Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Φρανσουά Εσμπούρ στην «Α» / Στην Ουκρανία διακυβεύεται η αξιοπιστία των ΗΠΑ απέναντι στην κινεζική πρόκληση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Φρανσουά Εσμπούρ στην «Α» / Στην Ουκρανία διακυβεύεται η αξιοπιστία των ΗΠΑ απέναντι στην κινεζική πρόκληση

O Φρανσουά Εσμπούρ (François Heisbourg), ειδικός σύμβουλος στο Ίδρυμα Στρατηγικής Έρευνας στο Παρίσι και senior adviser της Ευρώπης για το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο, το 2020, στο βιβλίο του “Η εποχή των αρπακτικών”, παρατηρούσε ότι η Ρωσία δεν είναι ικανοποιημένη από τη μετασοβιετική τάξη στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η ρωσική εισβολή τον δικαίωσε τραγικά. “Βέβαια, δεν ισχυρίζομαι πως είχα προβλέψει ότι σε δύο χρόνια θα είχαμε τον μεγαλύτερο πόλεμο από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου”. “Όμως ξέραμε ότι εδώ και χρόνια ο Πρόεδρος Πούτιν ήθελε να αναδιοργανώσει το πλαίσιο ασφάλειας στην Ευρώπη, ξαναχτίζοντας ένα είδος αυτοκρατορίας με τα πρώην μέλη της Σοβιετικής Ένωσης στη βάση μιας αναθεωρητικής ατζέντας”.

Πλέον σήμερα ποιος είναι ο στόχος της Μόσχας;

Είναι ξεκάθαρος. Η Ρωσία του Πούτιν θεωρεί ότι η Ουκρανία δεν είναι κράτος, δεν είναι λαός, δεν έχει πολιτική ύπαρξη, και η Ευρώπη πρέπει να επιστρέψει στην εποχή πριν από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, απορρίπτοντας την ένταξη της Φιλανδίας και της Σουηδίας. Το λάθος των Δυτικών είναι ότι υποτίμησαν τη δύναμη της βούλησης του Πούτιν να περάσει στην πράξη έστω κι αν ο ρωσικός στρατός δεν φαίνεται να είναι στο ύψος των απαιτήσεων.

Ποια είναι τα διακυβεύματα για τις ΗΠΑ;

Η στρατηγική προτεραιότητά τους βρίσκεται στον Ινδο-Ειρηνικό, όχι στη Ρωσία. Η ελπίδα του Μπάιντεν στην αρχή ήταν ότι τα προβλήματα με τη Ρωσία θα έμπαιναν “σε ένα κουτί”. Οι Αμερικανοί ήθελαν τη Ρωσία “στο κουτί” για να έχουν ελευθερία κινήσεων στον Ινδο-Ειρηνικό. Παρ' όλα αυτά, όταν ξεκίνησε η ουκρανική κρίση τον Φεβρουάριο, έγινε κάτι πολύ σημαντικό που πολλοί δεν το περίμεναν. Το θεσμικό, πολιτικό και στρατιωτικό σύστημα των ΗΠΑ δεν δίστασε να αντιμετωπίσει τη Ρωσία στο ουκρανικό. Το θέμα δεν αντιμετωπίστηκε ως δίλημμα μεταξύ της δέσμευσης στον Ινδο-Ειρηνικό και εκείνης στην Ευρώπη.

Σε αντίθεση με αναλύσεις, των δικών μου συμπεριλαμβανομένων, σύμφωνα με τις οποίες οι ΗΠΑ έπρεπε να αφιερώσουν περισσότερες προσπάθειες και χρόνο στον Ινδο-Ειρηνικό, αυτό δεν συνέβη. Γιατί οι Αμερικανοί γρήγορα κατάλαβαν ότι αν δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια ρωσική επιχείρηση κατά της Ουκρανίας, η αξιοπιστία τους στον Ινδο-Ειρηνικό, σε σχέση με την Κίνα και κυρίως το θέμα της Ταϊβάν, θα μηδενιζόταν. Και ο τρόπος που οι Κινέζοι παρακολουθούν σήμερα τον πόλεμο επαληθεύει την προσέγγιση αυτή. Το στρατηγικό λοιπόν διακύβευμα για τις ΗΠΑ συνίσταται στο ότι μια ήττα απέναντι στη Ρωσία στην Ουκρανία θα πλήξει την ικανότητά τους να διαχειριστούν την κινεζική πρόκληση στο Ινδο-Ειρηνικό. Αυτό στρατηγικά είναι το πιο σημαντικό.

