«Στη διάρκεια του καύσωνα το 2018 ρωγμές έκαναν ξαφνικά την εμφάνισή τους στο σπίτι μας που είχε κτιστεί το 2005. Η ζωή μας ανατράπηκε. Καθημερινά ακούμε θορύβους, τριξίματα... Είναι τρομακτικό! Δεν θέλω πια να έρχονται τα παιδιά μας να κοιμηθούν στο σπίτι...». Αυτά τα λόγια απόγνωσης ανήκουν στον Μοχάμεντ Μπενιάχια, που ζει στο Διαμέρισμα Sarthe, στην επαρχία του Λίγηρα στη Γαλλία, που έχει πληγεί από το φαινόμενο διόγκωσης/συρρίκνωσης των αργιλικών εδαφών. Ο ίδιος είναι πρόεδρος της ένωσης «Επείγον - Σπίτια με ρωγμές» καθώς το φαινόμενο έχει πλέον πάρει σημαντικές διαστάσεις, με περιόδους μεγάλης ξηρασίας να διαδέχονται εκείνες ισχυρών βροχοπτώσεων - κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την αστάθεια των θεμελιώσεων των κτηρίων. Περίπου 6 εκατομμύρια κατοικίες στη Γαλλία αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αυτόν καθώς βρίσκονται κτισμένες σε αργιλικά εδάφη.
«Σήμερα το 62% των Γάλλων υφίστανται αυξημένους κινδύνους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και δεν είμαστε έτοιμοι. Είναι σημαντικό να προβάλλουμε άτομα που έχουν άμεσα πληγεί γιατί αυτή είναι η καθημερινότητά τους και όχι κάποια παραξενιά απαισιόδοξων ενώσεων» εξηγεί ο Ζερεμί Σουϊσά της οργάνωσης «Κοινή μας υπόθεση». Η οργάνωση αυτή μαζί με την Oxfam και την Greenpeace προσφέρουν τη στήριξή τους σε πολίτες που αποφάσισαν να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη κατά του γαλλικού κράτους για έλλειμμα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. «Ελπίζουμε ότι αυτή τη φορά το κράτος θα συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης» παρατηρεί ο Μ. Μπενιάχια, εξηγώντας στο περιοδικό Politis την απόφασή του να κάνει ένα μεγάλο βήμα απέναντι στην απάθεια των δημόσιων Αρχών. Περιέγραψε έτσι την πρωτόγνωρη για την Ευρωπαϊκή Ένωση πρωτοβουλία κατά του γαλλικού κράτους, του ίδιου και άλλων 13 πολιτών (κάποιοι εκπροσωπούν συλλογικότητες) με τις οργανώσεις, οι οποίες μάλιστα έχουν και την εμπειρία της λεγόμενης «Υπόθεσης του Αιώνα», του 2018, σχετικά με την απραξία απέναντι στην κλιματική αλλαγή.
Ο στόχος της δικαστικής διαδικασίας αφορά το 3ο Εθνικό Πλάνο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, που δημοσιοποιήθηκε τον Μάρτιο και που οι προσφεύγοντες χαρακτηρίζουν άτολμο και επιφανειακό σε σχέση με την περίπτωση υπερθέρμανσης του πλανήτη της τάξης των 3 βαθμών Κελσίου, δηλαδή 4 βαθμών στη μητροπολιτική Γαλλία. Την άποψη περί ατολμίας συμμερίζεται σε σχετική γνωμοδότησή του και το Ανώτατο Συμβούλιο για το Κλίμα που ίδρυσε το 2018 ο... Πρόεδρος Μακρόν. Με το προκαταρκτικό τους αίτημα 162 σελίδων κατά του Εθνικού Πλάνου πολίτες και οργανώσεις υποστηρίζουν ότι επί συνόλου 310 δράσεων «μόνο για 48 έχει γίνει ποσοτικοποίηση ή δημοσιονομική αξιολόγηση», ενώ παράλληλα οι αρχικοί προϋπολογισμοί πηγών χρηματοδότησης, όπως το Ταμείο Μπαρνιέ, το Πράσινο Ταμείο ή οι Υπηρεσίες Νερού, περιορίζονται... Επίσης, η πρωτοβουλία των πολιτών θέλει να αναδείξει ένα από τα αδύνατα σημεία του Εθνικού Πλάνου: ότι δεν λαμβάνει υπόψη του τις ανισότητες και την ευαλωτότητα απέναντι στους κλιματικούς κινδύνους ανάλογα με τις κοινωνικές κατηγορίες και τις περιοχές. Στην κατεύθυνση αυτή αποκαλυπτική είναι η έκθεση του 2022 του Ιδρύματος για τη Στέγη των Ευάλωτων, που καταγράφει 5,2 εκατομμύρια κτήρια που είναι αδύνατο να θερμανθούν τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι βράζουν.
«Γνωρίζουμε σήμερα ότι η κλιματική αλλαγή και οι συνέπειές της χαρακτηρίζονται από βαθιές ανισότητες γιατί εκείνοι που ευθύνονται περισσότερο, οι πιο πλούσιοι, οι παλιότερες γενιές, δεν πληρώνουν υψηλό τίμημα αλλά ο τρόπος ζωής τους επιδεινώνει την κλιματική αλλαγή» εξηγεί η γενική διευθύντρια της Oxfam Σεσίλ Ντιφλό. «Με την προσφυγή αυτή μπαίνουμε στην υπηρεσία των πιο αδύναμων λέγοντάς τους ότι δεν είναι μόνοι τους αλλά και για να αναγκάσουμε το κράτος να δράσει».
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων, Εξωτερικής Πολιτικής, Ευρωπαϊκής Ενέργειας και Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
