Ζημιές έχουν υποστεί κτήρια στον πυρηνικό σταθμό Ζαπορίζια στην Ουκρανία μετά το χτύπημα του από βομβαρδισμούς. Το BBC μέσα από ανάλυσή του απαντά σε σειρά ερωτημάτων.
Τι έγινε με το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας;
Η Ρωσία επιτέθηκε στη Ζαπορίζια με βομβαρδισμούς και αργότερα πήρε τον έλεγχο του εργοστασίου. Τα κτήρια γύρω από μία από τις έξι μονάδες ισχύος της έχουν υποστεί ζημιές, σύμφωνα με την πυρηνική επιθεώρηση της Ουκρανίας.
Η πυρηνική επιτήρηση του ΟΗΕ, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), λένε ότι κανένα από τα συστήματα ασφαλείας στο εργοστάσιο δεν επηρεάστηκε και δεν υπήρξε έκλυση ραδιενεργού υλικού.
Πόσο επικίνδυνη ήταν η επίθεση;
Πυρηνικοί ειδικοί λένε ότι η επίθεση δημιούργησε μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση. Εάν ένας αντιδραστήρας -η συσκευή που παράγει ενέργεια σε έναν πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής- και το κτήριο που στεγάζει υποστούν ζημιά, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει υπερθέρμανση του αντιδραστήρα και τήξη του πυρήνα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πυρηνικό εργοστάσιο Ζαπορίζια / 5+1 σοβαροί κίνδυνοι – Ανάλυση από την Greenpeace International
Στη συνέχεια, η ακτινοβολία θα μπορούσε να διαρρεύσει στο περιβάλλον.
Εάν οι άνθρωποι εκτεθούν σε αυτή την ακτινοβολία, θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές άμεσες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Κάτι τέτοιο συνέβη το 1986 στο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής του Τσερνομπίλ στην Ουκρανία - τον τόπο του χειρότερου πυρηνικού περιστατικού στην ιστορία.
Θα μπορούσε η επίθεση να ήταν «άλλο Τσερνόμπιλ»;
Οι ειδικοί λένε ότι αν και η επίθεση ήταν επικίνδυνη, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εργοστασίων του Τσερνομπίλ και της Ζαπορίζια.
Η τοποθεσία Ζαπορίζια είναι πολύ πιο ασφαλής, σύμφωνα με τον Δρ Mark Wenman του Imperial College του Λονδίνου.
Λέει ότι ο αντιδραστήρας βρίσκεται σε ένα κτήριο από οπλισμένο σκυρόδεμα που μπορεί «να αντέξει ακραία εξωτερικά φαινόμενα, φυσικά και ανθρωπογενή, όπως συντριβή αεροσκάφους ή εκρήξεις». Το εργοστάσιο Ζαπορίζια επίσης δεν περιέχει γραφίτη στον αντιδραστήρα του.
Στο Τσερνόμπιλ ο γραφίτης προκάλεσε μια σημαντική πυρκαγιά και ήταν η πηγή του νέφους ακτινοβολίας που ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη.
Τι θα συμβεί αν ο πυρηνικός σταθμός χάσει την ισχύ του;
«Δεν χρειάζεται να χτυπήσεις απευθείας ένα εργοστάσιο για να αντιμετωπίσεις πρόβλημα», λέει ο Olexi Pasiuk, αναπληρωτής διευθυντής της Ecoaction, μιας ομάδας ενεργειακής πίεσης στην Ουκρανία. Η διακοπή του ενεργειακού εφοδιασμού του εργοστασίου θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.
Οι Ουκρανοί βρίσκονταν στη διαδικασία να θέσουν εκτός λειτουργίας τους αντιδραστήρες για να τους προστατεύσουν. Μόνο ένας από τους έξι αντιδραστήρες που λειτουργούν στο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής πιστεύεται ότι λειτουργεί τώρα.
