ο δυτικός συνασπισμός που υποστηρίζει την Ουκρανία θα είναι επίσης δικαίως επιφυλακτικός απέναντι στις κινεζικές ειρηνευτικές προτάσεις. Η πραγματικότητα είναι ότι ο Σι μάλλον δύσκολα θα αποδειχτεί πρόθυμος ή ικανός να πετύχει τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Σε αντίθεση με τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν, η Κίνα δεν διαμεσολαβεί μεταξύ δύο πλευρών ήδη έτοιμων να καταλήξουν σε συμφωνία. Το Πεκίνο δεν είναι επίσης ουδέτερο στη σύγκρουση.
Παρότι η Κίνα απέχει στις ψηφοφορίες στα Ηνωμένα Έθνη που καταδικάζουν τη ρωσική εισβολή, χρησιμοποιεί ρωσική ορολογία για να περιγράψει τη σύγκρουση. Ο υπουργός Εξωτερικών της Κιν Γκανγκ πρόσφατα έπλεξε το εγκώμιο των σινορωσικών σχέσεων που, όπως είπε, αποτελούν την «κινητήρια δύναμη» των διεθνών υποθέσεων. Οι Κινέζοι θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν τη Ρωσία στο να πετύχει την απαλλαγή του Πούτιν από μια δίωξη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Το σημερινό «ειρηνευτικό σχέδιο» της Κίνας δεν αναφέρει τίποτα για ρωσική απόσυρση από τα εδάφη που έχει καταλάβει στην Ουκρανία. Αν ο Σι προτείνει εκεχειρία, οι Ρώσοι θα μπορούν να ανταποκριθούν με ενθουσιασμό γνωρίζοντας ότι η Ουκρανία θα απορρίψει την πρόταση όσο εδάφη της παραμένουν υπό κατοχή. Ακόμη και αν κηρυσσόταν εκεχειρία, η Ρωσία θα μπορούσε να την παραβιάσει, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν.
Για τον Σι, ωστόσο, είναι χρήσιμο να παρουσιάζει την Κίνα ως πραγματιστή ειρηνοποιό, ο οποίος ενδιαφέρεται πάνω απ’ όλα για το εμπόριο και την κοινή ευημερία. Η Αμερική, αντιθέτως, παρουσιάζεται από την Κίνα ως ιδεοληπτική πολεμοκάπηλος που χωρίζει τον κόσμο σε φίλους και εχθρούς, έχοντας παράλληλα εμμονή με τη δική της ηγεμονία. Το αφήγημα αυτό βοηθά την Κίνα στη μάχη για τη διαμόρφωση γνώμης στον «πλανητικό Νότο» και ανησυχεί τους Αμερικανούς.
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι είδους σχέσεις θεωρεί ο Σι επωφελείς για την Κίνα. Το οικονομικό κομμάτι είναι εύκολο. Όσο η Δύση απεξαρτάται από τη ρωσική ενέργεια, η Κίνα είναι σε θέση να αγοράζει πετρέλαιο και αέριο σε μειωμένες τιμές. Ο Πούτιν και ο Σι πιθανότατα θα συμφωνήσουν να επιταχύνουν τα έργα για ακόμη έναν αγωγό μεταξύ των χωρών τους.
Ο εφοδιασμός της Ρωσίας με αγαθά που δεν μπορεί πλέον να αγοράσει από τη Δύση, ιδίως ημιαγωγούς, αποτελεί επίσης επικερδή κίνηση για το Πεκίνο - παρότι ορισμένες κινεζικές εταιρείες θα ανησυχήσουν για το ενδεχόμενο δυτικών κυρώσεων. Οι ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας είναι πιθανό να συνεχίσουν τις προσπάθειες να προωθήσουν εναλλακτικές λύσεις στο δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα.
Το πραγματικά ευαίσθητο ερώτημα είναι οι απαιτήσεις του Πούτιν για κινεζικό οπλισμό - ιδίως βλήματα πυροβολικού και πυραύλους που θα αναπληρώσουν τις ελλείψεις που υπονομεύουν τις ρωσικές πολεμικές προσπάθειες. Οι ΗΠΑ προειδοποίησαν τον περασμένο μήνα ότι η Κίνα ετοιμάζεται να κάνει μια τέτοια κίνηση. Το αν ο Πούτιν και ο Σι συμφωνήσουν, είναι πιθανό να παραμείνει επτασφράγιστο μυστικό.
Αθέατες θα παραμείνουν και οποιεσδήποτε εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Κίνας. Ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι κάποια μέρα θα καταφέρουν να προκαλέσουν ένα δεύτερο ρήγμα μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου - όπως εκείνο που οδήγησε στη σινοαμερικανική προσέγγιση της δεκαετίας του 1970. Κάτι τέτοιο όμως μοιάζει σήμερα πιο μακρινό και από μια επιτυχή κινεζική ειρηνευτική πρωτοβουλία στην Ουκρανία.
Οι φωτογραφίες του Σι και του Πούτιν μαζί στη Μόσχα θα στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Η Ρωσία και η Κίνα παραμένουν στενοί εταίροι - ενωμένοι από την κοινή εχθρότητά τους απέναντι στην Αμερική και στους συμμάχους τους.
