Για σήμερα, την πρώτη Κυριακή μετά τις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου, έχει κλειστεί το πρώτο ραντεβού μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών και των Πράσινων, καθώς και των Σοσιαλδημοκρατών και των Φιλελεύθερων ώστε να διερευνηθούν οι προθέσεις και των τριών πλευρών για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Μέχρι σήμερα ο Όλαφ Σολτς, ο υποψήφιος του κόμματος που τερμάτισε πρώτο (SPD), περίμενε υπομονετικά τις ομάδες του τρίτου (Πράσινοι) και του τέταρτου (FDP) κόμματος να κάνουν τις πρώτες επαφές μεταξύ τους και να δουν εάν υπάρχει κοινό έδαφος για μια κυβερνητική συνεργασία. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει ποτέ στη Γερμανία, όπου η παράδοση θέλει το πρώτο κόμμα να ξεκινάει τις διερευνητικές επαφές με τους δυνάμει εταίρους - και όχι να περιμένει σαν νύφη σε σκληρή πατριαρχική κοινωνία να της απλώσουν το χέρι και να της ζητήσουν προίκα οι επίδοξοι γαμπροί.
Το νέο τοπίο
Η υπομονετική αναμονή του πρώτου κόμματος δεν είναι το μόνο πρωτόγνωρο στοιχείο στη Γερμανία του 2021, που βιώνει το τέλος των μεγάλων λαϊκών κομμάτων. Μέχρι το βράδυ των εκλογών στη χώρα υπήρχε ακόμη ένα μεγαλούτσικο λαϊκό κόμμα, η Χριστιανική Ένωση, χωρίς τα χορταστικά ποσοστά προηγούμενων ετών, αλλά πάντως με πάνω από 30%. Το δεύτερο λαϊκό κόμμα, το SPD, έπαψε να είναι μεγαλούτσικο από το 2017, όταν έπεσε στο 20% - και, παρά την εντυπωσιακή νεκρανάστασή του σ’ αυτές τις εκλογές, μετά βίας άγγιξε το 26%. Τα δύο πάλαι ποτέ κραταιά κόμματα ψηφίστηκαν την περασμένη Κυριακή μόλις από το 50% των πολιτών - κι αν ψήφιζαν μόνο οι νέοι, δεν θα έπιαναν μαζί ούτε το 25%. Η κλασική συντηρητική παράταξη και η κλασική Σοσιαλδημοκρατία αποδεικνύονται τα κόμματα που εκφράζουν τα συμφέροντα των... ώριμων και των συνταξιούχων, που είναι και η πλειονότητα της γερασμένης γερμανικής κοινωνίας. Οι νέοι, πάλι, προτίμησαν τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους - θα μπορούσαμε να πούμε τους αριστερούς φιλελεύθερους και τους δεξιούς φιλελεύθερους.
Οι ρυθμιστές
Τα δύο μικρότερα κόμματα, που πήραν μαζί περισσότερο από το πρώτο (14,8% συν 11,5% μας κάνει 26,3%) είναι επί της ουσίας ανταγωνιστές στον δρόμο για τον “εκσυγχρονισμό” της γερμανικής οικονομίας και κοινωνίας. Οι Πράσινοι δίνουν από χρόνια τη μάχη για μια οικονομία με κλιματική ουδετερότητα, ενώ παράλληλα ενδιαφέρονται, ως έναν βαθμό τουλάχιστον, για την κοινωνική δικαιοσύνη. Επιμένουν αφενός στην αύξηση του κατώτατου ωρομίσθιου στα 12 ευρώ, αφετέρου στην αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα αλλά και στα υψηλά εισοδήματα ώστε να γίνουν “πράσινες” επενδύσεις. Οι Φιλελεύθεροι, πάλι, θεωρούν εαυτούς τους πραγματικούς υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς και επιμένουν ότι δεν πρέπει να υπάρξουν αυξήσεις στη φορολογία -ειδικά για τους πλούσιους-, αλλά ούτε να διευρυνθεί το δημόσιο χρέος, καθώς επιμένουν ότι τις “πράσινες” επενδύσεις θα τις κάνει ο ιδιωτικός τομέας. Αυτή τη θεμελιώδη διαφορά στο ζήτημα της φορολογίας προσπαθούν από την περασμένη Τετάρτη να γεφυρώσουν οι Πράσινοι και το FDP πριν επιλέξουν ποια «νύφη» θα ζητήσουν «σε γάμο», τη Σοσιαλδημοκρατία ή τη Χριστιανοδημοκρατία. Το μόνο που έγινε μέχρι στιγμής γνωστό για τις μεταξύ τους επαφές είναι η σέλφι από την πρώτη τους συνάντηση, την οποία επέλεξαν να αναρτήσουν με τίτλο “Συναρπαστικοί καιροί”.
