Η ιδέα πριν από την κουβέντα με τον Γκάρο Παϊλάν ήταν να μάθουμε τι σημαίνει για την Τουρκία και τους αρμενικής καταγωγής πολίτες της η απόφαση του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων ως γενοκτονία και όχι ως ένα ακόμη έγκλημα του 20ού αιώνα. Ίσως επειδή ο βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) -και ένας από τους λίγους ξένους συντρόφους που ήταν στην Κουμουνδούρου το βράδυ των εκλογών του Ιανουαρίου του 2015- είναι κι ο ίδιος αρμενικής καταγωγής. Και δίνει συνεχώς μάχες για να αναγνωριστεί η γενοκτονία, για να μείνει η μνήμη ζωντανή μέσα στην ίδια την Τουρκία. Ωστόσο ο ενθουσιασμός του για την κίνηση του Μπάιντεν ήταν πεπερασμένος, σε αντίθεση με την αγωνία του για τη δημοκρατία στην Τουρκία, που είναι τεράστια. “Η δημοκρατία είναι η μόνη λύση”, επιμένει, για τα προβλήματα και στο εσωτερικό της Τουρκίας και με τους γείτονές της.
Ο Γκάρο Παϊλάν έκανε πρόσφατα μήνυση σε έναν φασίστα βουλευτή, ο οποίος τον απείλησε με μια επανάληψη “της εμπειρίας του Ταλάτ Πασά” για υποκίνηση μίσους. Υπενθυμίζεται ότι ο Ταλάτ Πασάς ήταν υπουργός Εσωτερικών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1915 και θεωρείται ο βασικός διοργανωτής της γενοκτονίας των Αρμενίων. Συνήθως είναι οι φασίστες που μηνύουν τον Παϊλάν και τους συντρόφους του στο HDP για τρομοκρατία, για προσβολή του προέδρου κ.λπ. Τι προσδοκά, λοιπόν, από αυτή τη μήνυση;
Για την τουρκική Δικαιοσύνη
Δεν περιμένουμε πολλά πράγματα από το νομικό σύστημα της χώρας, το οποίο είναι υπό τον έλεγχο των εθνικιστών. Ωστόσο ήταν σημαντικό να κάνουμε αυτή την κίνηση.
Για την αναγνώριση της γενοκτονίας από τον Μπάιντεν
Πολλά κοινοβούλια και αρκετοί ηγέτες στον πλανήτη αναγνώρισαν τα τελευταία χρόνια τη γενοκτονία των Αρμενίων, αλλά αυτό δεν επούλωσε τις πληγές μας. Βεβαίως η απόφαση του Αμερικανού Προέδρου ήταν σημαντική, εκατομμύρια Αρμένιοι χάρηκαν με αυτή, τη θεώρησαν δικαίωση για τους προγόνους μας που σφαγιάστηκαν -κι αυτό το σέβομαι απόλυτα.
Όμως μόνο η αναγνώριση της γενοκτονίας από την τουρκική Βουλή, από τον -όποιο- Τούρκο Πρόεδρο, μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα στην επούλωση των πληγών. Γι’ αυτό και εγώ παλεύω μέσα στην τουρκική Βουλή, ώστε κάποτε να ασχοληθεί με τα όσα έγιναν το 1915, να προσφέρει δικαιοσύνη στην αρμενική κοινότητα στην Τουρκία, που αγωνίζεται γι’ αυτό εδώ και εξήντα χρόνια.
Για την επόμενη μέρα
Μετά την απόφαση του Μπάιντεν, δυστυχώς έγινε ό,τι και στο παρελθόν: Η κυβέρνηση και το μεγαλύτερο μέρος του Τύπου υποβάθμισαν το γεγονός, είπαν “δεν ήταν καλή η απόφαση, αλλά δεν έχει καμία σημασία για μας” και συνέχισαν σαν να μην συνέβη τίποτε. Αυτό που χρειαζόμαστε πρώτα απ’ όλα είναι δημοκρατία στην Τουρκία. Μόνο μια στιβαρή δημοκρατία θα αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων και θα επουλώσει τις πληγές μας.
Όπως μόνο μέσα σε μια στιβαρή δημοκρατία μπορεί να επιλυθεί το Κουρδικό ζήτημα. Χωρίς δημοκρατία υποφέρουμε όλοι. Όχι μόνο εμείς οι Αρμένιοι ή οι Κούρδοι ή άλλες μειονότητες, αλλά οι γυναίκες, οι ΛΟΑΤΚΙ, όλοι οι άνθρωποι που θέλουν να ζουν ελεύθερα.
Μόλις λίγα χρόνια νωρίτερα χιλιάδες άνθρωποι στην Κωνσταντινούπολη τιμούσαν την επέτειο της γενοκτονίας μαζί μας -αν και δεν ξεστόμιζαν τη λέξη-, ήξεραν για το έγκλημα που έγινε το 1915. Από τη μέρα όμως που ο Ερντογάν συμμάχησε με τους εθνικιστές, η κατάσταση έγινε ασφυκτική. Μας κάνουν μήνυση όταν μιλάμε για γενοκτονία, μας απειλούν ότι θα νιώσουμε στο πετσί μας αυτά που υπέστησαν οι πρόγονοί μας. Μόνο εις βάρος μου εκκρεμούν πολλές μηνύσεις. Αν χάσεις τη δημοκρατία, χάνεις τα πάντα.
