Νεκρή εντοπίστηκε πριν λίγες ημέρες κοντά στις νοτιοδυτικές ακτές της Νορβηγίας, η φάλαινα μπελούγκα «Χβάλντιμιρ», η οποία αναδείχθηκε σε ένα από τα πιο γνωστά θαλάσσια θηλαστικά παγκοσμίως λόγω της ασυνήθιστης ιστορίας της.
Η φάλαινα που εκτιμάται ότι ήταν ηλικίας 14 έως 15 ετών εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2019 στα ανοιχτά της Αρκτικής Νορβηγίας, φέροντας μια ζώνη με βάση για κάμερα, ενώ οι ιμάντες της έφεραν την ένδειξη «Εξοπλισμός της Αγίας Πετρούπολης». Η ζώνη αφαιρέθηκε από βιολόγους που πλησίασαν τη φάλαινα, ωστόσο, το εύρημα αυτό πυροδότησε υποψίες ότι η Χβάλντιμιρ είχε εκπαιδευτεί από το ρωσικό ναυτικό, ενδεχομένως για αποστολές παρακολούθησης ή άλλες κατασκοπευτικές επιχειρήσεις.
Το όνομα της φάλαινας, προέκυψε από σύμπτυξη της λέξης «φάλαινα» (χβαλ) στα νορβηγικά με το ρωσικό όνομα «Βλαντίμιρ». Η φάλαινα βαρέθηκε χωρίς εμφανή τραύματα και η αρχική νεκροψία του άτυχου ζώου δεν αποκάλυψε τα αίτια του θανάτου της, και η υπόθεση παραπέμφθηκε στο κτηνιατρικό ινστιτούτο για περαιτέρω έρευνα. Το ζώο έδειχνε ιδιαίτερη εξοικείωση με την ανθρώπινη παρουσία και την τάση να πλησιάζει σκάφη, κάτι που υποστηρίζει την υπόθεση ότι είχε εκπαιδευτεί από ανθρώπους.
Ο θάνατός της άφησε πολλά ερωτήματα αναπάντητα, τόσο για το πώς ακριβώς έχασε τη ζωή της, όσο και για το πώς πραγματικά κατέληξε να γίνει ένα πιθανό εργαλείο στα χέρια του στρατού. Η Ρωσία δεν σχολίασε ποτέ επίσημα τις κατηγορίες, αφήνοντας να αιωρούνται τα ερωτήματα γύρω από την ιστορία της. Η φάλαινα παρέμεινε υπό την επιτήρηση της ΜΚΟ Marine Mind, που παρακολουθούσε τις κινήσεις της για πέντε χρόνια.
Our ground team spends a lot of time observing Hvaldimir at salmon farms, where he entertains himself for hours with ropes and bouys. Since 2019, OneWhale has explored every imaginable solution, and it's clear that Hvaldimir deserves a chance to be with his own kind. #hvaldimir pic.twitter.com/ddWf7go3Hp
— OneWhale (@onewhaleorg) January 26, 2024
Ένα χρόνο πριν από τον θάνατό της, η Χβάλντιμιρ εντοπίστηκε στις δυτικές ακτές της Σουηδίας, μακριά από το φυσικό της περιβάλλον. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ανησυχία στους βιολόγους και στους ακτιβιστές της οργάνωσης Marine Mind, καθώς θεωρήθηκε ότι η φάλαινα μπορεί να δυσκολευόταν να βρει τροφή σε αυτά τα ύδατα, δεδομένου ότι οι μπελούγκα φάλαινες συνήθως ζουν πιο βόρεια, κοντά στη Γροιλανδία ή στα νερά της ρωσικής και νορβηγικής Αρκτικής. Κατά την παραμονή της στη Σουηδία, καταγράφηκαν ενδείξεις απώλειας βάρους, κάτι που ενίσχυσε τις ανησυχίες για την υγεία της.
