Κάπως έχουν καλμάρει τα πράγματα στη μακρινή Νέα Καληδονία, στο μεγάλο νησί του Ειρηνικού, που βρίσκεται πάνω από 1.200 χλμ. μακριά από τις ανατολικές ακτές της Αυστραλίας και περίπου 17.000 (!) χλμ. από το Παρίσι, μια από τις υπερπόντιες «αποικίες» της μετα-αποικιοκρατικής Γαλλίας, άκρως σημαντική γεωπολιτικά και οικονομικά για τη μητρόπολη.
Ο τελευταίος ξεσηκωμός των ντόπιων, των Κανάκ, που θέλουν ανεξαρτησία αλλά πολιτικά δεν έχουν -ακόμη- τη δύναμη για να την κερδίσουν -ή να την επιβάλουν-, αναστάτωσε την καθημερινή ρουτίνα του Μακρόν στο Μέγαρο των Ηλυσίων, ο οποίος αποφάσισε να στείλει τον γαλλικό στρατό για να επιληφθεί της κατάστασης, το χειρότερο όμως είναι ότι έφερε πάλι στο προσκήνιο με απροσδόκητο τρόπο το ζήτημα της αυτοδιάθεσης των γαλλικών υπερπόντιων κτήσεων. Ειδικά στην περίπτωση της Νέας Καληδονίας, το ζήτημα έδειχνε ότι είχε διευθετηθεί οριστικά με τα τρία διαδοχικά δημοψηφίσματα που έγιναν το 2018, το 2020 και το 2021 και στα οποία οι κάτοικοι ψήφισαν υπέρ τού να παραμείνει το νησί στη γαλλική επικράτεια.
Η Γαλλία αποίκησε τη Νέα Καληδονία σχετικά πρόσφατα, στα μέσα του 19ου αιώνα, και από το εμπόριο του σανδαλόξυλου το ενδιαφέρον της στράφηκε γρήγορα στο νικέλιο, που θεωρείται σήμερα ένα από τα κρίσιμα μέταλλα της εποχής, αναγκαίο και αναντικατάστατο σε μια σειρά εφαρμογών της σύγχρονης τεχνολογίας, από τις μπαταρίες και τους καταλύτες αυτοκινήτων ως τις κάννες των όπλων και τη θωράκιση των αρμάτων μάχης. Το νικέλιο ανακαλύφθηκε στη Νέα Καληδονία το 1864 από τον Γάλλο μηχανικό, εφευρέτη και μετέπειτα βιομήχανο Ζιλ Γκαρνιέ.
Θησαυροφυλάκιο ορυκτού πλούτου
Η εξόρυξη του μετάλλου αντιπροσωπεύει σήμερα έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς της τοπικής οικονομίας, η οποία σαφώς «ενσωματώνεται» στην ευρύτερη γαλλική. Υπολογίζεται ότι το νησί διαθέτει περίπου 7,1 εκατ. τόνους νικέλιο, δηλαδή το 10% του συνόλου των παγκόσμιων κοιτασμάτων. Με ετήσια παραγωγή 200.000 τόνων το 2020 η Νέα Καληδονία ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός νικελίου στον κόσμο μετά την Ινδονησία (760.000), τις Φιλιππίνες (320.000) και τη Ρωσία (280.000). Παρ’ όλα αυτά, ο ένας στους τέσσερις κατοίκους ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Από τη Δευτέρα η Νέα Καληδονία συγκλονίζεται από βίαιες ταραχές που έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τέσσερις ανθρώπους, μεταξύ των οποίων ένας χωροφύλακας, που σκοτώθηκε από σφαίρα, ενώ εκατοντάδες είναι οι τραυματίες. Οι εξεγερμένοι έκαψαν κτήρια και αυτοκίνητα και λεηλάτησαν καταστήματα, ενώ έστησαν οδοφράγματα στους δρόμους της πρωτεύουσας Νουμέα. Οι γαλλικές Αρχές κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έθεσαν σε κατ’ οίκον περιορισμό τουλάχιστον δέκα άτομα και μπλόκαραν την πρόσβαση στο TikTok με τον ισχυρισμό ότι είναι το μέσο που χρησιμοποιούν οι διαδηλωτές για να ανεβάζουν βίντεο των επεισοδίων και να κινητοποιούν και άλλους. Ο πρωθυπουργός Γκάμπριελ Ατάλ δήλωσε ότι η αποστολή σημαντικών στρατιωτικών ενισχύσεων από τη μητρόπολη θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της τάξης και θα εγγυηθεί τη διαθεσιμότητα βασικών αγαθών στο νησί.
Η εξέγερση ξέσπασε με αφορμή ένα νέο νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από τη γαλλική Εθνοσυνέλευση την Τρίτη, το οποίο δίνει δικαίωμα ψήφου στις τοπικές εκλογές στους Γάλλους που ζουν στη Νέα Καληδονία για δέκα χρόνια, μια κίνηση που οι τοπικοί ηγέτες θεωρούν εύλογα ότι θα «καλύψει» την πολιτική φωνή των ιθαγενών Κανάκ.
Διεθνής κατακραυγή
Η κυβέρνηση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν έχει δεχθεί σκληρή κριτική από την αντιπολίτευση και πρώην πρωθυπουργούς, οι οποίοι θεωρούν ότι δεν έπρεπε να προχωρήσει στη «μεταρρύθμιση» αυτή. Οι γείτονες της Νέας Καληδονίας στον Ειρηνικό ζήτησαν επίσης να ακυρωθεί η επίμαχη «μεταρρύθμιση» και να ξαναρχίσει ο πολιτικός διάλογος. Ο υπουργός Εξωτερικών της Νέας Ζηλανδίας Ουίνστον Πίτερς δήλωσε επίσης ότι η κατάσταση στη Νέα Καληδονία προκαλεί «σοβαρή ανησυχία σε όλη την περιοχή των Νήσων του Ειρηνικού». Ωστόσο, με μια σειρά ισχυρισμών που παραπέμπουν σε παρόμοιες τακτικές μετάθεσης της ευθύνης από κυβερνήσεις τις οποίες αρέσκεται να κατηγορεί το Παρίσι η κυβέρνηση Μακρόν είδε κι αυτή «ξένο δάκτυλο» στην εξέγερση στη Καληδονία. Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, αυτός ο «δάκτυλος», κατά το Παρίσι, προέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν και είναι η «εκδίκηση» του Μπακού για τη διαχρονική υποστήριξη που προσφέρει η Γαλλία στην Αρμενία, εκτός των άλλων, και για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