Για την ανάγκη των Τούρκων πολιτών για βοήθεια
“Οι άνθρωποι που παλεύουν για τη δημοκρατία χρειάζονται βοήθεια από τον έξω κόσμο. Η Τουρκία δεν είναι ο Ερντογάν, είναι χιλιάδες άνθρωποι που παλεύουν για τη δημοκρατία, που δεν θα πρέπει να τους ξεχνάτε. Ο Ερντογάν έχει κάνει τώρα τη συμμαχία με τους εθνικιστές κι αυτό κάνει πολλούς να υποφέρουν ακόμη περισσότερο. Το ζητούμενο δεν είναι να λέτε ότι ο Ερντογάν είναι δικτάτορας, αλλά να στηρίζετε αυτούς που παλεύουν για τη δημοκρατία.
Ο Ερντογάν είναι σε υποχώρηση, αυτό που έχει σημασία είναι τι θα γίνει από δω και πέρα, στις εκλογές που θα έχουμε σε ένα ή δύο χρόνια. Χρειαζόμαστε δίκαιες εκλογές και χρειαζόμαστε θεσμούς που να λειτουργούν, τη Δικαιοσύνη, το Κοινοβούλιο, τον Τύπο. Για την ώρα οι θεσμοί είναι υπό ασφυκτική πίεση.
Για τον Ερντογάν, που παίζει το εθνικιστικό χαρτί
Ο Ερντογάν είναι οπορτουνιστής, το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η εξουσία. Μπορεί να συμμαχήσει με τον οποιονδήποτε εάν κρίνει ότι αυτό θα τον κρατήσει στην εξουσία. Γι’ αυτό και έκανε τον κυβερνητικό συνασπισμό με τους εθνικιστές του Μπαχτσελί. Νομίζω, όμως, ότι αυτός ήταν ο τελευταίος του χορός. Μετά από αυτό δεν θα είναι καθόλου εύκολο να στήσει μια άλλη συμμαχία. Υπάρχει πλέον ένας τεράστιος βαθύς θυμός στο στρατόπεδο της αντιπολίτευσης, οι άνθρωποι θέλουν να απαλλαγούν από τον Ερντογάν. Κανείς στα άλλα κόμματα δεν του έχει πια εμπιστοσύνη.
Για τις προσδοκίες του HDP
Έχουμε δύο μεγάλα προβλήματα στον δρόμο προς τις εκλογές. Το ένα είναι ότι πολλοί βουλευτές και δήμαρχοί μας είναι στη φυλακή κι ότι απειλούνται με φυλάκιση ακόμη πολλοί σύντροφοι ή άνθρωποι που είναι κοντά στο κόμμα μας. Αυτό κάνει δύσκολη τη δραστηριοποίηση στην πολιτική για πολλούς. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά του κόμματός μας με στόχο να μας απαγορεύσουν. Μαζί με χιλιάδες μηνύσεις που εκκρεμούν εις βάρος μελών μας. Αυτά κάνουν τη ζωή μας ακόμη πιο δύσκολη, προσπαθούν να μας εμποδίσουν να πλησιάσουμε και τους παλαιούς και νέους ψηφοφόρους. Η εικόνα στα μίντια, ότι τάχα είμαστε τρομοκράτες, φοβίζει πολλούς ανθρώπους.
Κάνουν ό,τι μπορούν για να δυσκολεύουν την πολιτική μας δραστηριότητα, αλλά δεν το βάζουμε κάτω. Παρά τις φυλακίσεις και τις συκοφαντίες εξακολουθούμε να έχουμε ένα 12% έως 13% στις δημοσκοπήσεις, και θα το πάρουμε και στην κάλπη, εάν έχουμε δίκαιες εκλογές. Και αν δεν μας εμποδίσουμε να συμμετάσχουμε.
Για την απουσία του Ντεμιρτάς
Η απουσία όλων αυτών που είναι κλεισμένες και κλεισμένοι στις φυλακές, η απουσία της αρχικής ηγεσίας του κόμματος, είναι πολύ επώδυνη. Μας λείπει η εμπειρία τους, μας λείπει το θάρρος τους. Ωστόσο προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια, που κάθε μέρα ορθώνονται και πιο ψηλά, προσπαθούμε να στηρίξουμε τους ανθρώπους μας στη βάση με όποιον τρόπο μπορούμε. Ευτυχώς είναι χιλιάδες αυτοί που έχουν πολύ κουράγιο και μεγάλη αποφασιστικότητα, παρά τη μόνιμη απειλή της σύλληψης. Χάρη σ’ αυτούς θα τα καταφέρουμε. Φυσικά θα τα καταφέρουμε.
