Ο πρόσφατος θάνατος του νεαρού πυγμάχου, κατά τη γνώμη μου και για όσους γιατρούς ασχολούμαστε με τα αθλητικά δρώμενα, δεν πρέπει να θεωρείται κεραυνός εν αιθρία, αλλά γεγονός -αργά ή γρήγορα- αναμενόμενο.
Η πυγμαχία από την αρχαιότητα κιόλας ήταν άθλημα επίδειξης δύναμης και η νίκη του πυγμάχου εδράζεται στην εξουδετέρωση του αντιπάλου διά της πυγμής. Κατά συνέπεια, οι πυγμάχοι ως αθλητές είναι εκτεθειμένοι κάθε στιγμή στον κίνδυνο τραυματισμού που περικλείουν τα πολλαπλά χτυπήματα στο κεφάλι των αντιπάλων και τα οποία πολλές φορές προκαλούν μικροτραυματισμούς στην εγκεφαλική ουσία με τον μηχανισμό της αδράνειας ως τραυματισμοί «δι' αντιτυπίας». Αυτοί οι μικροτραυματισμοί δεν είναι άμεσα κλινικά εμφανείς -ενώ δεν γίνεται και συστηματικά απεικονιστικός έλεγχος-, αλλά επιδρούν αθροιστικά στην εγκεφαλική ουσία και προκαλούν το λεγόμενο σύνδρομο της Χρόνιας Τραυματικής Εγκεφαλοπάθειας (CTE), μια κατάσταση που κάνει ευάλωτο τον εγκέφαλο σε κάθε πρόσκρουση από οποιαδήποτε αιτία και με οποιονδήποτε τρόπο.
Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάποια συστηματική μελέτη, απλά εικάζουμε εκ του αποτελέσματος κάθε φορά που παρατηρείται θάνατος κάποιου αθλητή πυγμαχίας... Εικάζουμε για την αιτία κάποιας σοβαρής βλάβης ή και τον θάνατο αν αυτός επέλθει στη διάρκεια αγώνα ή προπόνησης ή και στην άμεση περιαγωνιστική/περιπροπονητική περίοδο. Συχνά οι αιτιάσεις προπονητών και παραγόντων του αθλήματος για τη χρήση προστατευτικών μέσων επιδιώκουν να «εξουδετερώσουν» τους ιατρικούς ισχυρισμούς ή να μετριάσουν τις αρνητικές εντυπώσεις που δημιουργούνται για καθεαυτό το άθλημα της πυγμαχίας. Ακόμη και τώρα, στην περίπτωση του άτυχου αθλητή διαβάζουμε ότι η Ελληνική Ομοσπονδία Πυγμαχίας «προτίθεται να καταθέσει μήνυση κατά παντός υπευθύνου για να ερευνηθούν αλλά και να αποδοθούν τυχόν ποινικές ευθύνες» (ΑΥΓΗ, 4.1.23, σελ. 23).
Με όλο τον σεβασμό στη μνήμη του άτυχου πυγμάχου, θεωρούμε πιο αναγκαίο η Ελληνική Ομοσπονδία Πυγμαχίας να οργανώνει συστηματικούς ελέγχους στους χώρους προπόνησης των πυγμάχων, προκειμένου να διαπιστώνεται αν τηρούνται και στις προπονήσεις τα μέτρα προστασίας από τους αθλητές και τους προπονητές τους. Ιατρικά, ωστόσο, οφείλουμε να επισημάνουμε με βάση διεθνείς αναφορές μελετών ότι ο μηχανισμός κάκωσης του εγκεφάλου από τα επαναλαμβανόμενα χτυπήματα μπορεί να εξουδετερώσει την (αναμενόμενη) προστασία που αυτά τα μέσα (κάσκες κ.λπ.) μπορούν να προσφέρουν. Κι επειδή το αποτέλεσμα εκδηλώνεται αθροιστικά, θα είναι χρήσιμο αν η ΕΟΠ σε συνεργασία με τη ΓΓΑ οργανώσουν και καθιερώσουν συστηματικούς ελέγχους ετησίως με μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου στους πυγμάχους για να μπορούν να προλάβουν τον παραμικρό κίνδυνο και να αποφασίζουν ανάλογα με τα ευρήματα ποιος αθλητής μπορεί να συνεχίσει να πυγμαχεί. Επίσης, ειδικά για τους πυγμάχους θα πρέπει να καθιερωθεί ενδελεχής καταγραφή των συμπτωμάτων που θα αναφέρει κάθε φορά ο αθλητής μετά από έναν αγώνα ή μία δύσκολη προπόνηση και αυτή η καταγραφή και αξιολόγηση πρέπει να γίνεται από γιατρό ή/και ιατρική επιτροπή στο πλαίσιο της Ομοσπονδίας ή των περιφερειακών επιτροπών που έχει συστήσει η Ομοσπονδία Πυγμαχίας.
Οφείλουμε όλοι να αντιληφθούμε ότι για τους πυγμάχους, εκτός από τον γενικό έλεγχο, στο πλαίσιο της Κάρτας Υγείας του Αθλητή που σήμερα υπογράφουν μόνο καρδιολόγοι ή άλλοι, ειδικά πιστοποιημένοι γιατροί -μέτρο που εφαρμόστηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- υπάρχουν και ιδιαίτερες πρόσθετες υγειονομικές απαιτήσεις που μόνο η Ομοσπονδία Πυγμαχίας μπορεί να παρακολουθεί με ειδική ιατρική ομάδα. Η υπόθεση υγείας των αθλητών πρέπει να κατανοήσουμε ότι είναι πιο σοβαρή και από την καθεαυτή υπόθεση του αθλητισμού.
* Ο Τάκης Γεωργακόπουλος είναι γιατρός, πνευμονολόγος, διευθυντής ΕΣΥ/ΜΕΘ Γ.Ν. Πατρών «Άγιος Ανδρέας»
