Η ομιλία της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση της Ένωσης (state of the Union) αποτελεί την σημαντικότερη στιγμή της ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου, της πρώτης που διεξάγεται στο Στρασβούργο με δημοσιογράφους παρόντες και αρκετούς ευρωβουλευτές να έχουν καταφθάσει στην γαλλική πόλη.
Και αυτό, επειδή η Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν αναζητά εναγωνίως τη συνταγή που θα καλύψει τα κενά που άφησε η ευρωπαϊκή πολιτική στην εργασία, την οικονομία και τις γεωπολιτικές προκλήσεις. Και όλα αυτά την ώρα που επιλέγονται οι εκλογές στη Γερμανία, στη χώρα που επικαθορίζει τις τύχες της Ένωσης.
Ορισμένοι εκτιμούν ότι στην ομιλία της θα δώσει σαφές στίγμα για την ανάγκη υιοθέτησης μιας μορφής ελάχιστου εξασφαλισμένη εισοδήματος, ως απάντηση στις πολύμορφες προκλήσεις που κληροδότησε η πανδημία του covid-19. Ωστόσο τα κενά είναι τόσο μεγάλα που η συνήθης ευρωπαϊκή αμηχανία πιθανότατα δώσει ξανά τον τόνο και οδηγήσει σε απραξία.
Το Αφγανιστάν
Όλες οι δυνάμεις στο ευρωκοινοβούλιο συμφωνούν ότι η κατάσταση στο Αφγανιστάν απαιτεί δράση. Ωστόσο τα πολυάριθμα προβλήματα που προκλήθηκαν από την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων συνοδεύονται από μεγάλες διαφωνίες εντός των ευρωπαϊκών θεσμών. Χαρακτηριστική ήταν άλλωστε η στάση που κράτησε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της EE για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Ζοζέπ Μπορέλ κατά τη διάρκεια της σχετικής συζήτησης στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. Μίλησε για την ανάγκη εκκενώσεων Ευρωπαίων και κυνηγημένων από το Αφγανιστάν, μίλησε για την δραματική ανθρωπιστική κατάσταση στη χώρα, αλλά απέφυγε να μιλήσει για την ανάγκη μετεγκαταστάσεων. Πέραν αυτού, παρέθεσε τα πεδία στα οποία θα πρέπει να τεθούν όροι στους Ταλιμπάν για παροχή βοήθειας (μη εξαγωγή τρομοκρατίας, ανθρώπινα δικαιώματα με έμφαση τις γυναίκες, κράτος δικαίου και ελευθερία των ΜΜΕ, κυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, ελεύθερες ανθρωπιστικές δράσεις, εκκενώσεις) και παραδέχτηκε ότι η Ε.Ε. είναι αναγκασμένη να συζητήσει με την κυβέρνηση τους.
Το γεγονός πως δεν είπε κάτι σαφές για το προσφυγικό έγκειται στο γεγονός πως το ευρωκοινοβούλιο, δια της επιτροπής Libe, τίθεται σφόδρα ενάντια στις αποφάσεις των αρμόδιων υπουργών, που στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Συμβουλίου αποφάσισαν οι προσφυγικές ροές να μείνουν μακριά από τα ευρωπαϊκά σύνορα, κλείνοντας το μάτι στην πολιτική των push backs που εφαρμόζει και η Ελλάδα.
Στο πεδίο του Αφγανιστάν πάντως αναμένεται πόλεμος ανάμεσα στα ευρωπαϊκά όργανα με τις προοδευτικές ομάδες (σοσιαλιστές, «πράσινοι», αριστερά) να μιλούν καθαρά για την ανάγκη ανθρωπιστικών διαύλων και παροχής ανθρωπιστικής θεώρησης σε όσους φύγουν από την πολύπαθη χώρα.
Η μετα-πανδημική Οικονομία
Θα κάνει το βήμα η πρόεδρος της Κομισιόν να ανακοινώσει ένα μέτρο όπως το πανευρωπαϊκό ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ώστε να εκπλήξει τους ευρωβουλευτές; Ή θα επιλέξει να αυτοθαυμαστεί για τα χρηματοδοτικά εργαλεία ανάκαμψης που δομήθηκαν για να ξεπεραστεί η οικονομική δυσπραγία που προκάλεσε η πανδημία;
Όσον αφορά στο δεύτερο ζήτημα πάντως, παράγοντες του Ευρωκοινοβουλίου σημειώνουν ότι τώρα εισερχόμενα στο κρίσιμο ζήτημα του ελέγχου των δράσεων στις χώρες. Θα έχουν ικανοποιητική απόδοση; Θα απαντήσουν αποτελεσματικά στα τεράστια προβλήματα που έχουν προκύψει; Τι θα γίνει με τα τεράστια ελλείμματα των κρατών μελών και το αυξανόμενο χρέος;
Και κυρίως: ποιος θα εκλεγεί στο τιμόνι της Γερμανίας, της μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης, που δίνει τον τόνο στην οικονομική πολιτική και στρατηγική της ΕΕ;