Όμως, στην αρχή της ρωσικής εισβολής, ο Πρόεδρος Μπάιντεν αμφιταλαντεύτηκε...

Πράγματι. Τις τρεις πρώτες εβδομάδες, ο Μπάιντεν εξηγούσε τι δεν θα κάνει. Έλεγε ότι οι ΗΠΑ δεν θα στείλουν ποτέ στρατιώτες στην Ουκρανία, δεν θα δημιουργήσουν no fly zone, δεν θα στείλουν επιθετικό εξοπλισμό. Αυτές οι δηλώσεις δημιούργησαν πολλές αμφιβολίες στους Ευρωπαίους σχετικά με τις προθέσεις του Αμερικανού Προέδρου, που έμοιαζε να λέει στους Ρώσους ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Όμως, πριν από τρεις εβδομάδες υπήρξε μια κομβική στιγμή. Σε μια συνέντευξη Τύπου, η εκπρόσωπος του Προέδρου, ερωτηθείσα για το αν η χρήση από τους Ρώσους χημικών όπλων συνιστά κόκκινη γραμμή, απάντησε 'όχι απαραιτήτως'. Και τότε στον Λευκό Οίκο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στο Πεντάγωνο αντιλαμβάνονται ότι το πράγμα παράγινε.

Γιατί το μήνυμα προς τον Πούτιν ήταν ότι μπορούσε να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα! Μιλάμε για την απόλυτη καταστροφή. Έτσι, την επομένη, ο Μπάιντεν δήλωσε ότι θα υπάρξουν φοβερές συνέπειες αν η Ρωσία κάνει χρήση χημικών όπλων στην Ουκρανία. Και το ΝΑΤΟ, λίγες μέρες αργότερα, προχώρησε σε παρεμφερή δήλωση. Επιστρέψαμε έτσι σε μια κλασική προσέγγιση της αποτροπής, όπως την ξέραμε στον Ψυχρό Πόλεμο με την κρίση του Βερολίνου, των πυραύλων της Κούβας. Εναπόκειται έτσι στον αντίπαλο να σταθμίσει τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει παρά να του εξηγήσουμε τι μπορεί να κάνει χωρίς να κινδυνεύσει. Πλέον οι ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι διαθέτουν μεγαλύτερο περιθώριο δράσης από ό,τι πίστευαν, ενώ και ο Πούτιν διαπίστωσε ότι δεν είναι ο μόνος που διαθέτει πυρηνικά όπλα.

Francois Heisbourg
Δεν συμφωνώ ότι είμαστε μπροστά σε έναν νέο Ψυχρό πόλεμο. Αν ίσχυε αυτό, δεν θα είχαμε τον θερμό πόλεμο στην Ουκρανία. Βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι καινούργιο και αναζητούμε ακόμη τις λέξεις για να τον ονοματίσουμε. Και να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις, τονίζει στην Ελένη Τσερεζόλε ο Φρανσουά Εσμπούρ

Πώς κρίνετε τη στάση της Ευρώπης;

Η Ευρώπη που ξέρει να δρα ήταν η ανακάλυψη των τελευταίων ετών. Η πανδημία έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτή την αλλαγή. Με αφορμή το εμβολιαστικό πρόγραμμα, οι Ευρωπαίοι διαπίστωσαν ότι η Κομισιόν μπορούσε να φέρει σε πέρας μια επιχείρηση. Μέχρι τότε εκπονούσε προδιαγραφές, διαχειριζόταν προγράμματα αλλά δεν έκανε επιχειρήσεις. Με την πανδημία αυτό άλλαξε. Και το διαπιστώσαμε και με τον πόλεμο της Ουκρανίας. Μέσα σε λίγες μέρες, βλέπουμε την Κομισιόν να εκπονεί πακέτα κυρώσεων και βοήθειας στην Ουκρανία, συντονίζοντας στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια. Μοιάζει να γίνεται αποτελεσματική.

