Ο θανάσιμος κίνδυνος από πυρηνικούς σταθμούς που εμπλέκονται σε εμπόλεμη ζώνη -κάτι για το οποίο προειδοποιούσαμε από πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- ήρθε στο επίκεντρο ακόμη πιο έντονα.
Η συνεχιζόμενη στρατιωτική δραστηριότητα γύρω από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, όπου βρίσκονται 6 από τους 15 αντιδραστήρες της Ουκρανίας, έχει εγείρει παγκόσμια ανησυχία για τις τρομερές συνέπειες εάν ένας πύραυλος χτυπήσει έναν αντιδραστήρα ή, χειρότερα, τις απροστάτευτες δεξαμενές ακτινοβολημένων καυσίμων ή τα βαρέλια αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων.
Ας θυμηθούμε ότι η πυρηνική καταστροφή του 1986 στο Chernobyl (στα ρώσικα) ή Chornobyl (στα ουκρανικά) -αποτέλεσμα της έκρηξης μιας ενιαίας, σχετικά νέας μονάδας- έχει καταστήσει μια περιοχή 1.000 τετραγωνικών μιλίων (η Ζώνη Αποκλεισμού) ακατοίκητη ακόμα και σήμερα αλλά και για το άμεσο μέλλον. Οποιοσδήποτε από τους αντιδραστήρες της Ζαπορίζια περιέχει ένα πολύ μεγαλύτερο απόθεμα ραδιενεργών και μια πιο πυκνή δεξαμενή καυσίμων από ό,τι συνέβαινε στο Τσερνόμπιλ. Μια σημαντική παραβίαση σε οποιονδήποτε από τους 6 αντιδραστήρες θα απελευθέρωνε μακροχρόνια ραδιενεργή μόλυνση στο περιβάλλον, αναγκάζοντας μόνιμες εκκενώσεις και αρρωσταίνοντας αμέτρητους ανθρώπους.
Πυρηνικοί σταθμοί και συνέπειες
Από όλα αυτά προκύπτουν αρκετά προφανή συμπεράσματα:
- Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες δεν μπορούν να βρίσκονται σε εμπόλεμη ζώνη.
- Οι συνέπειες μιας επίθεσης σε πυρηνικό εργοστάσιο μπορεί να είναι καταστροφικές, μακροχρόνιες και εκτεταμένες.
- Είναι αδύνατο να προβλεφθεί πού μπορεί να συμβεί πόλεμος - οι πρόσφατες απερίσκεπτες δηλώσεις του Lindsey Graham μας θυμίζουν ότι, ναι, θα μπορούσε να υπάρξει (εμφύλιος) πόλεμος ξανά ακόμη και στις ΗΠΑ.
- Οι πιθανότητες μιας καταστροφικής βλάβης σε πυρηνικό εργοστάσιο πρέπει να είναι μηδενικές δεδομένων των απαράδεκτων συνεπειών.
- Οι πυρηνικοί σταθμοί δεν είναι μόνο ακατάλληλοι για το κλίμα του πολέμου, αλλά και για τις σημερινές και τις επικείμενες ακραίες συνθήκες της κλιματικής αλλαγής (μεγάλη άνοδος της στάθμης της θάλασσας, πλημμύρες, πυρκαγιές, βίαια καιρικά φαινόμενα κ.λπ.). Ως εκ τούτου, είναι παράλογο και ανεύθυνο να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε την πυρηνική ενέργεια ως πηγή ενέργειας.
Καθώς μια αντιπροσωπεία 14 ατόμων από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) κατευθυνόταν προς το εργοστάσιο της Ζαπορίζια, ο γενικός γραμματέας της Ραφαέλ Γκρόσι δήλωσε ότι ήταν μια αποστολή «που επιδιώκει να αποτρέψει ένα πυρηνικό ατύχημα και, το πιο σημαντικό, να διατηρήσει το μεγαλύτερο -το μεγαλύτερο!- πυρηνικό εργοστάσιο στην Ευρώπη».
Διατηρώ; Λοιπόν, όπως μας υπενθύμισε ο Henry Sokolski στο άρθρο του στις 31 Αυγούστου «The Zaporizhzhia Nuclear Plant Is Kindling for III World War», «Η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) ιδρύθηκε πριν από εβδομήντα χρόνια για να προωθήσει την πυρηνική ενέργεια». Έχει δημιουργηθεί για να «διενεργεί περιστασιακούς πυρηνικούς ελέγχους, όχι για να προστατεύει φυσικά τα εργοστάσια από στρατιωτικές επιθέσεις ή για να αποστρατιωτικοποιήσει τις ζώνες γύρω τους» έγραψε. «Ο ΔΟΑΕ δεν μπορεί να παράσχει στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια καμία άμυνα ούτε θα διακινδυνεύσει να κρατήσει επιτόπου το προσωπικό του ΔΟΑΕ για να λειτουργήσει ως αμυντικά σύρματα».
Η IPPNW, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συζήτησης της ΝΡΤ στον ΟΗΕ (η οποία έληξε άδοξα), πρότεινε για την προστασία της υγείας των αμάχων την κήρυξη όλων των πυρηνικών εργοστασίων σε αποστρατικοποιημένη ζώνη.
Ομως ο Λευκός Οίκος ζήτησε να κλείσουν οι αντιδραστήρες Zαπορίζια. Θα πρέπει να ζητήσει να κλείσουν όλοι οι αντιδραστήρες. Αντίθετα, επιμένει τυφλά με την πυρηνική ενέργεια ως παρόν και μελλοντικό ενεργειακό πρόγραμμα.
Ο Λευκός Οίκος δεν είναι μόνος φυσικά. Η παράλογη -και αναμφισβήτητα τρελή- απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία από ορισμένες κυβερνήσεις ήταν να επιμείνουν στη συνεχιζόμενη ή ακόμη και στη διευρυμένη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Δεδομένου του τι διακυβεύεται με αυτόν τον τρόπο -και δεδομένων των προφανών ασφαλέστερων, γρηγορότερων και φθηνότερων εναλλακτικών λύσεων ενεργειακής απόδοσης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας-, αυτό φαίνεται να είναι σύμπτωμα κάποιου είδους συλλογικής τρέλας.
Ας το παραδεχτούμε. Αν η Zαπορίζια ήταν ένα αιολικό πάρκο 6 στρεμμάτων αντί για ένα πυρηνικό εργοστάσιο 6 αντιδραστήρων, δεν θα μιλούσαμε καν γι’ αυτό, πόσο μάλλον να ανησυχούμε για το πώς να το προφέρουμε…
* Η Μαρία Αρβανίτη-Σωτηροπούλου είναι γιατρός, πρόεδρος του ελληνικού κλάδου της IPPNW, αντιπρόσωπος της ICAN στην Ελλάδα
