Ακόμη και οι πολιτικοί χαμηλών τόνων στην καθ' ημάς Δύση χρησιμοποιούν από τις 24 Φεβρουαρίου, την ημέρα που ο Πούτιν ξεκίνησε την εισβολή του στην Ουκρανία, την έκφραση “σημείο καμπής”. Αυτός ο πόλεμος αλλάζει άρδην τον δικό μας κόσμο, επαναφέρει τον φόβο στο κλαμπ της ειρήνης -αυτό ήταν άλλωστε το μεγαλύτερο επίτευγμα της ΕΟΚ και κατόπιν Ε.Ε.- και αυξάνει τις πιέσεις για ευθυγράμμιση στις επιλογές των ισχυρών. Η βασική επιλογή των Αμερικανών και των Ευρωπαίων τώρα είναι να στηρίξουν το Κίεβο -με όλο και περισσότερα όπλα, καθώς οι Ουκρανοί ανθίστανται και ηρωικά και αποτελεσματικά- και να τσακίσουν οικονομικά τη Μόσχα, με τις βαρύτερες κυρώσεις που έχουν ποτέ επιβληθεί.
Με κυρώσεις, οι οποίες δεν πονάνε μόνο τη ρωσική οικονομία, αλλά και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, ειδικά τα φτωχότερα στρώματά τους, που δεν αντέχουν την αύξηση των τιμών. Αυτή είναι η θυσία που καλούνται να κάνουν όλοι στη Γηραιά Ήπειρο, καθώς, όπως επισημαίνουν οι κυβερνήσεις, άλλες στοχαστικά κι άλλες με τα διχαστικά στιχάκια που συνηθίζει ο λογογράφος του Κυριάκου Μητσοτάκη, στην Ουκρανία υπερασπιζόμαστε τη δημοκρατία και τις ευρωπαϊκές αρχές. Απέναντι στο αυταρχικό καθεστώς του Πούτιν, το οποίο φροντίζει άλλωστε εδώ και χρόνια να στηρίζει την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, κυριλέ και μη.
Ανάγκη αναστοχασμού
Μέσα σ’ αυτό το ρευστό και επικίνδυνο σκηνικό, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αναγκάζονται να επανατοποθετηθούν. Μέχρι στο ΝΑΤΟ σκέφτονται να μπουν η Σουηδία και η Φινλανδία - καθώς μετά από χρόνια βλέπουν τη Ρωσία ως κίνδυνο. Στη δική μας γειτονιά του κόσμου, η ελληνική κυβέρνηση δεν νιώθει την ανάγκη αναστοχασμού, δηλώνει υπερήφανη που βρίσκεται “από τη σωστή πλευρά της Ιστορίας” και έχει αποφασίσει να παίξει το χαρτί του απολύτως δεδομένου συμμάχου.
Ό,τι θέλουν οι ΗΠΑ. Θέλουν να στείλουμε όπλα στην Ουκρανία; Θέλουν να απελάσουμε δώδεκα Ρώσους διπλωμάτες; Θέλουν να μεταφέρουμε αντιαεροπορικά από τα νησιά στη Βουλγαρία; Θέλουν να αναφωνήσουμε ζήτω το LNG; Η απάντηση είναι σε -σχεδόν- όλα “ναι”. Με αποτέλεσμα να έχουμε “τις καλύτερες διμερείς σχέσεις από ποτέ”, όπως είπε η Αμερικανίδα υφυπουργός Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ στον Βασίλη Νέδο της Καθημερινής. Θάβοντας με δυο της κουβέντες το αφήγημα της κυβέρνησης τόσο για τους αγωγούς όσο και για την... απομόνωση της αναθεωρητικής Τουρκίας.