Θαλάσσια θηλαστικά ως στρατιωτικά εργαλεία
Η ιστορία της φάλαινας αυτής δεν είναι απλώς μια μεμονωμένη τραγωδία. Ρωσία και ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει θαλάσσια θηλαστικά στα στρατιωτικά τους προγράμματα. Δελφίνια, φάλαινες beluga, θαλάσσια λιοντάρια και άλλα θαλάσσια θηλαστικά εκπαιδεύονται για να εκτελούν διάφορες εργασίες, όπως παράδοση εξοπλισμού, εντοπισμός ναρκών και ανάκτηση χαμένων αντικειμένων, φύλαξη σκαφών και υποβρυχίων και παρακολουθήσεις που καταγράφονται από κάμερα την οποία κρατούν στο στόμα τους.
Αρχικά, τα θηλαστικά μελετήθηκαν για την ανάπτυξη καλύτερων μεθόδων εντοπισμού αντικειμένων κάτω από το νερό και τη βελτίωση της ταχύτητας σκαφών και υποβρυχίων. Δοκιμές έγιναν σε περισσότερα από 19 είδη θαλάσσιων θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένων καρχαριών και πτηνών, για να βρεθούν τα καταλληλότερα. Το 1965, το πρώτο πρόγραμμα των ΗΠΑ, Sea Lab II, περιλάμβανε ένα δελφίνι, τον Tuffy. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, το πρόγραμμα είχε περισσότερα από 100 δελφίνια, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο του Βιετνάμ, καθώς και θαλάσσια λιοντάρια και φάλαινες μπελούγκα.
Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ο προϋπολογισμός μειώθηκε, αλλά μεταξύ 1986 και 1988, έξι δελφίνια στάλθηκαν στον Περσικό Κόλπο για την προστασία των ναυαρχίδων των ΗΠΑ και τη συνοδεία πετρελαιοφόρων του Κουβέιτ σε επικίνδυνα νερά. Το 1992, το πρόγραμμα αποχαρακτηρίστηκε και εξετάστηκε η δυνατότητα επιστροφής των δελφινιών στη φύση, αλλά διαπιστώθηκε ότι ήταν μια πολύπλοκη και ακριβή διαδικασία.
Η Σοβιετική Ένωση διεξήγαγε παρόμοια προγράμματα για να αποκτήσει υπεροχή στο υποθαλάσσιο πεδίο. Όταν οι σοβιετικές υπηρεσίες πληροφοριών ανακάλυψαν το πρόγραμμα των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960, το Σοβιετικό Ναυτικό ίδρυσε το 1965 μια ερευνητική εγκατάσταση κοντά στη Σεβαστούπολη για τη μελέτη στρατιωτικών χρήσεων των θαλάσσιων θηλαστικών.
Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, το πρόγραμμα πέρασε στο Ουκρανικό Ναυτικό, αλλά παραμελήθηκε. Το 2012 επανιδρύθηκε από το ουκρανικό ναυτικό και το 2014 επανήλθε υπό τον έλεγχο της Ρωσίας μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Το 2016, η Ρωσία αγόρασε πέντε ρινοδέλφινα για να ανανεώσει τον «ζώντα στόλο» της.
Το πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας ξεκίνησε το 2015 και φημολογείται ότι εκπαιδεύει δελφίνια «καμικάζι», ενώ φημολογείται ότι και το Ισραήλ έχει παρόμοιο στρατιωτικό πρόγραμμα. Η διαδικασία εκπαίδευσης αυτών των ζώων είναι συχνά σκληρή, περιλαμβάνοντας καταναγκαστικές μεθόδους που τα υποβάλλουν σε ψυχολογική και σωματική δυσφορία. Τα ζώα αυτά απομακρύνονται από το φυσικό τους περιβάλλον και αναγκάζονται να ζουν σε περιορισμένους χώρους, όπου οι φυσικές τους συμπεριφορές καταστέλλονται ή αλλοιώνονται.
Ο πόλεμος είναι από μόνος του μια καταστροφική δύναμη, και η εμπλοκή άλλων ειδών σε αυτή την ανθρώπινη δραστηριότητα υπογραμμίζει τη βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι ο άνθρωπος έχει δικαίωμα να κυριαρχεί πάνω σε όλα τα άλλα ζώα του πλανήτη για να επιτύχει τους δικούς του ανθρωποκεντρικούς εγωιστικούς σκοπούς.