Για την πολιτική της Ευρώπης
Αυτό που δυσκολεύει επιπλέον τη ζωή μας είναι όταν ο έξω κόσμος χαϊδεύει τον Ερντογάν. Η Μέρκελ, για παράδειγμα. Η Ευρώπη με την πολιτική της. Ο Ερντογάν δεν συμμορφώνεται ούτε καν με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (σ.σ.: που χαρακτήρισε πλήγμα κατά της δημοκρατίας τη φυλάκιση του Σελαχατίν Ντεμιρτάς και των συνοδοιπόρων του και ζήτησε την άμεση απελευθέρωσή τους) και παρ’ όλα αυτά επιβραβεύεται από την Ευρώπη.
Εμείς δεν θέλουμε να επιβάλει η Ε.Ε. κυρώσεις στην Τουρκία, θέλουμε όμως να ζητήσει ανταλλάγματα στο επίπεδο της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πριν προχωρήσει για παράδειγμα στην αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης.
Η Τουρκία είναι ευάλωτη λόγω της οικονομικής κρίσης, ο Ερντογάν επιδιώκει τη βελτίωση των οικονομικών σχέσεων με την Ε.Ε. για να μπορεί να δώσει δουλειές στους ψηφοφόρους του, ενώ παράλληλα υποσκάπτει κάθε δημοκρατικό θεσμό σ’ αυτή τη χώρα, επιτίθεται σε κάθε αξία πάνω στην οποία έχει χτιστεί η Ευρώπη. Οπότε η Ε.Ε. θα έπρεπε να τον πιέζει, όχι να τον επιβραβεύει, όπως έκανε στην τελευταία σύνοδο κορυφής, όταν αποφάσισε ότι μπορούν να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για την τελωνειακή ένωση.
Για τις σχέσεις με την Ελλάδα
Θα σας πω αυτά που λέω στους Αρμένιους συμπατριώτες μου, που κρατάνε εδώ και 30 χρόνια κλειστά τα σύνορα με την Τουρκία. Τα κλειστά σύνορα δεν είναι η λύση. Ούτε εμπόδισαν την Τουρκία να παραμείνει πρόβλημα -και να μπει στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Εάν οι Έλληνες κλείσετε τα σύνορα, παρατάξετε στρατιώτες παντού, βγάλετε όλο το ναυτικό σας στο Αιγαίο, πάλι θα έχετε πρόβλημα με την Τουρκία. Είναι μια μεγάλη χώρα, με πάνω από 80 εκατομμύρια κατοίκους.
Κυρίως, όμως, είναι και η δική μας χώρα. Η χώρα όπου ζουν Έλληνες, Αρμένιοι, Κούρδοι, όσο βαθιά και αν είναι τα τραύματα που έχουμε. Το μόνο που μπορεί να μας σώσει όλους, Αρμένιους, Έλληνες και τους ίδιους τους Τούρκους, είναι μια δημοκρατική Τουρκία. Αυτό θα μας λύσει τα προβλήματα, εμείς γι’ αυτό αγωνιζόμαστε.
Από τη διαιώνιση των προβλημάτων, από την ένταση τρέφονται οι εθνικιστές στην Τουρκία, στην Αρμενία, στην Ελλάδα. Η δική μας ευθύνη, αυτή που έχουμε ως HDP, είναι να αγωνιστούμε για μια χώρα δημοκρατική, ασφαλή για όλους τους πολίτες της -και γι’ αυτό χρειαζόμαστε τη συνεργασία με τους Έλληνες δημοκράτες, τους Αρμένιους δημοκράτες και βεβαίως τους Κούρδους και τους Τούρκους δημοκράτες.
Ποιος είναι
Ο Γκάρο Παϊλάν είναι βουλευτής του τουρκικού Κοινοβουλίου, εκλεγμένος με το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), του οποίου είναι συνιδρυτής. Γεννήθηκε το 1972 στην Κωνσταντινούπολη από γονείς εσωτερικούς μετανάστες από την Μελιτηνή της Ανατολίας και είναι αρμενικής καταγωγής. Σπούδασε οικονομικά στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και πριν εκλεγεί το 2015 για πρώτη φορά βουλευτής εργαζόταν ως δάσκαλος και συντονιστής των αρμενικών σχολείων της Πόλης. Στη Βουλή συμμετέχει στην Επιτροπή Σχεδιασμού και Προϋπολογισμού.
Ο Παϊλάν ασκεί ανοιχτά κριτική σε όσους αρνούνται τη γενοκτονία των Αρμενίων. Έχει δεχθεί κάθε είδους ρατσιστικές επιθέσεις εντός και εκτός Βουλής, από βρισιές και μπουνιές έως μηνύσεις, ακόμη κι από τον υπουργό Δικαιοσύνης αυτοπροσώπως. Τον Απρίλιο του 2018 η εισαγγελία άσκησε δίωξη εναντίον του με την κατηγορία της προσβολής του Προέδρου και της τουρκοσύνης ζητώντας την άρση της βουλευτικής ασυλίας του. Τον Ιούνιο του 2018 επανεξελέγη βουλευτής.