Η Νούλαντ ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει λόγος να γίνει ο East Med, “που θα είναι βαρύς, στον βυθό της θάλασσας, ακριβός και θα χρειαστούν δέκα χρόνια για να κατασκευαστεί”, αγωγούς ας κάνει η Τουρκία, όπως άφησε να εννοηθεί μιλώντας στην τουρκική Χουριέτ. Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν πολλοί λόγοι για να μην γίνει ο East Med, οικονομικοί και περιβαλλοντικοί πρωτίστως. Ωστόσο, η αγωνία των ΗΠΑ δεν είναι πώς θα προστατευτεί το οικοσύστημα της Μεσογείου, αλλά πώς δεν θα χαλάσει η καρδιά της Τουρκίας -η οποία ένιωθε και ήταν αποκλεισμένη από το σχέδιο του East Med- όπως παραδέχθηκε προ μηνών και με έγγραφό του το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο Τσαβούσογλου πάει Ουάσινγκτον
Αλλωστε, η Τουρκία με τη στρατηγική της ουδετερότητα και την άρνησή της να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα είναι αυτή που προσπαθεί “να διευκολύνει μια δίκαιη διπλωματική λύση κατόπιν διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία”, όπως τονίζει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Μάλιστα, ο επικεφαλής του Άντονι Μπλίνκεν έχει καλέσει τον -απομονωμένο- Μεβλούτ Τσαβούσογλου τον Μάιο στην Ουάσινγκτον. Ενδεχομένως για να του δώσει το πράσινο φως για τα F-16 που ζητάει η Τουρκία, αφού της έκοψαν τα F-35, με τα οποία φλερτάρει η Ελλάδα και τα οποία δεν μπορεί να πληρώσει.
Και μόνο η συζήτηση γι’ αυτά τα αεροσκάφη δεν βοηθά στην ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο.
Μονόδρομος η Χάγη
Ηρθε η ώρα, λοιπόν, και για την -πολύ ευχαριστημένη από τον εαυτό της- κυβέρνηση Μητσοτάκη να αναστοχαστεί τη σχέση της με την υπερδύναμη -το ναι σε όλα, δηλαδή- και με τον δύσκολο γείτονα, που μέρα με τη μέρα αναβαθμίζεται γεωπολιτικά. Δεν βοηθάει την Ελλάδα το να πετάει την μπάλα στην εξέδρα, όπως επέμεινε και από το βήμα του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. “Στα ελληνοτουρκικά πρέπει να έχουμε εθνική στρατηγική, είναι λάθος να κάνουμε παλινωδίες” είπε και δεν έκρυψε την ανησυχία του, “καθώς ο ρόλος της Τουρκίας αναβαθμίζεται, παίρνει διαστάσεις φιλειρηνικής δύναμης”, την ώρα που “η στρατηγική της κυβέρνησης πάνω σε αυτό το ζήτημα φαίνεται να μην έχει αρχή, μέση και τέλος”.
Για τον Αλέξη Τσίπρα η Χάγη “αποτελεί μονόδρομο, έναν κοινό προσανατολισμό για την επίλυση των διαφορών μας με βάση το Διεθνές Δίκαιο” - κι αυτή του τη στάση ο Μητσοτάκης θα μπορούσε να τη δει ως ενθάρρυνση να τολμήσει έναν ουσιαστικό διάλογο με την Τουρκία.
Η προσωπική ευθύνη
Κι ένα τελευταίο: να θυμόμαστε ότι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους σε χρόνια κρίσης -και όχι μόνο- είναι ο μιθριδατισμός. Το να συνηθίσουμε. Να συνηθίσουμε τη φρίκη κι αυτού του πολέμου - όπως το κάναμε με τη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη, κι όλους τους πολύνεκρους πολέμους της μαύρης Αφρικής που δεν φτάνουν ούτε ως μονόστηλο στις εφημερίδες μας.
Να συνηθίσουμε τον πόνο κι αυτών των προσφύγων - όπως το κάναμε με τους πρόσφυγες από τη Συρία ή το Αφγανιστάν. Με μαύρο δάκρυ κλαίγανε οι περισσότεροι Ευρωπαίοι μπροστά στο άψυχο κορμάκι του Αϊλάν στην παραλία έξω από τη Σμύρνη, μέχρι που έμαθαν να αγνοούν τους πνιγμένους. Τεράστια είναι τώρα η συγκίνηση με το κοριτσάκι, που έχει γράψει η μάνα του τ’ όνομά του στη μικρή του πλάτη, μήπως κι απομείνει μόνο κι ορφανό. Ας ευχηθούμε -κι ας κάνουμε ό,τι μπορούμε- να μην ξεχάσουμε αυτόν τον κόμπο στο λαιμό.
Η αλληλεγγύη είναι και προσωπική μας ευθύνη