Ωστόσο, οι αντιδραστήρες δεν μπορούν απλώς να απενεργοποιηθούν όπως οι συμβατικές παροχές ενέργειας. Πρέπει να ψύχονται αργά για 30 ώρες, κάτι που απαιτεί συνεχή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στη μονάδα.
Μια διακοπή αυτής της παροχής ενέργειας - και επομένως της διαδικασίας ψύξης - θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε διαρροή ακτινοβολίας.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί εάν το πυρηνικό καύσιμο ξεπερνούσε το σημείο τήξεώς του και ραδιενεργά υλικά διαρρήξουν τις εγκαταστάσεις περιορισμού.
Η καθηγήτρια Claire Corkhill, ειδικός σε πυρηνικά υλικά στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, λέει ότι το χειρότερο σενάριο θα ήταν η απώλεια ψύξης παρόμοια με αυτή στο εργοστάσιο της Φουκουσίμα της Ιαπωνίας μετά το τσουνάμι του 2011.
Σε εκείνη την περίπτωση, μια απώλεια ισχύος οδήγησε σε απώλεια ψύξης, η οποία προκάλεσε τήξη σε τρεις από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της.
Πόσοι πυρηνικοί σταθμοί υπάρχουν στην Ουκρανία;
Η εισβολή στην Ουκρανία είναι ασυνήθιστη επειδή είναι μια σύγκρουση σε μια χώρα με σημαντική πυρηνική ενέργεια.
Υπάρχουν τέσσερις μεγάλοι πυρηνικοί σταθμοί στην Ουκρανία και το «αποσυρμένο» Τσερνόμπιλ.
Η Ρωσία έχει τον έλεγχο της Ζαπορίζια και του Τσερνομπίλ και πλησιάζει σε μια τρίτη τοποθεσία - τον πυρηνικό σταθμό της Νότιας Ουκρανίας.
Υπάρχουν επίσης μικρότερες εγκαταστάσεις και τοποθεσίες απόρριψης ραδιενεργών ουσιών που αποθηκεύουν απόβλητα από επιχειρήσεις πυρηνικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ουκρανία.
Στις 27 Φεβρουαρίου, ρωσικοί πύραυλοι φέρεται να έπληξαν επίσης την τοποθεσία μιας εγκατάστασης διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων στο Κίεβο.
Η πυρηνική επιθεώρηση της Ουκρανίας είπε ότι δεν αναφέρθηκαν διαρροές ραδιενέργειας και ότι το εργοστάσιο δεν υπέστη άμεσες ζημιές.
Τι θα γίνει από εδώ και πέρα;
Προς το παρόν, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν επιτρέψει στο ουκρανικό προσωπικό να παραμείνει στην αίθουσα ελέγχου στη Ζαπορίζια, για να εκτελέσει επιχειρήσεις.
Ωστόσο, ο γενικός διευθυντής της ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, δήλωσε: «Είμαι εξαιρετικά ανήσυχος που δεν γνωρίζουμε πώς συνέβη - θα μπορούσε να ήταν δραματικό. Δεν πρέπει να περιμένουμε να συμβεί κάτι τέτοιο [ξανά].»
Σχεδιάζει να ταξιδέψει στην Ουκρανία για να διαπραγματευτεί με τις ρωσικές δυνάμεις για την ασφαλή λειτουργία όλων των σταθμών παραγωγής ενέργειας στην Ουκρανία.
Γιατί η Ουκρανία χρειάζεται πυρηνική ενέργεια;
Η πυρηνική ενέργεια γίνεται όλο και πιο σημαντική για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ουκρανίας.
Το 2014, υποστηριζόμενες από τη Ρωσία αυτονομιστικές ομάδες ανέλαβαν τον έλεγχο της μεγάλης περιοχής παραγωγής άνθρακα του Ντονμπάς στο νότο.
Πριν από αυτό το σημείο, ο άνθρακας παρείχε το 41% της ενέργειας της χώρας και η χώρα κοίταζε την πυρηνική και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για να καλύψει το έλλειμμα.