Η γενιά του πραγματισμού
Η φωτογραφία αυτή έγινε το θέμα της εβδομάδας στη Γερμανία, χιλιάδες λέξεις γράφτηκαν για να την ερμηνεύσουν, χιλιάδες χρήστες των κοινωνικών δικτύων έκαναν από πλάκα μέχρι τέχνη στηριγμένοι στο ομαδικό πορτρέτο με την κυρία. Τα τέσσερα πρόσωπα, η Αναλένα Μπέρμποκ και ο Ρόμπερτ Χάμπεκ από τους Πράσινους και ο Κρίστιαν Λίντνερ με τον Φόλκερ Βίσινγκ από το FDP, πλασάρονται ως οι εκπρόσωποι της “γενιάς του πραγματισμού”, οι οποίοι με ένα μείγμα νεανικής χαλαρότητας και σοβαρότητας προσπαθούν να χτίσουν την επόμενη κυβέρνηση και τη Γερμανία του μέλλοντος. Υποτίθεται πως έχουν μελετήσει τα λάθη τους από τις διαπραγματεύσεις του 2017 -όταν η Μέρκελ θέλησε να κυβερνήσει τότε μαζί τους- και είναι αποφασισμένοι να μην τα ξανακάνουν, πως αναζητούν αξιοπρεπείς και βιώσιμους συμβιβασμούς. Πάνω απ’ όλα, όμως, είναι αποφασισμένοι να κυβερνήσουν.
Το πείσμα του ηττημένου
Πριν από τις εκλογές οι Πράσινοι έμοιαζαν πιο κοντά στους Σοσιαλδημοκράτες, αν και σε κάποια κρατίδια συγκυβερνούν με τη Δεξιά. Η βάση τους δύσκολα θα αποδεχόταν τη συμμετοχή σε κυβερνητικό συνασπισμό με τη CDU / CSU, σε αντίθεση με τη βάση του FDP, η οποία ναι μεν νιώθει πιο κοντά στη Χριστιανοδημοκρατία, αλλά δεν θα αντισταθεί σε έναν συνασπισμό “σηματοδότη” με τους κόκκινους του SPD και τους Πράσινους. Αν και δεν είναι φρόνιμο να στοιχηματίσει κανείς από τώρα από ποιον θα ζητήσουν να γίνει καγκελάριος οι γεμάτοι αυτοπεποίθηση ρυθμιστές, οι πιθανότητες γέρνουν προς τον Όλαφ Σολτς.
Κυρίως επειδή είναι δύσκολο να μπει στην άκρη ο νικητής -έστω και με το 25,7%- και να επιβραβευτεί ο ηττημένος. Θα είναι σαν να αδιαφορεί κανείς για τη λαϊκή ετυμηγορία, σαν να λέει ότι δεν έχει σημασία εάν καταβαραθρώθηκε η CDU / CSU, μπορεί να συνεχίσει να κυβερνάει. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και κάποιοι Χριστιανοδημοκράτες πρωθυπουργοί κρατιδίων υποστηρίζουν πως οι ψηφοφόροι έδωσαν την εντολή να πάει το κόμμα στην αντιπολίτευση. Το πείσμα του Άρμιν Λάσετ να μην τα βροντάει μετά την πανωλεθρία τουλάχιστον... ξενίζει τους κοινούς θνητούς, αλλά το κόμμα του ως ένα σημείο τον καλύπτει ακόμη, διότι έχει μια έστω μικρή πιθανότητα να κρατήσει τη CDU / CSU στην εξουσία. Εκκρεμεί και γι’ αυτόν ένα ραντεβού σήμερα με το FDP, ενώ την Τρίτη έχει κλείσει και με τους Πράσινους.
