Την ώρα που τεράστιες πυρκαγιές μαίνονται σε όλο το βόρειο ημισφαίριο, από τη Μεσόγειο έως τον Καναδά, μετατρέποντας σε στάχτη αχανείς δασικές εκτάσεις, επιδεινώνοντας τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και υποβιβάζοντας την ποιότητα του αέρα από τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, μια νέα δραματική προειδοποίηση έρχεται από τους επιστήμονες για το εύρος και την κλιμάκωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Είναι σήμερα η πιο επικίνδυνη απειλή για την ανθρώπινη υγεία σε παγκόσμια κλίμακα, πιο επικίνδυνη και από το κάπνισμα ή την κατάχρηση αλκοόλ, και επικεντρώνεται σε μέρη του κόσμου που έχουν καταληφθεί από τη φρενίτιδα της ανάπτυξης, όπως η Νότια Ασία και η Αφρική.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με χθεσινό ρεπορτάζ του Guardian, η Κίνα συνεχίζει να εγκρίνει την κατασκευή νέων ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών με καύση άνθρακα με έναν ρυθμό που ισοδυναμεί με δύο σταθμούς ανά εβδομάδα (!). Πρόκειται για ένα σχέδιο που οι αναλυτές προειδοποιούν πως δεν είναι βιώσιμο εφόσον η χώρα θέλει να πετύχει τις δεσμεύσεις της για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Το Πεκίνο έχει δεσμευτεί σε ένα χρονοδιάγραμμα που προβλέπει κορύφωση των εκπομπών έως το 2030 και στη συνέχεια σταδιακή αποκλιμάκωσή τους σε μηδενικό επίπεδο το 2060, ενώ το 2021 ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ είχε υποσχεθεί ότι θα σταματήσει η κατασκευή νέων θερμοηλεκτρικών σταθμών στη Κίνα. Ωστόσο, μετά την περσινή σοβαρή ενεργειακή κρίση, που οδήγησε σε εκ περιτροπής διακοπές στην ηλεκτροδότηση σε μεγάλα τμήματα της χώρας, η κυβέρνηση προχώρησε σε μαζικές εγκρίσεις κατασκευής νέων σταθμών και επανεκκίνησης όσων είχαν σταματήσει τη λειτουργία τους
Καθώς οι νέες εγκρίσεις συνεχίζονται με τον ίδιο ρυθμό, αναλύσεις του Global Energy Monitor (GEM) και του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα που δημοσιεύθηκαν χθες εκτιμούν πως η Κίνα πιθανότατα θα σπάσει το περσινό ρεκόρ της σε ό,τι αφορά την επιστροφή στον άνθρακα. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το πρώτο εξάμηνο φέτος οι κινεζικές Αρχές χορήγησαν εγκρίσεις για νέους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς συνολικής ισχύος 52 GW, άρχισαν την κατασκευή άλλων ισχύος 37 GW, ανακοίνωσαν σχέδια για την κατασκευή κάποιων ακόμη και 41 GW και «αναβίωσαν» εγκαταλειμμένα πρότζεκτ άλλων 8 GW.
Από τον λιγνίτη στις πυρκαγιές
Αν για την Ασία, που προσπαθεί με κάθε τρόπο να κερδίσει το στοίχημα της ανάπτυξης, η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι η αναπόφευκτη συνεπακόλουθη συνέπεια της επιστροφής στον άνθρακα, σε άλλες περιοχές του κόσμου η έξαρση των δασικών πυρκαγιών αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αιτίες επιδείνωσης των δεικτών της ποιότητας του αέρα.
Στην ετήσια έκθεσή του με τίτλο «Δείκτης ζωής για την ποιότητα του αέρα» (AQLI), το Ινστιτούτο Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Σικάγο (EPIC) προειδοποιεί πως η ρύπανση από τα λεπτά αιωρούμενα μικροσωματίδια που εκλύονται από τις βιομηχανικές εκπομπές, από τις εκπομπές των οχημάτων, από τις δασικές πυρκαγιές και από άλλους παράγοντες παραμένει η «σοβαρότερη εξωγενής απειλή για τη δημόσια υγεία».
Αν η παγκόσμια κοινότητα μείωνε διά παντός αυτούς τους ρύπους, ώστε να επιτύχει το όριο που θέτουν οι οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τότε ο μέσος άνθρωπος θα πρόσθετε 2,3 χρόνια στο προσδόκιμο ζωής του, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε το EPIC το 2021. Τα αιωρούμενα σωματίδια συνδέονται με νόσους των πνευμόνων, καρδιακά νοσήματα, εγκεφαλικά και καρκίνο.
Στην Ευρώπη, η ατμοσφαιρική ρύπανση από μικροσωματίδια εξακολουθεί να είναι μία από τις χειρότερες συνέπειες των δασικών πυρκαγιών, η οποία ωστόσο συχνά παραβλέπεται, αφού σε πρώτη μοίρα έρχονται οι καταστροφές στα οικοσυστήματα και στις περιουσίες.
Παγκοσμίως, η Νότια Ασία είναι η περιοχή που πλήττεται περισσότερο από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Το Μπανγκλαντές, η Ινδία, το Νεπάλ και το Πακιστάν είναι κατά σειρά οι πρώτες τέσσερις πιο μολυσμένες χώρες. Σύμφωνα με τη μοντελοποίηση δεδομένων που έκανε το EPIC, οι κάτοικοι του Μπανγκλαντές, όπου το μέσο επίπεδο έκθεσης στα αιωρούμενα μικροσωματίδια υπολογίζεται σε 74 μg/ m3, θα μπορούσαν να δουν να αυξάνεται κατά 6,8 χρόνια το προσδόκιμο ζωής τους αν το όριο ρύπανσης μειωνόταν στα 5 μg/ m3, το επίπεδο που συνιστάται από τον ΠΟΥ.
Η πρωτεύουσα της Ινδίας, το Νέο Δελχί, θεωρείται «η πιο μολυσμένη μεγαλούπολη στον κόσμο», με μέσο ετήσιο επίπεδο έκθεσης στα μικροσωματίδια 126,5 μg/m3.
