H Πολωνία και η Ουγγαρία έχουν πεισμώσει. Οι διαμαρτυρίες τους κατά των νέων εγγυήσεων για την ύπαρξη κράτους δικαίου -μπλοκάροντας στην ουσία τον νέο επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. και το ταμείο ανάκαμψης, που σε συνδυασμό αφορούν 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ- αναμένεται να επισκιάσουν τόσο τη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες όσο και τις διαπραγματεύσεις για το Brexit.
Το αδιέξοδο έχει παραλύσει και άλλες σημαντικές αποφάσεις, όπως εκείνη για τη μείωση των εκπομπών αερίων έως το 2030. Έχει επίσης διευρύνει τα ρήγματα για τη συλλογική δέσμευση της ένωσης πάνω σε θεμελιώδεις αξίες μετατρέποντάς τα σε χάσμα.
Αδύναμη και αυτοκαταστροφική στάση
Η Βαρσοβία και η Βουδαπέστη έχουν την ψευδαίσθηση ότι κρατούν στα χέρια τους τις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Στην πραγματικότητα, η θέση τους είναι αδύναμη και αυτοκαταστροφική. Οι χαμένοι θα είναι οι ίδιοι λαοί που αυτές οι δύο εθνικιστικές κυβερνήσεις διατείνονται ότι υπερασπίζονται απέναντι σε μια υποτιθέμενη καταπιεστική φιλελεύθερη ευρωπαϊκή ελίτ.
Η Πολωνία και η Ουγγαρία είναι αποδέκτες μεγάλων κονδυλίων από τα ευρωπαϊκά ταμεία. Η καθαρή χρηματοδότηση έφτασε αντιστοίχως το 3,4% και το 5% του ΑΕΠ τους μέσα στο 2018.
Αν το αδιέξοδο παραταθεί, η Ε.Ε. θα καταφύγει σε έκτακτο προϋπολογισμό, στον οποίο ορισμένα προγράμματα δαπανών θα έχουν παγώσει. Θεωρητικά, η Πολωνία και η Ουγγαρία θα κέρδιζαν σημαντικά από το ταμείο ανάκαμψης της Ε.Ε. -30 και 8 δισεκατομμύρια ευρώ αντιστοίχως- και η χρηματοδότηση αυτή βρίσκεται τώρα σε κίνδυνο.
Για να παρακάμψουν το πολωνικό και ουγγρικό βέτο, τα υπόλοιπα 25 κράτη - μέλη θα μπορούσαν να αναθέσουν το ταμείο ανάκαμψης από την πανδημία σε μια υποομάδα της Ε.Ε. χρησιμοποιώντας τις λεγόμενες διαδικασίες ενισχυμένης συνεργασίας, όπως έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί η Κομισιόν.
Η διαδικασία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις και να απαιτήσει χρόνο. Ενδέχεται τα κράτη - μέλη να χρειαστεί να παράσχουν προκαταβολικά κεφάλαιο προκειμένου να καλύψουν το κοινό χρέος, καθώς δεν θα διαθέτουν ροή εισοδήματος από έναν νέο προϋπολογισμό της Ε.Ε.
Όμως οι προετοιμασίες θα έπρεπε να συνεχιστούν ώστε να φανεί ότι η Ε.Ε. δεν μπορεί να παραμένει δέσμιος κρατών - μελών που δείχνουν ασέβεια για συμβατικές δεσμεύσεις απέναντι στα δημοκρατικά δικαιώματα. Αν ο τρόπος παράκαμψης των δύστροπων μελών αποδειχτεί βιώσιμος, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες περιπτώσεις. Η Πολωνία και η Ουγγαρία θα μπορούσαν σύντομα να βρεθούν σε δεύτερη βαθμίδα συμμετοχής.
Για να υπογραμμίσουν την αποφασιστικότητά τους, οι 25 θα μπορούσαν επίσης να εγκρίνουν τους ξεχωριστούς κανόνες που εγγυώνται τη συμμόρφωση με το κράτος δικαίου ως προϋπόθεση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
Η Βαρσοβία και η Βουδαπέστη ισχυρίζονται ότι αποτελούν στόχο διακρίσεων. Από τη στιγμή όμως που τα εθνικά βέτο δεν ισχύουν σε αυτό το ζήτημα, δεν θα μπορούν να μπλοκάρουν τη διαδικασία. Μέσα στη μανία τους έχουν επινοήσει εξωφρενικά επιχειρήματα λέγοντας ότι αποτελούν θύματα της “ΛΟΑΤΚΙ ιδεολογίας” ή ότι οι Βρυξέλλες συνωμοτούν να φέρουν 35 εκατομμύρια μετανάστες στην Ευρώπη.
Φωνές για έξοδο από την Ε.Ε.
Ορισμένες υπερσυντηρητικές φωνές στην Πολωνία έχουν αρχίσει να συζητούν για το αν η Πολωνία θα ήταν καλύτερα εκτός Ε.Ε. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν παρουσιάζει τον εμβολιασμό στη Βρετανία ως πλεονέκτημα του Brexit.
Τα πλεονεκτήματα όμως της ένταξης στην Ε.Ε. γι’ αυτές τις δύο πρώην χώρες του σοβιετικού μπλοκ είναι αδιαμφισβήτητα. Εξαρτώνται σε τεράστιο βαθμό από τις εξαγωγές στην υπόλοιπη Ε.Ε. και είναι στενά ενσωματωμένες στις γερμανικές αλυσίδες προσφοράς.
Οι πληθυσμοί τους υποστηρίζουν σθεναρά τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κυβερνητική προπαγάνδα που αναπαράγεται από δουλοπρεπή ΜΜΕ θα μπορούσε όμως μακροπρόθεσμα να τους στρέψει εναντίον της Ευρώπης. Το Brexit ήταν βραδυφλεγές. Όμως οι ηγέτες της Πολωνίας και της Ουγγαρίας έχουν οικοδομήσει τον αυταρχισμό τους πάνω στις οικονομικές επιτυχίες που εξασφαλίζουν τα χρήματα της Ε.Ε. και η συμμετοχή στην κοινή αγορά.
Η συζήτηση περί εξόδου ενδεχομένως να απευθύνεται στη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, η οποία δίνει τέτοια βαρύτητα στην ενότητα της Ε.Ε. ώστε να κάνει τα στραβά μάτια για τις περιπτώσεις κατάχρησης εξουσίας στη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη. Ο συνεχής κατευνασμός αυτών των δύο χωρών πέτυχε μόνο να διευρύνει τα χάσματα. Η Ε.Ε. θα πρέπει να υιοθετήσει σκληρή στάση και η καγκελάριος να επιλέξει πλευρές.