Μπορεί αυτή η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα;

Προσοχή, η Ευρώπη δεν είναι κράτος. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την Κίνα ή τις ΗΠΑ, γιατί δεν είναι υπερδύναμη. Έχει στοιχεία ισχύος. Υπάρχουν τομείς όπου ενεργεί κυρίαρχα και γρήγορα και άλλοι, όπως η άμυνα, που αυτό δεν ισχύει. Δεν αρκεί να επαναλαμβάνουμε εδώ και 40, 30 χρόνια ότι χρειαζόμαστε ευρωπαϊκή πολιτική άμυνας. Όμως δεν ήταν πιο αργή από ό,τι οι ΗΠΑ με το ομοσπονδιακό σύστημα λήψης αποφάσεων που διαθέτουν. Και ας μην ξεχνάμε ότι η Ευρώπη ήταν και παραμένει, ενδεχομένως για πάντα, ένα sui generis οικοδόμημα.

Ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας σάς φοβίζει;

Όχι. Είναι απαραίτητος. Ο γερμανικός στρατός είναι σε κακή κατάσταση. Ξέρετε, ο πρώην υπουργός Άμυνας και Υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντεκ Σικόρσκι έλεγε ότι δεν τον φόβιζε η γερμανική δύναμη αλλά η γερμανική αδυναμία. Η Γερμανία κερδίζει το χαμένο έδαφος στον στρατιωτικό τομέα και αυτό δεν είναι κακό. Και βέβαια οι Γάλλοι είναι ικανοποιημένοι με την εξέλιξη αυτή, καθώς θα μπορούν να συνεργαστούν με μια Γερμανία που θα έχει αποκτήσει μια στρατηγική κουλτούρα πιο κοντά στη δική τους.

Διαπιστώνουμε την πλήρη αφωνία του ΟΗΕ. Τι πιστεύετε ότι θα μπορούσε να γίνει από τη στιγμή που επανεθνικοποιούνται οι διεθνείς σχέσεις;

Η ερώτησή σας είναι καίρια, δεν τίθεται συχνά και ήδη αυτό λέει πολλά. Επιβεβαιώνει την απουσία, που ήταν ήδη αισθητή στην πανδημία. Και τη διαπιστώνουμε ξανά στον πόλεμο της Ουκρανίας. Ας πάρουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Η Ουκρανία είναι μεγάλος παραγωγός σιτηρών και μια σειρά χωρών της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής εξαρτώνται από τα ουκρανικά σιτηρά για να επιβιώσουν. Οι Ρώσοι έχουν αποκλείσει το λιμάνι της Οδησσού από τις 24 Φεβρουαρίου. Γίνονται προσπάθειες παράκαμψης του προβλήματος μέσω του σιδηροδρόμου, μέσω του ρουμανικού λιμανιού της Κωστάντζας, που όμως είναι μακριά και το κόστος μεταφοράς είναι υψηλό.

Προς το παρόν η κατάσταση αυτή μεταφράζεται σε άνοδο των τιμών των σιτηρών. Το πρόβλημα θα γίνει κρίσιμο όταν φτάσουμε στην εποχή της συγκομιδής και αν συνεχίζεται ο ρωσικός αποκλεισμός, εκατομμύρια άνθρωποι θα υποφέρουν πολύ. Μια λύση θα ήταν ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ να αναλάμβανε πρωτοβουλία. Το ίδιο θα έπρεπε να κάνουν η Αφρικανική Ένωση, ο Αραβικός Σύνδεσμος. Αλλά και η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Και να ζητήσουν την άρση του ρωσικού αποκλεισμού, γιατί οδηγεί σε λιμοκτονία την Αίγυπτο και χώρες της Δυτικής Αφρικής, όπως τη Σενεγάλη. Και οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε να παίξουν καταλυτικό ρόλο σε τέτοιου είδους πρωτοβουλίες, να τις χρηματοδοτήσουν, να στηρίξουν τις διπλωματικές προσπάθειες. Ο παγκόσμιος αντίκτυπος της ουκρανικής κρίσης είναι αισθητός. Και είναι τεράστιος. Θα τον νιώσουμε φέτος το καλοκαίρι. Όμως, προς το παρόν, δεν βλέπω κάποια σχετική πολιτική πρωτοβουλία ούτε από τον ΟΗΕ ούτε από τις χώρες μας.

Ορισμένοι χαρακτηρίζουν τη σημερινή συγκυρία νέο Ψυχρό Πόλεμο...

Δεν συμφωνώ. Αν ίσχυε αυτό, δεν θα είχαμε τον θερμό πόλεμο στην Ουκρανία. Βρισκόμαστε μπροστά σε κάτι καινούργιο και αναζητούμε ακόμη τις λέξεις για να τον ονοματίσουμε. Και να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL